فوبیا می‌تواند افراد را در هر سنی و جمعیتی تحت تاثیر خود قرار دهد و زندگی فرد را مختل کند. در بین انواع فوبیاها یکی از آن‌ها شیوع قابل توجهی دارد. کلاستروفوبیا یکی از شناخته‌شده‌ترین و رایج‌ترین فوبیاها در کل دنیا است. تقریبا 6 در صد افراد جهان به آن مبتلا می‌شوند. اما کلاستروفوبیا (Claustrophobia) چیست و چه نشانه‌هایی دارد؟ در این مقاله از بلاگ همراهتم علاوه بر تعریف این فوبیا به علائمی اشاره می‌کنیم که با این ترس همراه است.
کلاستروفوبیا چیست و چقدر شایع است؟
این فوبیا نوعی اختلال اضطرابی است که باعث ترس غیرمنطقی و شدید از فضاهای، تنگ، بسته یا شلوغ می‌شود. علائم فوبیای جای تنگ ممکن است در انواع مختلفی از فضاهای بسته و تنگ ظاهر شود، یا می‌تواند فضاهای محدود خاصی باشد که باعث ایجاد ترس شما می‌شود.
اگر یک تهدید یا خطر واقعی وجود داشته باشد، ترس از فضاهای بسته می‌تواند منطقی باشد، اما فردی که این فوبیا را تجربه می‌کند، حتی زمانی که هیچ خطری وجود نداشته باشد هم احساس ترس یا اضطراب شدید خواهد داشت. از آن جایی که ترس از جای تنگ نوعی فوبیا شناخته می‌شود لازم است این موضوع را هم بدانیم که این ترس باید طاقت‌فرسا و ناتوان‌کننده، همراه با احساس خطر اغراق‌آمیز یا غیرواقعی باشد. فوبیاها معمولاً ترس‌های بسیار شدیدی هستند که می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر زندگی روزمره‌ی فرد داشته باشند.
همان‌طور که در ابتدای مقاله به آن اشاره کردیم، این فوبیا یکی از رایج‌ترین انواع فوبیا است. تقریباً 6 درصد از جمعیت کل دنیا در مقطعی از زندگی خود تحت تأثیر آن قرار می‌گیرند. ترس از جاهای تنگ و بسته به طور قابل توجهی در زنان شایع‌تر از مردان است، به طوری که هر ساله دو برابر زنان نسبت به مردان مبتلا به این فوبیا و سایر فوبیاها و اختلالات اضطرابی تشخیص داده می‌شوند.
در مورد رده‌ی سنی هم باید بگوییم که معمولا کودکان و نوجوانان بیشتر با آن درگیر هستند. اگرچه افراد در هر سنی ممکن است به این فوبیا مبتلا شوند، اما این وضعیت بیشتر در دوران کودکی و نوجوانی ظاهر می‌شود.
فکر کردن به جای تنگ هم محرک کلاستروفوبیا است
همه‌ی ما از اشیاء، مکان‌ها یا موقعیت‌هایی که باعث ناراحتی یا ترس‌مان می‌شود اجتناب می‌کنیم، اما افرادی که فوبیا دارند، نه تنها از مواجهه با محرک‌های ترس به شدت اجتناب می‌کنند بلکه این ترس بر زندگی روزمره و رفاه کلی آن‌ها تأثیر منفی می‌گذارد. علائم فوبیا شدید و معمولا غیر منطقی هستند. فوبیای جای تنگ هم می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. در برخی از افراد، کلاستروفوبیا در توانایی افراد در انجام فعالیت‌های روزانه‌ی تداخل ایجاد می‌کند، بر زندگی حرفه‌ای، شخصی و اجتماعی آن‌ها تأثیر منفی گذاشته و بر سلامت روان آن‌ها تأثیر می گذارد. فوبیای جاهای تنگ اگر با توانایی فرد برای عملکرد در زندگی روزمره تداخل داشته باشد، می‌تواند مضر باشد و لازم است که درمان شود. افرادی که فوبیای جای تنگ داشته باشند، تنها با فکر کردن به آن هم مضطرب می‌شوند. به همین خاطر سعی می‌کنند که از رفتن به مکان‌ها و موقعیت‌های بسته هم اجتناب کنند. از طرفی همین اجتناب از فضاهای تنگ هم ممکن است فوبیای آن‌ها را تقویت کرده و علائم‌شان را در آینده بدتر هم بکند. ترس از نفس کشیدن، کمبود اکسیژن یا خفگی، و ترس از زنده به گور شدن یا به دام افتادن و ناتوانی در فرار از جای تنگ، می‌توانند ترس‌هایی باشند که به فوبیای جای تنگ منجر می‌شود.
علائم فرد مبتلا به کلاستروفوبیا
- از قرار گرفتن در هر فضای محدود یا شلوغ خودداری می‌کنند
- خروجی‌های اماکنی که به آن وارد می‌شوند را با وسواس بررسی می‌کنند یا همیشه در نزدیکی خروجی می‌مانند
- فقط در مواقعی که بازار خلوت باشد برای خرید می‌روند
- به جای آسانسور از پله‌ها استفاده می‌کنند
- مکان‌ها یا موقعیت‌های خاصی که در آن جمعیت کمی زیاد باشد را در سریع‌ترین زمان ممکن ترک می‌کنند
کلام آخر
از آن‌جایی که تعریف هر فرد از فضای بسته متفاوت است، موقعیت‌های مختلفی هم می‌توانند برای افراد مختلف محرک باشند. بسته به این که فرد دقیقا چه مقدار فضای بسته را جای تنگ می‌داند، مسلما در تعریف فوبیای او هم موثر است. بعضی افراد از گیر کردن در یک آسانسور هم هراس دارند، در حالی که ممکن است فرد دیگری تنها از قرار گرفتن در یک قطار شهری بسیار شلوغ فراری باشد. تعریف هر کس از جاهای تنگ به برداشت‌های شخصی و البته تجربیات تلخ او برمی‌گردد. اگر شما هم فکر می‌کنید همچین فوبیایی دارید و این ترس زندگی شما را تحت تاثیر خود قرار داده، بهتر است با یک درمانگر صحبت کنید.