۷ تا از شایع ترین بیماریهای روانی کدامند؟

افراد زیادی در کشورهای مختلف به شایع ترین بیماریهای روانی مبتلا هستند که با تشخیص و درمان به‌موقع می‌توانند تا حد ممکن از مشکلات ناشی از بیماری درامان بمانند. ممکن است نشانه‌های بیماری‌های روانی را در خودمان یا اطرافیان دیده باشیم. گام اول مشاهده‌ی علائم و مراجعه‌ی به‌موقع به پزشک و کارشناس پزشکی‌ست. پس به‌جاست که بعضی از اختلال‌های روانی را بشناسیم و اطلاعات عمومی خود را بالا ببریم. در این نوشته از «همراهتم» ۷ تا از شایع‌ ترین بیماریهای روانی را مرور می‌کنیم. در کنار ما باشید.

۱. اختلال اضطراب

یکی از شایع‌ ترین بیماریهای روانی که بیشتر از ۴۰ میلیون از جمعیت امریکا به آن مبتلا هستند، اختلال اضطراب (Anxiety Disorders) است. اختلالات اضطرابی باعث می‌شوند فرد احساس ترس یا نگرانی شدید داشته باشد. اختلال اضطراب فراگیر (Generalized anxiety)، اختلال هراس یا پانیک (Panic Disorder)، اضطراب اجتماعی (Social Disorder) و دیگر اضطراب‌های مبنتی بر فوبیا (Phobia) در این دسته جا دارند.

این اختلال‌ها علائم مشابهی دارند. به‌دلیل نگرانی شدید، سخت می‌توانند بر کارشان تمرکز کنند. مدام احساس خستگی و ضعف دارند و بی‌قراری، انقباض عضلات، اختلال خواب، حمله‌ی پانیک، ترس و عصبی بودن را تجربه می‌کنند.

با این‌که این اختلال‌ها قابل‌درمان هستند، حدود ۳۷ درصد مبتلایان تحت درمان قرار می‌گیرند. متخصص سلامت روان با تشخیص مشکل مراجعه‌کننده، برنامه‌ی درمانی را مشخص می‌کند. درمان معمول این اختلال‌ها شامل روان‌درمانی، دارودرمانی، و دیگر روش‌ها ازجمله آموزش تکنیک‌های کنترل استرس و آرامش است.

۲. افسردگی

ما بارها غمگین بوده‌ایم. غم را روی دل‌مان احساس کرده‌ایم و ترجیح داده‌ایم در خلوت خود بمانیم. اما افسردگی (Depression) چیزی بیشتر از ناراحتی و غمگین بودن است. اختلال افسردگی بر خلق‌وخو و رفتار فرد تاثیر می‌گذارد و به درمان نیاز دارد. کوتاه‌ترین دوره‌ی افسردگی ۲ هفته طول می‌کشد.

احساس ناامیدی، نداشتن انرژی، اندیشیدن به مرگ و خودکشی از نشانه‌های افسردگی به‌حساب می‌‌آیند. همچنین، ممکن است بی‌علاقه شدن به انجام کارهایی که قبلا دوست داشتیم، احساس گناه و کم‌ارزش بودن، تغییر الگوی غذا خوردن و از دست دادن تمرکز را تجربه کنیم.

جالب است بدانید سالانه بیشتر از ۱۷ میلیون از بزرگسالان آمریکایی با افسردگی دست به گریبان هستند. زنان بیشتر از مردان دچار افسردگی می‌شوند. این اختلال که از شایع ترین بیماریهای روانی دنیاست، علت‌های مختلفی دارد، مانند ژنتیک، رخدادهای زندگی، مشکلات سلامتی و مصرف داروها. در چنین مواردی بعضی از مواد شیمیایی مانند سروتونین، بیش از حد یا کم‌تر از میزان موردنیاز ترشح می‌شوند. در چنین شرایطی، عملکرد فرد در محل درس یا محیط کار خدشه‌دار می‌شود و کارایی فرد پایین می‌آید.

بعضی افراد تنها یک دوره افسردگی اتفاق می‌افد، اما برای بعضی دیگر، ممکن است بارها دچار افسردگی شوند. روان‌درمانی و داروهای ضدافسردگی در این شرایط بسیار کمک‌کننده هستند.

۳. اختلال دوقطبی

اختلال دوقطبی (Bipolar Disorder) یکی دیگر از شایع ترین بیماری‌های روانی، به‌شمار می‌رود که حدود ۶۰ میلیون نفر را در جهان درگیر کرده. افراد دو قطبی دوره‌های افسردگی و شیدایی را تجربه می‌کنند. در دوره‌ی شیدایی، علائمی مانند خلق‌وخوی تحریک‌پذیر، بیش‌فعالی، بالا رفتن عزت نفس و عدم تمایل به خواب را نشان می‌دهند. سپس وارد فاز افسردگی می‌شوند و احساس غم و اندوه شدید، ناامیدی، انرژی پایین و مشکلات خواب خود را تجربه می‌کنند.

تحقیقات بسیاری برای پیدا کردن علت ابتلا به اختلال دوقطبی انجام شده، اما علت قاطع آن هنوز مشخص نیست. به گفته‌ی کارشناسان، ترکیبی از عوامل ژنتیکی، عصبی شیمیایی و محیطی در پیشرفت این بیماری موثر هستند. خوشبختانه از راه دارودرمانی و حمایت اجتماعی می‌توانیم این اختلال را درمان کنیم. بسیاری از بیماران دوقطبی با برنامه‌ی درمانی مناسب که ترکیبی از روان‌درمانی، دارودرمانی، سبک زندگی سالم و البته تشخیص سریع بیماری و علائم آن است، موفق می‌شوند زندگی نرمالی داشته باشند.

۴. بیش فعالی

اختلال بیش فعالی و کم‌توجهی ) (Attention Deficit Hyper Activity Disorder اغلب در دوره‌ی کودکی تشخیص داده می‌شود. حدود ۸/۸ درصد کودکان بین ۴ تا ۱۷ سال به ADHA مبتلا هستند. اما نباید تصور کنیم این اختلال فقط در کودکان وجود دارد؛ چراکه ۴/۴ درصد بزرگسالان ۱۸ تا ۴۴ ساله از ADHD در رنج هستند.

نشانه‌های بارز اختلال ADHD شامل بیش فعالی، بی‌توجهی و تکانشگری (Impulsivity) هستند. نقص در سیستم اعصاب کودک باعث می‌شود بخشی از مغز که مسوولیت تمرکز و توجه را برعهده دارد، دچار مشکل شود. در بیشتر افراد این مشکل ژنتیکی‌ست، اما ممکن است در خلال بارداری و زایمان هم به ساختمان مغز صدمه وارد شود. امکان کنترل بیش فعالی و کم توجهی وجود درد و با روان‌درمانی و توان‌بخشی به فرد کمک می‌‌شود با محیط سازگارتر شود.

۵. اختلال استرس پس از سانحه

افرادی که ناگهان یکی از عزیزان خود را از دست می‌دهند، یا حادثه‌هایی مانند تصادف، آتش‌سوزی، جنگ و بلایای طبیعی را تجربه می‌کنند، دچار اختلال استرس پس از حادثه (Post-Traumatic Stress Disorder) می‌شوند. همچنین، فردی که تجربه‌ی آزار جنسی یا جسمی را داشته، علائم این اختلال را نشان می‌دهد. علائمی مانند تغییر خلق‌وخو، تغییر رفتار، دور کردن از بعضی افراد یا مکان‌ها و مرور چند باره‌ی حادثه.

اختلال استرس پس از حادثه ممکن است به اضطراب و افسردگی تبدیل شود، به همین دلیل لازم است فرد به کارشناس و پزشک مراجعه کند. قبلا در مقاله‌ای جداگانه از استرس پس از سانحه برای‌ شما نوشته‌ایم.

۶. اسکیزوفرنی

اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی (Schizophrenia) یکی دیگر از شایع‌ترین بیماری‌های روانی به‌حساب می‌آید که اغلب در زنان در اواخر ۲۰ سالگی تا ابتدای دهه‌ی ۳۰ سالگی و در مردان اواخر نوجوانی تا اوایل ۲۰ سالگی نشانه‌های خود را آشکار می‌کند. این اختلال به‌ندرت در کودکان یا بزرگ‌سالان بالای ۴۰ سال آغاز می‌شود.

ژنتیک و بعضی از عوامل محیطی مانند فرایند زایمان می‌تواند در ابتلا به این بیماری اثرگذار باشد. اسکیزوفرنی بر توانایی اندیشه‌ی روشن و واضح، کنترل احساس، تصمیم‌گیری و ارتباط با دیگر افراد تاثیر می‌گذارد. فرد ممکن است توهم و هذیان را تجربه کند. درس خواندن و کار کردن برای افراد مبتلا به این مشکل روانی، کار سختی‌ست و اختلال در عملکرد اجتماعی یا شغلی در این افراد دیده می شود.

با این‌ وجود، درصورتی‌که بیمار به‌موقع به پزشک مراجعه کند و تحت درمان قرار گیرد، می‌تواند در کنار دیگران زندگی و کار کند.

۷. زوال عقل

زوال عقل (Dementia) عموما ماهیتی مزمن یا پیش‌رونده دارد و حدود ۵۰ میلیون نفر در دنیا را دچار کرده. زوال عقل یک بیماری نیست، بلکه مجموعه علائمی‌ست که نشان‌دهنده‌ی چند بیماری هستند، ازجمله آلزایمر (Alzheimer’s). این مجموعه‌ی بیماری‌ها در اثر تغییرات غیرطبیعی مغز اتفاق می‌افتند.

تفکر، درک مطلب، محاسبه و گفتار، و نقص در کارکرد شناختی تحت‌تاثیر زوال عقل قرار می‌گیرند و به‌طور کلی مهارت‌های تفکر و توانایی شناختی خدشه‌دار می‌شود. به این ترتیب، زندگی روزمره و عملکرد مستقل فرد از وضعیت نرمال خارج می‌شود.

درست است که هم‌اکنون درمان قطعی برای این بیماری‌ها دردسترس نیست؛ ولی با تشخیص به‌موقع و مراقبت‌های پزشکی، می‌توانیم به‌طور موقت بدتر شدن علائم زوال عقل را کاهش دهیم و کیفیت زندگی بیمار را بهبود ببخشیم.

سخن پایانی

پذیرش مشکل و جست‌وجو برای پیدا کردن راه‌حل، روش افراد هوشمند و موفق است. اگر شما هم نشانه‌های مشکلی را در درون خود یافته‌اید، با مراجعه‌ی زودهنگام به کارشناس و مشاوره‌ی روانشناسی، می‌توانید مشکل را پیدا کرده و در پی درمان باشید. اگر درخواست مشاوره روانشناسی دارید، ما همراه شما هستیم.