لکنت زبان، نوعی اختلال گفتاری‌ـ‌ارتباطی است. به بیان ساده لکنت، مشکل در معمولی سخن گفتن است. لکنت به شکل‌های مختلفی خود را نشان می‌دهد؛ تکرار یا کشیدن حروف اول کلمات، بیان پرفشار بخش اول واژگان، توقف کامل بین صحبت کردن یا حذف تلفظ کلمه از موارد مختلفی است که در ادامه‌ی این اختلال دیده می‌شود.
اما آیا واقعا لکنت زبان را می‌شناسیم؟ در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم به این اختلال و روش‌های مواجهه با آن در خود و دیگران می‌پردازیم.
لکنت زبان چیست؟
لکنت اختلالی زبانی است که با مشکلات در تلفظ و بیان کلمات همراه است. افراد دارای لکنت در حین صحبت کردن دچار اختلال می‌شوند که ممکن است شامل تکرار، به‌کارگیری بیرویهی صداها، توقف جملات یا وقفه‌های طولانی در سخنرانی باشد. این اختلال مشکلات روانی و اجتماعی روی فرد دارد و باعث ایجاد محدودیت در ارتباط و تعامل او با دیگران می‌شود.
بعضی افراد در حین صحبت کردن با لکنت روبه‌رو می‌شوند و باعث می‌شود که مخاطب صحبت‌های آن‌ها را به‌صورت نامفهوم بشنود و در تلفظ و بیان آن‌ها به مشکل بخورد. این اختلال ممکن است در ابتدای زندگی و در دوران کودکی ایجاد شود یا در ادامه‌ی زندگی و بزرگسالی بروز یابد. در زمان معاصر، مطالعه‌ی لکنت به عنوان یک حوزه‌ی مستقل علمی پیشرفت کرده است. محققان و پژوهشگران در تلاشند تا علل، عوامل و درمان‌های احتمالی این بیماری را بررسی کنند.
علوم شناختی، علوم رفتاری و علوم عصبی در روند درک بیشتر و درمان موثرتر لکنت نقش مهمی ایفا می‌کنند. هرچند تا به امروز لکنت زبان هنوز هم یک موضوع پیچیده به شمار می‌رود و به طور کامل درک نشده است، اما تلاش‌های زیادی در جهت شناخت بیشتر و بهبود در درمان این بیماری درحال انجام است.
علت بروز
علت اصلی این اختلال هنوز کامل مشخص نشده است. این مشکل می‌تواند به عوامل ژنتیکی، محیطی، مشکلات عصبی یا ترکیبی از همه‌ی این عوامل مربوط باشد. بیماری لکنت ممکن است در کودکی بروز کند یا در دوران بزرگسالی تشخیص داده شود.
تاریخچه‌ی لکنت زبان
در نوشته‌های تاریخی از دوران باستان اشاره‌ها و توضیحاتی درباره‌ی لکنت به چشم میخورد. در بعضی از متون، در سرگذشت پادشاهان از لکنت زبان یاد شده است. تاکنون شواهد کافی برای تشخیص دقیق تاریخچه‌ی این بیماری به دست نیامده است.
علل رایج اختلال لکنت
با این‌که علت اصلی این بیماری هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است، اما برخی عوامل را می‌توان به عنوان علل محتمل‌تر برای آن نام برد:
عوامل ژنتیکی
ممکن است عوامل ژنتیکی و وراثتی در بروز لکنت نقش داشته باشند. مطالعات نشان داده‌اند افرادی که در خانواده‌هایی با سابقه‌ی اختلال گفتاری متولد شدهاند، با احتمال بیشتری به این بیماری مبتلا می‌شوند.
عوامل عصبی
مواردی از اختلال در گفتار ممکن است ناشی از مشکلات عصبی باشد. آسیب به اعصاب مرکزی، به ویژه نواحی مرتبط با زبان و گفتار، می‌تواند باعث بروز این اختلال باشد.
عوامل شناختی
مشکل در پردازش اطلاعات شناختی و زبانی می‌تواند در بروز لکنت زبان دخالت کند. اختلال در توجه، حافظه و برنامه‌ریزی می‌تواند در این مورد موثر باشد.
عوامل روانشناختی
اضطراب، استرس و فشارهای روانی بر عملکرد زبانی تأثیر می‌گذارند و ممکن است لکنت را تشدید کنند. عوامل روانشناختی به‌عنوان علل فرعی بروز لکنت نقش ایفا می‌کنند.
ممکن است بعضی از افراد دارای لکنت زبانی هیچ عامل مشخص و قابل شناسایی نداشته باشند. این بیماری در بسیاری اشخاص کاملا ناشناخته باقی می‌ماند. از طرف دیگر در بعضی بیماران ترکیبی از این عوامل در بروز لکنت نقش دارند. برای تشخیص درست و درمان دقیق لکنت زبان، توصیه می‌شود حتما با متخصص گفتار درمانی و روانشناس مشورت کنید.
انواع
-
لکنت تنفسی
افراد دچار مشکلات تنفسی هستند و این امر باعث ناقص بودن جریان هوا در هنگام صحبت کردن می‌شود. تکرار و تعلیق در گفتار در ادامه‌ی این اختلال اتفاق می‌افتد.
-
لکنت تنظیمی
مشکل در تنظیم و کنترل حرکات زبان و اعضای وابسته به آن مانند لب‌ها و دهان باعث بروز اختلال می‌شود. افراد مبتلا به این نوع لکنت دچار تکرار، تعلیق یا تاخیر در تلفظ کلمات می‌شوند.
-
لکنت تنظیمیتنفسی
اگر مشکلات تنظیمی و تنفسی همراه باهم وجود داشته باشند، ممکن است منجر به تکرار صداها، وقفه‌های طولانی در گفتار و عدم توانایی در تلفظ صحیح کلمات شود.
-
لکنت روانشناختی
این نوع لکنت به عوامل روانشناختی از جمله استرس و اضطراب وابسته است. فشارهای روانی می‌توانند به عنوان عامل تشدید کننده برای لکنت عمل کنند و باعث مشکلات در تلفظ و انتقال اطلاعات زبانی باشند.
-
لکنت تاخیری
در برخی از موارد، لکنت زبان به صورت موقتی در کودکان رخ می‌دهد. در این مورد، کودکان دچار مشکل در تلفظ و بیان کلمات می‌شوند که در طول رشد و تکامل زبانی حل می‌شود.
درمان لکنت زبان چیست؟
لکنت ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد. پاتولوژیست گفتار و زبان بعد از ارزیابی‌های کامل قادر است در مورد بهترین روش درمان نظر بدهد. برای درمان کودکان و بزرگسالانی که دچار این اختلال هستند روش‌های متعددی در دسترس است. با توجه به این‌که متغیرهای محیطی و نیازهای فردی متفاوت است، یک یا ترکیبی از روش‌ها برای یک فرد مفید است و برای فرد دیگر ممکن است موثر نباشد.
رایجترین روش‌های درمانی:
- گفتاردرمانی
- درمان رفتاری‌ـ‌شناختی
- ابزار الکتریکی
- تعامل
کلام آخر
لکنت زبان اختلالی گفتاری است که در آن صداها، هجاها یا کلمات تکرار یا طولانی‌تر از حد معمول بیان می‌شوند. افرادی که به لکنت دچار هستند، می‌دانند چه می‌خواهند بگویند، اما به سختی آن را بیان می‌کنند. برای کنترل و درمان لکنت باید به متخصص گفتاردرمانی مراجعه کنید. همچنین روانشناس می‌تواند به شما در درمان ریشه‌ای آن کمک کند.