اختلالات شخصیتی در واقع مشکلاتی هستند که تاثیر مستقیم بر شخصیت افراد می‌گذارد. شخصیت روشی است که ما فکر می‌کنیم، احساس می‌کنیم، صحبت می‌کنیم یا تصمیم می‌گیریم. اینکه با توجه به این موارد در موقعیت‌های مختلف چه واکنشی نشان می‌دهیم، به تیپ شخصیتی ما بستگی خواهد داشت.
همان‌طور که اثر انگشت هر فردی مخصوص به خودش است، شخصیت نیز عاملی انحصاری خواهد بود. طبق علم روانشناسی و خودشناسی، چهار معیار برای شکل‌گیری شخصیت افراد وجود دارد که ممکن است درصد متفاوتی از آن‌ها را داشته باشیم.
نکته مهم در تشخیص مشکلات شخصیتی این است که گاهی نمی‌توان رفتار نادرست را از اختلالات شخصیتی مزمن تمیز داد.
در این مقاله سعی داریم تمام نکات مهم درباره‌ی مشکلات شخصیتی را بیان کنیم تا در جهت آگاهی سلامت روان افراد جامعه قدمی برداشته باشیم. تا انتهای مطلب ما را همراهی کنید.
چرا دچار اختلالات شخصیتی می‌شویم
جمله‌ی «هیچ‌کس کامل نیست» نشان می‌دهد همه انسان‌ها کم‌وبیش دارای مشکلات رفتاری هستند. پس این سوال در ذهن همه ما شکل گرفته است که آیا از نظر روانشناسی ما دچار اختلال‌های شخصیتی هستیم یا خیر؟
برای پاسخ به این سوال ابتدا باید بدانیم که شخصیت افراد چگونه شکل می‌گیرد. در بخش قبلی به موضوع تیپ شخصیتی اشاره کردیم؛ اما چگونه در یکی از گروه‌ها جای خواهیم گرفت. از لحاظ علم پزشکی و روانشناسی شکل‌گیری شخصیت به دو عامل اصلی بستگی دارد: ژنتیک و شرایط محیطی.
در هنگام تولد، ما نیمی از ژنتیک مادر و نیمی از ژنوم پدری را به ارث می‌بریم. به این ترتیب برخی خصوصیات اخلاقی و رفتاری یا حتی اختلالات شخصیتی آن‌ها از طریق ژن‌ها به ما منتقل خواهد شد.
عامل شرایط محیطی که فرد در آن رشد می‌کند بسیار مهم‌تر از ژنتیک است. شخصیت افراد با توجه به دیده‌ها، شنیده‌ها، آموخته‌ها و واکنش‌هایی که مجبور می‌شوند در محیط‌های مختلف نشان دهند، شکل می‌گیرد.
بنابراین همان‌طور که تشکیل خمیره ما به این دو عامل وابسته است، مشکلات شخصیتی نیز به همین‌ها بستگی خواهد داشت.
در علم روانشناسی ناهنجاری‌های شخصیتی به سه دسته و زیر شاخه‌های متنوع تقسیم می‌شوند که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.
دسته اول ناهنجاری‌های شخصیتی؛ اختلال باور
افرادی که دچار اختلال‌های شخصیتی مرتبط با رفتار یا افکار غیر قابل کنترل و غیر عادی هستند در این دسته قرار خواهند گرفت.
شخصیت پارانوئید
این اشخاص به همه افراد و اتفاقات اطراف خود با شک و بدبینی نگاه می‌کنند.
علائم شخصیت پارانوئید:
- بی‌اعتمادی مزمن
- کینه‌توزی و انتقام‌جویی
- توهم توطئه و فریب‌کاری اطرافیان
- ترس غیر منطقی در برقراری ارتباط
- شخم زدن گذشته و دل نکندن از اتفاقات تلخ آن
شخصیت اسکیزوئید
چنین فردی از یک زندگی نرمال اجتماعی فرار می‌کند و درگیر سردی عاطفی و اجتماعی می‌شود.
علائم روانشناسی اختلالات شخصیتی اسکیزوئید:
- ترجیح به تنها بودن
- ناتوانی در بروز احساسات
- ناتوانی در لذت بردن از وقایع
- بی‌میلی جنسی و عاطفی
- انتخاب شغل‌های فردی
- عدم توانایی در برقراری ارتباطات اجتماعی
شخصیت اسکیزوتایپال
این افراد قصد دارند با افکار و رفتار نامعقول و غیر عادی اطرافیان‌شان را تحت تاثیر قرار دهند.
علائم روانشناسی شخصیت اسکیزوتایپال:
- ظاهر و افکار نامتعارف
- درگیری با صداهای ذهنی
- بروز واکنش‌های نامناسب عاطفی
- عدم توانایی در برقراری ارتباط دوستانه
- توهم تصادفی نبودن وقایع
دسته دوم ناهنجاری‌های شخصیتی؛ اختلال احساسات
افرادی که در این دسته قرار می‌گیرند، به اصطلاح صفر و صدی هستند. به این معنا که در این نوع اختلالات شخصیتی مسائل عاطفی گاهی بیش از حد مهم و حتی غیر قابل پیش‌بینی هم بشمار می‌روند.
شخصیت ضد اجتماعی
این اشخاص هیچ احساس مسئولیتی در قبال آسیب‌هایی که ممکن است به دیگران یا خود برسانند، ندارند.
علائم شخصیت ضد اجتماعی:
- قانون‌شکنی
- ابا نداشتن از دروغ‌گویی، دزدی و …
- بی‌اهمیتی به حقوق دیگران
- عدم پشیمانی از آسیب به خود و اطرافیان
- بی‌فکری و بی‌مسئولیتی
شخصیت مرزی
بارزترین مشخصه آن‌ها بی‌ثباتی است. همین مشخصه باعث می‌شود افراد در تصمیمات هیجانی و پرخطر گیرند.
علائم روانشناسی شخصیت مرزی:
- رفتارهای بی‌منطق مانند رابطه جنسی بی‌پروا، پرخوری افراطی
- روابط موقت و بی‌ثبات
- دمدمی مزاج و مودی
- ترس شدید از تنهایی
- احساس بی‌خاصیتی مداوم
شخصیت نمایشی
در این نوع از اختلالات شخصیتی افراد کمبودهای خود را با جلب توجه به هر قیمتی جبران می‌کنند.
علائم روانشناسی شخصیت نمایشی:
- رفتارهای زننده و تحریک‌آمیز
- اهمیت دادن بیش از حد به ظاهر خود
- دارای احساسات شدید؛ اما سطحی
- نیاز به تایید دیگران
شخصیت خودشیفته
آن‌ها خودخواه‌های افراطی هستند که تنها خودشان مهم هستند و دیگران بی‌اهمیت خواهند بود.
علائم روان شناسی:
- اعتماد به نفس کاذب
- توهم موفقیت و جذابیت
- بی‌اهمیتی به احساسات اطرافیان
- بزرگ‌نمایی در داشته‌ها
- دارای غرور کاذب
دسته سوم ناهنجاری‌های شخصیتی؛ اختلال اضطراب
تمام مشکلات شخصیتی که در این دسته قرار می‌گیرند موجب استرس و اضطراب مزمن افراد خواهد شد.
شخصیت اجتنابی
برعکس تصور افرادی که دچار این نوع از اختلالات شخصیتی هستند، میل به انزوا ندارند؛ بلکه به‌خاطر احساس عدم کفایت، نمی‌توانند ارتباط برقرار کنند.
علائم روانشناسی:
- احساس ناکافی بودن و حقارت
- به شدت خجالتی
- عدم اعتماد به نفس
- ترس از برقراری ارتباط
شخصیت وابسته
آن‌ها برای انجام هر کار و تصمیمی نیاز به تایید دیگران دارند.
علائم روان شناسی:
- وابستگی شدید به اطرافیان
- تایید مداوم دیگران
- عدم توانایی در دفاع از خود
- تحمل رفتار توهین‌آمیز
شخصیت وسواسی
کمال‌گرایان افراطی در این دسته قرار می‌گیرند. آن‌ها نیازی به تایید دیگران ندارند؛ اما به سختی موفقیت‌های خود را تایید خواهند کرد.
علائم روانشناسی:
- اهمیت بسیار به جزئیات و نظم
- کنترل‌گری
- نگه داشتن وسایل خراب و شکسته
- سخت‌گیری و عدم انعطاف‌پذیری
درخواست مشاوره روانشناسی برای اختلالات شخصیتی
با خواندن علائم بالا می‌توان به این نتیجه رسید که برای تشخیص اینکه دچار چنین اختلالاتی هستیم یا خیر باید درخواست مشاوره روانشناسی خود را ثبت کنیم و در این باره از متخصص کمک بگیریم.
ممکن است شخصی از نظر ما دچار افسردگی یا انزوا باشد، اما با شناخت بیشتر و دقیق‌تر پی ببریم که او تنها در گروه شخصیت‌های درون‌گرا قرار می‌گیرد.
یا ممکن است ما در حال حاضر بخش مختصری از این علائم را داشته باشیم که پیش از تبدیل شدن آن‌ها به یک اختلال باید درخواست مشاوره روانشناسی کنیم.
حقیقت این است که با توجه به شرایط سخت زندگی امروزی بشر، 95% از انسان‌ها درگیر سطوح مختلفی از این مشکلات هستند.
انسان در محیط‌های مختلف با چالش‌های گوناگونی رو به رو می‌شود که او را وادار به واکنش‌های ناشایست خواهند کرد. همین واکنش‌ها هستند که به مرور زمان تبدیل به اختلالات مزمن می‌شوند.
یکی از موانعی که برای مشاوره روان شناسی وجود دارد، ترس از قضاوت شدن توسط اطرافیان است. شما در همراهتم می‌توانید به صورت ناشناس نسبت به ثبت درخواست مشاوره روانشناسی اقدام نمایید.