اوتاکو یک اصطلاح ژاپنی است و به افرادی گفته می‌شود که علاقه‌ای وسواسی به یک موضوع خاص دارند، اما در جهان اوتاکو به افرادی گفته می‌شود که به صورت وسواسی عاشق انیمه هستند! انیمه ژاپنی که تاریخچه‌ای کهن از اوایل قرن بیستم دارد، امروزه نه‌تنها به‌عنوان یک محتوای پرطرفدار، بلکه به نوعی یک سبک هنری منحصر به فرد شناخته می‌شود.
در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم، این پدیده‌ی جذاب را از ابتدا تا به امروز مورد بررسی قرار خواهیم داد.
انیمه چیست؟
انیمه (Anime) تلفیقی از طراحی دستی و تکنولوژی کامپیوتری است. خاستگاه آن کشور ژاپن محسوب و به‌طور معمول بر مبنای مانگاها ساخته می‌شود. انیمه کوتاه‌شده واژه‌ی انگلیسی animation یا همان پویانمایی است. انیمه‌ها خصوصیات مشترک از قبیل وجود نقاشی‌های رنگارنگ، شخصیت‌های پرجنب و جوش، داستان با موضوع پیکار و نبرد و اغلب موضوعاتی خیالی دارند که بیشتر در آینده رخ می‌دهند. ژانرهای متعددی از انیمه وجود دارد که هرکدام مخاطب مخصوص به خود را دارد. نمایش انیمه‌ها از طریق پخش در شبکه‌های تلویزیونی و اینترنت صورت می‌پذیرد. صنعت انیمه ژاپنی بیش از ۴۳۰ شرکت تولیدکننده از جمله استودیوهای بزرگ مانند استودیو جیبوری، کیوتو انیمیشن، سانرایز، بونز، یوفوتیبل، ماپا، ویت استودیو، کومیکس ویو فیلمز، و توئی انیمیشن دارد.
واژه انیمه از کجا آمده است؟
در مورد ریشه واژه‌ی انیمه اختلاف نظرهایی وجود دارد. اصطلاح انگلیسی «انیمیشن» در کاتاکانای ژاپنی به صورت アニメーション (آنیمِشون) نوشته می‌شود و アニメ (آنیمه) شکل کوتاه‌شده‌ای از آن است. بعضی منابع می‌گویند انیمه از اصطلاح فرانسوی انیمیشن، یعنی dessin animé گرفته شده است اما برخی دیگر باور دارند که این داستان حقیقت ندارد. در زبان فرانسوی anime صفتی است به معنی جاندار و متحرک. در زبان انگلیسی، انیمه حالت اسم جمع را دارد. پیش از فراگیر شدن واژه‌ی انیمه، اصطلاح ژاپنیمیشن در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ استفاده می‌شد. در اواسط دهه ۱۹۸۰ واژه‌ی انیمه جایگزین ژاپنیمیشن شد. واژه‌ی انیمه گاهی هم با انتقاد مواجه شده است؛ مثلاً در سال ۱۹۸۷ هایائو میازاکی اعلام کرد از این اصطلاح متنفر است زیرا به نوعی به ویرانی صنعت انیمیشن ژاپن اشاره دارد. او اغراق در حواس حرکتی بدون عمق، کمال، احساس یا فکر در کار برخی انیماتورها را مورد نقد خود قرار داد.
تاریخچه انیمه ژاپنی
قدیمی‌ترین انیمه، ۳ ثانیه از تصویر یک ملوان است که در سال ۱۹۰۷ تولید شد. برخلاف شرکت‌های فیلمسازی آمریکا، ژاپن سازمانهای کوچک که با مشکلاتی از قبیل کمبود بودجه و مکان و محدودیت مواجه بودند داشت. با شروع تولید انیمیشن، هنرمندان توانستند هر نوع کاراکتر و سناریویی را پیاده‌سازی کنند. در دهه ۷۰، محبوبیت مانگا بالا رفته بود و به مرور از روی آن انیمیشن‌هایی براساس آن ساخته شد. در این باره می‌توان از کارهای اوسامو تزوکا که معروف به «افسانه» و «خدای مانگا» شد نام برد. به‌خاطر این فعالیت‌ها، انیمه ژاپنی امروزه بیشتر به‌عنوان یک سبک هنری شناخته می‌شود. در دهه ۸۰، انیمه در رسانه‌های ژاپن جا افتاد و به‌سرعت به یک حوزه‌ی تولید موفق بدل شد.
علل جذاب بودن انیمه
سبک منحصربه‌فرد
سبک هر انیمه شیوه‌ی خاص خود را دارد. در انیمه‌ها به کیفیت حرکات فیزیک بدن، محیط، جزئیات گرافیکی و کیفیت نور و رنگ به خوبی پرداخته می‌شود. نوع طراحی پیرامون و چهره‌ی شخصیت‌ها وابسته به داستان، ژانر و مخاطب هدف (کودک، نوجوان، بزرگسال) متفاوت است. طراحی‌های متنوع و طیف وسیع آن باعث می‌شود سلایق مختلف به انیمه علاقه پیدا کنند.
شخصیت پردازی
شخصیت‌ها هرکدام ویژگی و داستان مخصوص به خود را دارند. تک تک شخصیت‌ها، سرگذشت، حوادث، اخلاق، رفتار و … جذابی دارند. شخصیت انیمه، مهمترین علت جذابیت انیمه است. انیمه‌هایی که حتی داستان خوبی ندارند هم با شخصیت‌پردازی مناسب مخاطب را پای تصویر نگه میدارند.
مسائل اخلاقی
در هر انیمه می‌توان تجربه‌های مفید، پندهای اخلاقی و موضوعات آموزنده زیادی پیدا کرد.
امیدواری، استقامت و تلاش
در اغلب انیمه‌ها به عناصر امید (هرقدر هم کم) و تلاش‌گری بها داده می‌شود. به مقاومت و استقامت در مقابل مشکلات و دشمنان و برای رسیدن به اهداف، بها داده می‌شود. اینکه در بدترین لحظات هم کورسوی امیدی هست، به خوبی در بیشتر انیمه‌ها به نمایش درمی‌آید.
روند داستان
داستان‌ها در انیمه‌های قابل قبول، خلاقانه و غیر قابل پیش‌بینی هستند. داستان‌هایی که امکان ندارد حتی در مارول، والت‌دیزنی یا برادران وارنر هم شبیه به آن را پیدا کنید. پرداختن به مسائلی که تا به حال روی آن‌ها دست گذاشته نشده، پرداختن به دغدغه‌هایی که گاهی حتی در ذهن مخاطب جای اندکی هم ندارد و اشاره به دغدغه‌های جدید که باعث جذب مخاطبان زیاد به این سبک از انیمیشن می‌شود، از نقات قوت سبک انیمه است.
فرم هنری فیلمنامه
داستان هر انیمه از جای خاصی شروع می‌شود و در جای حساس تمام می‌شود. انیمه طوری تمام می‌شود که شما برای قسمت بعدی تشنه بمانید. حتی با وجود ایرادات در فرم میانه‌ی داستان در برخی انیمه‌ها، آغاز و پایان خوبی را شاهد هستیم. اکثراً اطلاعات خاص در آخرین لحظات برای بیننده برملا می‌شوند و روند داستان شما را بارها به اشتباه می‌اندازد. بارزترین مثال‌ها برای این فرم فیلمنامه، انیمه‌ی اتک تایتان (attack on titan) و کیمیاگر تمام فلزی هستند.
موسیقی
انیمه ژاپنی از موسیقی‌های متنوع و زیادی استفاده می‌کند. موسیقی‌ها به سکانس مورد نظر احساس می‌بخشند. بخش زیادی از صنعت انیمه مدیون موسیقی است. تعداد زیادی از انیمه‌ها موسیقی‌های فراموش‌نشدنی و منحصربه‌فرد خود را دارند. نواهایی که اشک، امید، لبخند و ترس را به بیننده القاء میکنند. یکی از بهترین موسیقی‌های متن را در انیمه‌ی ناکجا آباد موعود (The Promised Neverland) و انیمه‌ی اتک تایتان (attack on titan) میبینیم.
کلام آخر
صنعت انیمه ژاپنی، از بزرگترین و جذاب‌ترین صنایع انیمیشنی در دنیا است. مضامین متفاوتی در پس هر انیمه نهفته است که گاهاً با ساعت‌ها کلاس آموزشی برابری می‌کند. هرچند در انتخاب انیمه باید سن و شرایط بیننده را مورد توجه قرار داد.