آیا والد حمایتگر درون خود را می‌شناسید؟ وقتی ناراحت و غمگین می‌شوید، شما را دلداری می‌دهد؟ زمانی که ناامید می‌شود، می‌توانید روی تشویق‌های او حساب کنید؟ اصلا او را می‌شناسید؟ برای اینکه بدانیم والد حمایتگر درون چیست و چطور می‌توانیم آن را بیدار کنیم، ابتدا باید بدانیم وجه والد در روانشناسی چیست. در ادامه‌ی این مقاله علاوه بر اینکه می‌توانید والد حمایتگر درون خود را بیدار کنید، با دو بخش دیگر کودک و بالغ در ارتباطات آشنا خواهید شد.
بیداری والد حمایتگر درون با شناختی کلی از نظریه‌ی رفتار متقابل
در روانشناسی نظریه‌ای به نام تحلیل رفتار متقابل وجود دارد که مدلی بهبوددهنده برای برقراری ارتباط است. در این نظریه که 60 سال پیش توسط دکتر اریک برن (Eric Berne) مطرح شد، برای هویت هر شخص، 3 بخش کودک، والد و بالغ را معرفی می‌کند. وجه کودک به صورت کامل بر جنبه‌های احساسی رفتار ما تاکید دارد. این احساسات هرچه که باشند جزو این حالت قرار دارند.
وجه کودک فاقد خودآگاهی‌ست. درست زمانی که ناامید می‌شویم یا کنترل احساس خود را از دست می‌دهیم بخش کودک درون ما در حال فرمانروایی‌ست. حالت والد صدای قدرتمندی‌ست که در دوره‌ی کودکی آن را آموخته و جذب کرده‌ایم. این وجه که منعکس‌کننده‌ی نگرش والدین و بزرگترها و معلم‌هاست، هم می‌تواند حمایتگر باشد و هم می‌تواند کنترلگر و سرزنش‌کننده باشد.
حالت بالغ ریشه در تفکرات عقلانی ما دارد. با تکیه بر وجه بالغ می‌توانیم روی رفتار و گفتار خود مسلط شویم . درواقع برای تنظیم رفتارهای ناخودآگاه ناشی از حالات والد یا کودک درون‌مان، باید آگاهانه به حالت بالغ خود دسترسی پیدا کنیم. ارتباط موثری که بر پایه‌ی بالغ باشد، سرشار از توجه، علاقه‌مندی و درک متقابل است. او کمتر حرف می‌زند و بیشتر گوش می‌دهد.
بیداری والد حمایتگر آسان است؟
همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، والد دو نوع است. یک والد سرزنشگر یا کنترل‌کننده و دیگری والد حمایتگر. والد حمایتگر درون کارش تشویق توجه، حمایت و دوست داشتن است. این حمایت‌ها شامل حال خود ما و دیگران است. معمولا والد حمایتگر درون از زمان کودکی شکل می‌گیرید. درست همان موقع که ما از سمت والدین خود با تشویق و حمایت مواجه شویم، این وجه از شخصیت ما شکل می‌گیرد و به مرور زمان تقویت می‌شود. بیدار کردن والد حمایتگر درون بستگی به گذشته‌ی ما دارد.اگر در گذشته والدین و بزگترهای تاثیرگذار زندگی ما حمایتگر ما بوده‌اند، این کار ساده است؛ زیرا ما آن را به همان صورت که تجربه کرده‌ایم از بزرگترهای‌مان دریافت می‌کنیم.
در نقش والد حمایتگر درون باید به این نکته توجه کنیم که این وجه همیشه بعد سالمی ندارد. در بعد سالمش، والد درون، آن عشق و حمایتی که نیاز داشته باشیم، به ما می‌بخشد. با جملات محبت‌آمیز و امیدوارکننده از خودمان حمایت می‌کنیم. اما متاسفانه در بعد ناسالم آن، ممکن است کار خراب شود. یعنی با حمایت‌ها و محبت‌های بی‌چون‌وچرایی که از والدین خود یاد گرفته‌ایم و تکرار همان شیوه با هویت خودمان، کم‌کم به سمت منزوی شدن پیش می‌رویم، زیرا با این روش آموخته‌ایم که در هر موقعیتی قدم نگذاریم و تجربیات زیادی نداشته باشیم تا مبادا گرفتار مشکلات شویم. بنابراین خیلی مهم است که بدانیم حمایت و دفاع کردن بی‌قید و شرط چه قیمتی دارد. حمایت باید تا جایی باشد که فرد را منزوی یا پرخاشگر نکند.
اگر از دوران کودکی والدین تمام کارهای فرزندشان را انجام دهند و به او اجازه‌ی پذیرفتن مسئولیت ندهند، یا اینکه هر کاری که او می‌کند را تایید کرده و از او حمایت کنند، او را در آینده به فردی بی‌مسئولیت و قلدر تبدیل خواهند کرد. این فرزندان فکر می‌کنند حمایتگری با قلدری یکی‌ست و باید همیشه مورد حمایت پدر و مادر خود باشند.
به همین خاطر آنها هم یاد می‌گیرند که با کودک درون خود همین‌طور رفتار کنند. وقتی کودک درون‌شان اشتباهی می‌کند، عذرخواهی نمی‌کنند. به جای آن با زورگویی سعی می‌کنند از او دفاع کنند و دیگران را مقصر جلوه دهند. درصورتی که والد حمایتگر باید موجب موفقیت و پیشرفت کودک درون شود، نه اینکه باعث انزوا یا فراری دادن دیگران شود.
از طریق والد حمایتگر درون، کودک درون خود را در آغوش بگیرید
کار والد حمایتگر درون تایید منطقی‌ست. تایید شدن از سوی والد می‌تواند دروازه‌ای نو باشد به سمت روشنایی. برای بیداری والد حمایتگر درون باید تلاش کنیم که خودمان را دوست داشته باشیم. توانایی‌های خود را قبول داشته باشیم، حتی اگر ضعف‌های زیادی داریم. اگر می‌خواهید او را بیدار کنید، باید چشم‌های‌تان را به روی جنبه‌های مثبت شخصیت خود باز کنید. تا زمانی که مدام به خودتان بدبین باشید، نمی‌توانید نقش حمایتگری را ایفا کنید. دست از انتقاد کردن از خود بردارید.
تا به امروز با ایراد گرفتن از خود، چه چیزی به دست آورده‌اید؟ اگر والد درون شما سرزنش‌کننده است، با خودتان روراست باشید. حتما تا به حال متوجه شده‌اید که او موفقیت‌های شما را سرکوب کرده است. به جای اینکه دل به دلش دهید، او را نادیده بگیرید. درعوض سعی کنید والد حمایتگر درون خود را بیدار کنید. از شکست نترسید. تلاش کنید و تجربیاتی تازه برای سرنوشت خود رقم بزنید. با کودک درون خود مهربان باشید. زخم‌های کودکی خود را درمان کنید. جز شما هیچ‌کس دیگری نمی‌تواند کودک درون‌تان را دوباره شاد کند.
برای بیداری والد حمایتگر درون چه کارهایی انجام دهیم؟
در ابتدا لازم است که تصویر او را بکشید. او را همان‌طور که هست نقاشی کنید: در حال حمایت و دفاع از درون شما در برابر تمام ناملایمات. اگر راست‌دست هستید، او را با دست راست خود نقاشی کنید. اگر هم چپ‌دستید، او را با همان دست چپ بکشید. تصویری از او ثبت کنید که در حال حمایتگری‌ست.
در مرحله‌ی بعد باید یک مکالمه را بنویسید. این کار را با دست مخالف انجام دهید: دقیقا همان دستی که با او تسلط به نوشتن ندارید. از زبان کودک درون خود بنویسید که در کدام جنبه‌های زندگی‌تان نیاز به حمایت بیشتری دارید. به صورت دقیق و شفاف تمام نیازهای درونی خود را که باید از والد حمایتگر درون مطالبه کنید، یادداشت کنید. خیلی مهم است که همه‌ی نیازهای کودک درون‌تان را به صورت شفاف بیان کنید.
سپس تلاش کنید موقعیتی را به یاد آورید که نیازمند حمایت بوده‌اید. اگر فرد مطمئنی را سراغ دارید می‌توانید از او کمک بگیرید. کسی را پیدا کنید که اهل قضاوت کردن نباشد و نیتش کمک به شما باشد. شما نقش خودتان را ایفا کنید که کودک درون نیازمن حمایت دارد و شخص مقابل نقش کسی که کودک درون شما را آزار داده یا او را ترسانده است.
دوباره با همان دست غالب خود تصویری از نماد حمایت را بکشید.
در این مرحله والد حمایتگر درون‌تان هوشیار خواهد شد و به کمک کودک درون‌تان خواهد آمد. با همان دست مسلط خود افکار و احساسات خود را درباره‌ی این والد بنویسید. همان احساساتی که هنگام انجام تمرین‌ها تجربه کردید. در هنگام تمرین دقیقا کی و کجا توانسته‌اید او را بیدار کنید؟ همان‌ها را بنویسید.
بیداری والدی که از درون شما حمایت می‌کند، به خود شما بستگی دارد. اگر بخواهید او را بیدار کنید، باید با احساسات و هیجانات منفی خود رو راست باشید. چیزی را کتمان نکنید. دردها و رنج‌های‌تان را بپذیرید و با یادآوری آنها سعی کنید این‌بار در ملاقات با کودک درون‌تان از او حمایت کنید به جای آن که نادیده‌اش بگیرید.