برای واقعیت بخشیدن به ایده‌ی شغلی به طرح کسب و کار نیاز دارید. این قالب‌های پیش‌ساخته‌ی طرح کسب و کار به شروع کار کمک می‌کنند. در دست داشتن نقشه‌ی راه کمک می‌کند تا با موفقیت به مقصد برسیم. برنامه‌های کسب و کار برای کسب و کارهای کوچک نقش نقشه‌ی راه را بازی می‌کنند. همچنین طرح کسب و کار برای شناسایی موانع و گذر از آنها مفید است.
بخش‌های گوناگون طرح کسب و کار به شما در رسیدن به اهداف میانی از جمله جنبه‌های مالی، بازاریابی، عملیاتی و فروش کمک خواهند کرد. در فضای اینترنت قالب‌های از پیش‌ساخته‌ی متعددی برای طرح کسب و کار در دسترس است و اینها سختی نگارش و برنامه‌ریزی چنین طرحی را کاهش می‌دهند و سبب صرفه‌جویی در وقت می‌شوند. در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم به معرفی قالب‌های پیش‌ساخته‌ی طرح کسب و کار می‌پردازیم.
طرح کسب و کار چیست؟
بهترین راه اجرای ایده‌های عالی شغلی ایجاد طرح کسب و کار است. طرح کسب و کار طرح کلی برای معرفی ایده به دیگران از جمله سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود. شما می‌خواهید سرمایه‌گذار را جذب مسیر پیش روی خود کنید. این طرح برای اطلاع‌رسانی به سرمایه‌گذاران از اهداف و چشم‌انداز مالی کسب و کار نوپای شما و ترغیب آنها به سرمایه‌گذاری است.
این طرح همچنین طرح مسیر پیش روی شرکت را تدوین می‌کند و باعث می‌شود که در فرایند توسعه‌ی اجرایی از ایده‌ی اصلی خارج نشوید. ممکن است در صورت تغییر شرایط طرح کسب و کار همچون موجودی زنده تکامل یافته یا تغییر کند، اما همواره باید به هدف اصلی کسب و کار متعهد بماند.
چرا به طرح کسب و کار نیاز داریم؟
راه‌اندازی کسب و کار دردسرهای فراوانی دارد. اگر از پیش برای رودررویی با این کشمکش‌ها آماده شوید، آسیب بسیار کمی به اصل کسب و کار وارد می‌شود. یکی از مهمترین گام‌ها برای جلوگیری از آسیب‌های ابتدای راه تدوین طرح کسب و کاری مفصل و حساب‌شده است.
نگارش طرح کسب و کار کمک می‌کند تا اقدامات ضروری برای رسیدن اهداف را به‌طور شفاف درک کنید. همچنین این کار سبب یادآوری کامل اهداف اولیه خواهد شد. چنین طرحی مرجعی بسیار عالی است که سبب تمرکز شما بر مسیر راه می‌شود.
سه هدف اصلی طرح کسب و کار چیست؟
پیش از نگارش طرح کسب و کار بسیار مهم است که هدف آن را درک کنیم. سه هدف اصلی تدوین طرح کسب و کار عبارتند از:
- ایجاد تمرکز در کسب و کار: هدف اصلی طرح کسب و کار برنامه‌ریزی برای آینده است. این برنامه‌ها باید دربردارنده‌ی همه‌ی اهداف و موعد انجام اقدام‌های جزئی شرکت باشد. فرایند طراحی نقشه‌ی مسیر برای رسیدن به اهداف به شما کمک می‌کند تا تمرکز خود را برکار بگذارید و در پی رشد و توسعه باشید.
- تأمین بودجه: سرمایه‌گذارهای خصوصی، بانکدارها یا دیگر سرمایه‌گذاران در مذاکرات اولیه در ابتدا به دقت شما در تحقیق برای طرح کسب و کار نگاه می‌کنند. سرمایه‌گذاران می‌خواهند بدانند که شما چطور کسب و کار را پیش می‌برید، درآمد و مخارج شما چگونه است و از همه مهمتر بازگشت سرمایه‌شان به چه صورت خواهد بود.
- جذب مجریان طرح: با رشد و توسعه‌ی کسب و کار به احتمال فراوان به متخصصان و مدیران اجرایی نیاز پیدا خواهید کرد. طرح کسب و کار کمک می‌کند تا استعدادهای اجرایی را جذب کار و صلاحیت آنها را متناسب با اهداف خود بررسی کنید.
می‌توانید طرح کسب و کار را به‌صورت سند مکتوب یا اسلاید مثلا ارائه در قالب پاورپوینت (PowerPoint) تهیه کنید. احتمالا بهتر است که طرح را به هر دو صورت تدوین کنید. مثلا برای جلب افراد به جلسه‌ی معارفه از پاورپوینت استفاده کنید و برای شرح دقیق‌تر از سند مکتوب بهره ببرید.
انواع طرح‌های کسب و کار
دو گونه‌ی اصلی طرح کسب و کار وجود دارد: ساده و سنتی. طرح‌های سنتی کسب و کار برای تشریح کامل اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت طویل و مفصل تدوین می‌شود. برخلاف آن طرح‌های ساده بر چند معیار اصلی به‌طور مختصر تمرکز می‌کند تا به‌سرعت اطلاعات را به سرمایه‌گذاران انتقال دهد.
طرح کسب و کار ساده
عش مائوریا (Ash Maurya) که متخصص الگوی کسب و کار است در سال 2010 طرح کسب و کاری با عنوان «بوم ناب» (lean canvas) را طراحی کرد که هنوز محبوب‌ترین طرح محسوب می‌شود.
«بوم ناب» از نه بخش تشکیل شده و هر بخش حاوی معیارها و اطلاعات بسیار ارزشمند برای جذب سرمایه‌گذار است. معمولا این طرح کسب و کار از یک صفحه اطلاعات و فهرست از موارد زیر تشکیل شده است:
- مشکل
- راه حل
- معیارهای اصلی
- طرح پیشنهادی منحصر به فرد
- مزیت‌های ناعادلانه
- مجراها
- اهداف در زمینه‌ی مشتری
- ساختارهای هزینه
- جریان‌های درآمدی
طرح سنتی کسب و کار
طرح‌های سنتی سندهایی طویل است که حتی گاهی به 30 تا 40 صفحه می‌رسد. طرح سنتی کسب و کار کارکرد بلوپرینت (blueprint) یا نقشه‌ی ساخت کسب و کارهای تازه را دارد و فرایند پیشرفت کار را از زمان راه‌اندازی تا سال‌های آینده تشریح می‌کند. معمولا در طرح سنتی کسب و کار حوزه‌های زیر گنجانده می‌شود:
- خلاصه‌ی اجرا
- وصف شرکت
- محصولات و خدمات
- تحلیل بازار
- گروه مدیریتی
- طرح مالی
- طرح اجرایی
- ضمایم
مقایسه‌ی قالب‌های پیش‌ساخته‌ی طرح کسب و کار پولی و رایگان
شما میان گزینه‌های قالب‌های پیش‌ساخته‌ی طرح کسب و کار پولی و طرح‌های رایگان حق انتخاب دارید. هر یک از این قالب‌ها مزایا و محدودیت‌های مختص به خود را دارند، بنابراین بهترین گزینه برای شما بستگی به بودجه و نیازهای ویژه‌تان خواهد داشت. بررسی فواید و مضرات هر یک از این دو نوع به شما در تصمیم‌گیری کمک خواهد کرد.
قالب‌های رایگان
بزرگترین مزیت استفاده از قالب‌های پیش‌ساخته‌ی رایگان صرفه‌جویی مالی در کسب و کار است. اغلب شرکت‌های نوپا با کمبود نقدینگی مواجهند و از این رو برای صاحبان شرکت گزینه‌های رایگان جذاب‌تر است. با این که استفاده‌ی رایگان از چنین قالب‌هایی بسیار خوب است، اما قالب‌های پیش‌ساخته‌ی رایگان ایراداتی نیز دارند که بزرگترین آن محدودیت در شخصی‌سازی طرح است.
قالب‌های پیش‌ساخته‌ی پولی
فایده‌ی قالب پیش‌ساخته‌ی پولی ـ یا پرداخت دستمزد به متخصص برای بازنگری طرح کسب و کارتان ـ آن است که اطلاعات دقت و صحت بالا دارد و توانایی شخصی‌سازی متناسب با جزئیات کسب و کارتان را دارید و بزرگترین محدودیتی که چنین قالب‌هایی دارد هزینه‌ی آنها برای شرکت‌های نوپا است.
بهترین نرم‌افزارهای طرح کسب و کار
در صورتی که گزینه‌ی سرمایه‌گذاری مادی را در طرح کسب و کار خود انتخاب کرده‌اید، چندین برنامه‌ی نرم‌افزاری عالی در این زمینه وجود دارد. نرم‌افزار اضافه‌کاری‌های بیهوده و شروع کار از پایه را از فرایند تدوین طرح کسب و کار حذف می‌کند. اغلب این نرم‌افزارها شامل برنامه‌های جادویی گام‌به‌گام، قالب‌های پیش‌ساخته، ابزار طرح‌ریزی مالی، جدول و نمودار، یک‌پارچه‌ساز برنامه‌ی شخص ثالث، ابزار همکاری و ویدئوهای آموزشی می‌شود.
- لایوپلن (LivePlan): لایوپلن برنامه‌ای بر کلاد (cloud) است که ابزار متنوعی را با بیش از 500 قالب پیش‌ساخته، سازنده‌ی طرح پیشنهادی یک‌صفحه‌ای، اظهارنامه‌های مالی خودکار، پیش‌بینی کامل مالی، داده‌های محک صنعت و شاخص عملکرد (KPI) ارائه می‌دهد. هزینه‌ی این برنامه از 15 دلار در ماه به بالاست.
- بیزپلن (Bizplan): بیزپلن نیز برنامه‌ای بر کلاد است که گام به گام شما را در ساخت طرح کسب و کار راهنمایی می‌کند. این برنامه از 57/20 دلار در ماه به بالا هزینه دارد.
- گواسمال‌بیز (GoSmallBiz): این خدمت نیز بر کلاد است و شامل قالب‌های پیش‌ساخته‌ی اختصاصی صنایع، اعمال خودکار گام به گام در خلق طرح کسب و کار و ویدئوهای آموزشی است. قیمت این برنامه از 15 دلار در ماه آغاز می‌شود.
- اینلوپ (Enloop): اینلوپ بر طرح‌های مالی تمرکز دارد. این برنامه همه‌ی راهنمایی‌های مورد نیاز برای رشد و ترقی مالی کسب و کار را در اختیار شما می‌گذارد و شما را در همه‌ی مراحل پرداخت پیش‌بینی مالی همراهمی می‌کند. برنامه‌ی ایلنوپ از 11 دلار در ماه به بالا هزینه برمی‌دارد.
کشمکش‌های رایج در نگارش طرح کسب و کار
تدوین و نگارش طرح کسب و کار کشمکش‌های متعدد و گوناگونی دارد. آیا اطلاعات کافی در زمینه‌ی کسب و کاری که راه می‌اندازید دارید؟ آیا صنعتی که می‌خواهید در آن فعالیت کنید دستورالعمل‌های اکیدی دارد که باید از آنها تبعیت کنید؟ در ادامه ده تا از شناخته‌شده‌ترین مشکلاتی که ممکن است پیش روی شما باشد آمده:
- آغاز کار
- شناسایی جریان نقدینگی و طرح‌های مالی
- شناخت بازار هدف
- اختصار کلام
- جذاب‌سازی طرح
- ایجاد اهداف عملی
- واقع‌بینی در ارتباط با رشد کسب و کار
- اثبات ارزش خطر برای ایده‌ی کسب و کار
- یافتن میزان درست انعطاف‌پذیری
- ایجاد راهبرد عملی
طرح کسب و کار خود را بر پایه‌ی این ده کشمکش تدوین کنید و به این ترتیب آینده برای شما، و هر کس در این مسیر به شما می‌پیوندد، پرسعادت خواهد بود.
شیوه‌های غلبه بر کشمکش‌های نگارش طرح کسب و کار
با این که نمی‌توانید به‌درستی همه‌ی موارد را در ارتباط با کسب و کار خود پیش‌بینی کنید، اما قادر خواهید بود تا برای کاهش تعداد اشکالات پیش رو پیشگیری کنید. برای مثال آشنایی با فرایند نگارش طرح کسب و کار از طریق تحقیق و شناخت طرح‌های موفق به شما کمک خواهد کرد. صحبت با صاحبان کسب و کارهای کوچک و استفاده از تجربه‌ی دیگران نیز مفید است.
کلام آخر
نگارش و تدوین طرح کسب و کار صرفا برای جذب سرمایه‌گذار و نیروی متخصص نیست. این کار در اصل به شما کمک خواهد کرد تا چشم‌انداز واضح و درستی از مسیر پیش رو داشته باشید. موفقیت پایدار هرگز با اقدام کورکورانه و اتکای صرف به بخت و اقبال به دست نخواهد آمد. برای رسیدن به موفقیت در کسب و کار باید تا حد امکان همه‌ی گام‌های راه را شناسایی و بررسی و در صورت امکان وقایع آینده را پیش‌بینی کرد. فرایند تدوین طرح کسب و کاری که به‌درستی بررسی و بادقت نگارش شده است تضمینی برای موفقیت خواهد بود.