اصطلاح سهگانه تاریک یا مثلث تاریک نخستین بار در سال ۲۰۰۲ از جانب دو محقق به نام‌های پالهاوس و ویلیامز از دانشگاه بریتیش کلمبیا مطرح شد. این دو در نتیجه‌ی تحقیقی که انجام دادند ادعای بزرگی را مطرح کردند:
«به نظر می‌رسد در یک جامعه‌ی آماری استاندارد و در شرایطی که نشانه‌های غیرعادی رفتاری بروز نکرده باشد، سه صفت روان‌پریشی، خودشیفتگی و ماکیاولیسم را می‌توان به عنوان یک صفت واحد در نظر گرفت.»
در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم به مثلث تاریک شخصیت افراد می‌پردازیم.
سهگانه تاریک یا مثلث تاریک شخصیت چیست؟
سهگانه تاریک شخصیت شامل سه ویژگی شخصیتی خودشیفتگی، روان‌پریشی و ماکیاولیسم است. این مثلث شامل موارد زیر است:
- خودشیفته‌ها: دارای ویژگی‌های خودبزرگ‌بینی، اهمیت دادن زیاد به خود، حق به جانب بودن و حسادت
- روان‌پریش‌ها: دارای ویژگی‌های فقدان بازداری، سطحی، فریبنده، بی‌رحم و تمایل به کنترل کردن و گول زدن دیگران
- ماکیاولیست‌ها: دارای ویژگی‌های سردی، بدبینی، حسابگری و فریبندگی
توضیح بیشتر درباره‌‌ی ماکیاولیست‌ها
ماکیاولیسم یک ویژگی شخصیتی به شمار می‌رود که فردی دستکاری‌کننده و حیله‌گر را توصیف می‌کند. این افراد، دیگران را برای رسیدن به منافع و اهداف شخصی خود فریب می‌دهند. نام این ویژگی از فیلسوف و نویسنده‌ی قرن شانزدهم، نیکولو ماکیاولی گرفته شده است. برخی شواهد نشان داده‌اند که از بین ویژگی‌های تاریک، ماکیاولیسم بیشترین ارتباط را با هوش بالا دارد.
با سهگانه تاریک به سختی می‌توان ارتباط برقرار کرد
مطالعات انجام شده در رابطه با سهگانه تاریک نشان داد که افرادی که دارای چنین شخصیت‌هایی هستند، تا حد زیادی در برقراری ارتباط با دیگران دچار مشکل می‌شوند و در هنگام مواجهه با دیگران، از خود طیف وسیعی از رفتارهای ناخوشایند را نشان می‌دهند. این رفتارهای ناخوشایند شامل خشونت، تجاوز، زور یا فریبکاری در محل کار، لذت‌طلبی، روابط جنسی کوتاه‌مدت و سو استفاده جنسی از دیگران می‌شود. حتی می‌توان گفت که مثلث تاریک شامل تمام هفت گناه کبیره‌ی معروف می‌شود.
تفاوت شخصیت‌های سهگانه تاریک
به بیان دارلن لنسر روانشناس حوزه‌ی ازدواج و خانواده، افرادی که دارای این شخصیت‌ها هستند، به دلیل حفظ منافع شخصی خودشان، اغلب رفتارهایی تهاجمی بروز می‌دهند و با دروغ، تقلب، سرقت و قلدری سعی دارند هنجارهای اجتماعی و ارزش‌های اخلاقی را بشکنند. درواقع این افراد برای رسیدن به خواسته‌های خود ممکن است دست به هر اقدامی بزنند.
روش‌های مطالعه‌ی زیرشاخه‌های سهگانه تاریک با یکدیگر متفاوت است. تنها عامل بزرگ شخصیتی که در میان هر سه زیرشاخهی مثلث تاریک یکسان است، عامل عدم سازگاری است. افراد روان‌پریش کمتر از ۲ زیرشاخهی دیگر دچار عصبانیت و نگرانی می‌شوند و یا احساس گناه می‌کنند. میزان وظیفه‌شناسی و مسئولیت‌پذیری در روان‌پریش‌ها و همچنین ماکیاولیست‌ها کمتر از سایرین است. آنها تمایلی به انجام صحیح کارهایی که به آنها سپرده می‌شود ندارند و خودشیفته‌ها هم عموما تمایل دارند تا خود را برتر از دیگران نشان دهند.
در ارتباط با یک فرد دچار به مثلث تاریک چه باید کرد؟
طبق نظر روان‌درمانگر و نویسنده‌ی مشهور پل هوکمایر، تنها راه حل این است که تا حد امکان از این افراد دور بمانید. ممکن است در ابتدا فکر کنید که قادرید دوستی معمولی خود با چنین فردی را به یک دوستی ماندگار تبدیل کنید، اما باید بدانید که افراد دارای شخصیت‌های سهگانه تاریک به هیچ وجه نمی‌توانند برای مدت طولانی ویژگی‌های مثبت یک رابطه‌ی عاطفی را حفظ کنند. ممکن است متوجه شوید که دوست شما اغلب در مورد قربانی شدن توسط دیگران صحبت می‌کند. ممکن است در داستان‌هایی که برای شما نقل می‌کند، تناقضات بسیاری بیابید. چنین فردی نیاز شدید به تاییدشدن توسط دیگران را دارد، بنابراین ممکن است مجبور شوید همواره به تایید او بپردازید.
در صورت داشتن ارتباط با چنین فردی:
- حتماً از افراد نزدیک به خود مانند سایر دوستان نزدیک، اعضای خانواده و یا یک درمانگر مورد اعتماد کمک بگیرید
- به خودتان اجازه ندهید تا به‌خاطر فرد دیگری، در محیط خانه یا جامعه تبدیل به فردی منزوی شوید
- از آن‌جاکه هوکمایر می‌گوید به احتمال زیاد با افزایش سن، تغییری در رفتار چنین افرادی ایجاد نخواهد شد، بنابراین ممکن است مجبور شوید تا بدون هیچ ابهامی به رابطهتان با چنین فردی پایان دهید
- بعد از پایان دادن به رابطه‌ی خود با آنان، بهتر است برای دفاع از احساسات و شخصیت‌تان از سایر افراد از جمله افرادی که شما را فریب نداده‌اند و یا سعی در کنترل کردن شما ندارند کمک بگیرید
کلام آخر
همان‌طور که گفته شد تیپ شخصیتی سهگانه تاریک از خودشیفتگی، روان‌پریشی و ماکیاولیسم تشکیل شده است. این سه ویژگی شخصیتی منفی یا تاریک با این‌که از هم متمایز هستند، اما همچنین توانایی همپوشانی و حضور در یک فرد را به‌صورت هم‌زمان دارند. افرادی که تیپ شخصیتی سهگانه تاریک را بروز می‌دهند، با گرایش به خشونت و فعالیت مجرمانه همراه هستند. حتی زمانی که این رفتارها به‌صورت افراطی در افراد دیده نمی‌شود، افراد درگیر با این نوع تیپ شخصیتی معمولاً رفتارهای خودخواهانه، دستکاری‌کننده و بی‌رحم از خود نشان می‌دهند.