مهارتهای میان فردی و ارتباط از طریق آن از انتقال رو در روی افکار، احساسات و عواطف و خیال‌ها میان دو یا چند نفر تشکیل می‌شود. این رابطه شامل عناصر شفاهی و غیرشفاهی در تعاملات شخصی است. کارفرمایان در پی استخدام افرادی هستند که مهارتهای میان فردی دارند و از این مهارت‌ها برای کارآمدی اعضای گروه کاری و ارتباط موثر در کسب و کار بهره می‌گیرند.
در این مطلب از بلاگ همراهتم به بحث درباره‌ی مهارتهای میان فردی و شیوه‌ی ارتقای این مهارت‌ها و شاخص کردن آنها در رزومه‌ی کاری می‌پردازیم و نمونه‌هایی برای راهنمایی شما ارائه خواهیم داد.
مهارتهای میان فردی چیست؟
مهارتهای میان فردی ویژگی‌هایی را شامل می‌شود که فرد با اتکا بر آنها تعامل و ارتباط مفید و موثری را با دیگران برقرار می‌کند. این مهارت‌ها در موارد گوناگونی که ارتباطات و تعامل و همکاری ضرورت دارد به کار بسته می‌شوند.
این دست مهارت‌ها شامل توانایی ارتباط و برپایی رابطه با دیگران است. این قابلیت‌ها که اغلب مهارتهای مردمی (people skills) خوانده می‌شوند در بیشتر شرایط از خصوصیات شخصیتی ذاتی و شیوه‌های اکتسابی در مدیریت شرایط اجتماعی بهره می‌گیرند. می‌توان به کمک مهارتهای میان فردی موثر فرایند مصاحبه‌ی کاری را به راحتی پشت سر و تاثیری مفید و مثبت بر پیشرفت آینده‌ی کاری خود گذاشت.
برخی از نمونه‌های مهارتهای میان فردی از قرار زیر است:
- گوش سپردن فعالانه
- کار گروهی
- مسئولیت‌پذیری
- قابل اطمینان بودن
- رهبری
- انگیزه
- انعطاف‌پذیری
- شکیبایی
- همدلی و همفکری
مهارتهای میان فردی قوی در محیط کاری سرمایه‌ای برای اداره‌ی مشکلات بغرنج، تغییرات و امور روزمره محسوب می‌شود.
دلیل اهمیت مهارتهای میان فردی
مهارتهای میان فردی قوی به فرد کمک خواهد کرد که در مصاحبه‌ی کاری کارفرما را تحت تاثیر قرار دهد، زیرا مصاحبه کنندگان در پی گزینه‌هایی هستند که قادرند به طور موثر با دیگر اعضای گروه همکاری و تعامل داشته باشند. همچنین این مهارت‌ها از طریق کمک به درک فرد از دیگران و تنظیم رویکرد تعامل با آنها برای موفقیت وی در هر کاری مفید خواهند بود. برای مثال هر چند ممکن است مهندس نرم‌افزاری بیشتر وقت خود را به طور مستقل و در تنهایی صرف کدنویسی کند، ولی نهایتا باید با برنامه‌نویسان و دیگر افراد دخیل در فرایند کاری خود همکاری موثری داشته باشد تا محصولی مطلوب بازار را ارائه کنند.
این امر خصوصا در ارتباط با شرکت‌هایی صدق می‌کند که برای به نتیجه رساندن کار از چارچوب‌های همکاری چابک گروه‌های گوناگون بهره می‌گیرند. کارفرمایان در این بسترها معمولا در پی کارکنانی هستند که بتوانند وظایف فنی خود را به طور بی‌نقص صورت دهند و در عین حال با همکاران خود ارتباطی شفاف و سریع و موثر داشته باشند.
نمونه‌هایی از مهارتهای میان فردی
توانایی‌های میان فردی برخلاف قابلیت‌های فنی یا مهارتهای سخت (hard skills) از دسته‌ی مهارتهای نرم (soft skills) هستند و به راحتی می‌توان آنها را در همه‌ی شرایط، سطوح و صنایع به کار بست. کارفرمایان برای مهارتهای میان فردی ارزش فراوانی قائلند زیرا آنها در ایجاد محیط کار مثبت سهیم هستند و به حفظ کارآمدی جریان کاری کمک می‌کنند.
گوش سپردن فعالانه
گوش سپردن فعالانه به معنای شنیدن حرف دیگران به منظور کسب اطلاعات و مشارکت در گفتگو است. کسانی که به طور فعال به حرف دیگران گوش می‌سپارند از رفتارهای منحرف‌کننده حواس در هنگام گفتگو با دیگران پرهیز می‌کنند. یعنی این افراد در حین صحبت با دیگران تلفن همراه خود را به کناری می‌گذارند و همه‌ی حواس خود را به فرد مقابل می‌دهند و در هنگام مناسب به پرسش‌های طرف گفتگو پاسخ می‌دهند یا پرسش‌های مناسب و به جا مطرح می‌کنند.
قابل اطمینان بودن
در همه‌ی شرایط می‌توان بر افراد قابل اطمینان و اعتماد اتکا کرد. از وقت‌شناسی تا خوش‌قولی را می‌توان از خصوصیت‌های این افراد در نظر گرفت. کارکنان قدر کارکنان قابل اطمینان را بسیار می‌دانند و با اطمینان کارهای مهم را به ایشان می‌سپارند.
همدلی و همفکری
هوش عاطفی کارکنان به معنای توانایی آنها در درک نیازها و عواطف و احساسات دیگران است. کارفرمایان به احتمال فراوان برای ایجاد محیط کار پربازده و مثبت کارکنانی را که همدلی و دلسوزی بالا دارند استخدام خواهند کرد.
رهبری
رهبری یکی از مهارتهای میان فردی مهم است که به تصمیم‌گیری کارآمد و موثر مربوط می‌شود. رهبران کارآمد در تصمیم‌گیری‌ها بسیاری از مهارتهای دیگر میان فردی مانند شکیبایی و همدلی را به کار می‌بندند. مدیران و دیگر افراد دخیل در کار می‌توانند از مهارتهای رهبری در پیشبرد کار بهره بگیرند. کارفرمایان در هر سمت و جایگاهی ارزش کسانی را که برای رسیدن به هدف مشترک مسئولیت رهبری را بر عهده می‌گیرند خواهند دانست.
کار گروهی
توانایی کار با دیگر اعضای گروه در همه‌ی محیط‌های کاری بسیار ارزشمند است. کار گروهی شامل بسیاری از مهارتهای میان فردی مانند ارتباطات، گوش سپردن فعالانه، انعطاف‌پذیری و مسئولیت‌پذیری می‌شود. اغلب کارفرمایان به کسانی که در زمینه‌ی کار گروهی به خوبی عمل می‌کنند کارهای مهم را می‌سپارند و معمولا در مورد ترفیع و ارتقا شغلی از گزینه‌های اصلی کارفرمایان هستند.
مشاغلی که وابستگی فراوانی به مهارتهای میان فردی دارند
مهارتهای میان فردی برای همه‌ی کارها بسیار ضروری است و در همه‌ی مشاغل به نوعی به این مهارت‌ها نیاز پیدا خواهد شد. برخی از مشاغل بیش از دیگر کارها به مهارتهای میان فردی قوی متکی هستند. از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- معلمان: معلمان برای همکاری با یکدیگر، کارکنان دفتری، شاگردان و خانواده‌ها به مهارتهای بسیار قوی میان فردی نیاز دارند. معلم شکیبا، دلسوز و همدل به فرایند یادگیری دانش‌آموز کمک فراوانی می‌کند و سبب رشد تحصیلی و شخصیتی مناسب شاگرد می‌شود.
- معاون اداری: معاونان بخش اداری باید بسیار قابل اطمینان و اعتماد باشند و در عین حال دیگر مهارتهای میان فردی را در سطح بالایی در خود تقویت کنند. همچنین معاونان بخش اداری با مشتریان و مصرف‌کنندگان به طور روزمره در ارتباطند و این موضوع مهارتهای میان فردی مانند ارتباطات را از الزامات اجرای بهینه‌ی وظایف آنها می‌سازد.
- پرستاران: آرامش‌بخشی و مراقبت از بیماران که با همدلی و دلسوزی مرتبط است از مهارتهای ضروری پرستاران به حساب می‌آید. مهارتهای میان فردی برای این شغل از اصول ضروری است.
- مدیران بازاریابی: بازاریابی به فنون و مهارتهای نرم متعددی نیازمند است. مهارتهای میان فردی از جمله ارتباطات از بخش‌های مهم بازاریابی و مدیریت بازاریابی محسوب می‌شود.
- مسئولان خدمات مشتریان: بخش خدمات مشتریان به افراد ماهر نیازمند است. این افراد بیشتر وقت خود را در مشارکت و تعامل با مشتریانی می‌گذرانند که احتمالا کلافه، خسته، سردرگم یا خشمگین هستند. مهارتهای ارتباطی در این زمینه بسیار ضروری است و از مهمترین آنها می‌توان به شکیبایی، همدلی و دلسوزی و گوش سپردن فعالانه اشاره کرد.
چطور مهارتهای میان فردی را ارتقا دهیم
هر چند از آن جا ما به طور روزمره با دیگران در ارتباط و تعامل هستیم تمرین مهارتهای میان فردی کاری ساده خواهد بود، اما برنامه‌ریزی دقیق و مناسب ارتقا و پیشرفت این مهارت‌ها را بسیار آسان‌تر و سریع‌تر خواهد کرد.
راه‌های متعددی برای تقویت مهارتهای میان فردی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد:
- شرکت در دوره‌ها و کلاس‌های آنلاین یا مشاهده‌ی ویدئوهای رایگان درباره‌ی راه‌های تقویت و تمرین مهارتهای میان فردی
- استفاده از فرصت‌های مناسب برای ایجاد ارتباط با دیگران یکی از راه‌های تقویت این دست مهارت‌ها محسوب می‌شود. اگر در خانه کار می‌کنید یا فرصت چندانی برای ایجاد ارتباط با دیگران پیدا نمی‌کنید، مشارکت در سرگرمی، کلاس ورزشی یا گروهی مشخص به شما فرصت ایجاد شبکه‌ی ارتباطات اجتماعی را خواهد داد.
- به راه‌هایی برای تقویت و بهبود روابط و تعاملات خود با دیگران فکر کنید. برای بازبینی ارتباطات خود با دیگران وقت بگذارید و راه‌هایی را برای کارآمدتر کردن تعاملات خود پیدا کنید.
- از دوستان صمیمی یا همکاران معتمد بخواهید که نقدهای سازنده‌ی خود را درباره‌ی شما مطرح کنند. همیشه شنیدن نظر شخص ثالث درباره‌ی شیوه‌ی تعامل شما با دیگران و سطح مهارتهای میان فردی مفید خواهد بود.
- تعاملات و ارتباطات میان فردی مثبت دیگران را زیر نظر داشته باشید. یکی دیگر از کارهای بسیار مفید برای تقویت مهارتهای میان فردی آن است که به شیوه‌های مثبت و کارآمدی که دیگران در برخورد با دیگران به کار می‌بندند توجه کنیم و از آنها فرا بگیریم.
کلام آخر
مهارتهای میان فردی در زندگی روزمره و روابط با اطرافیان، دوستان و اعضای خانواده بسیار مفید و ضروری است. اما بیشترین اهمیت این مجموعه از مهارت‌ها در زمینه‌ی کاری خواهد بود. در گام اول مهارتهای میان فردی به فرد کمک خواهند کرد تا در مصاحبه‌ی شغلی به طور موثر و موفق نظر فرد مصاحبه کنند یا کارفرما را جلب کند.
این مهارت‌ها علاوه بر هنگام مصاحبه پس از استخدام و در طول دوره‌ی کاری نیز اهمیت فراوان دارد. خصوصیاتی مانند قابل اطمینان بودن، گوش سپردن فعالانه، دلسوزی، مسئولیت‌پذیری، قابلیت کار گروهی و وقت‌شناسی از توانمندی‌هایی است که شما را در نظر کارفرمایان ارزشمند و معتمد می‌سازد و شما را در زمره‌ی گزینه‌های ترفیع و در مسیر پیشرفت شغلی قرار می‌دهد.