توانایی حل مسئله (Problem Solving)، یک مهارت توسعه فردی به حساب می‌آید که از اولین حضور ما در جامعه، برای ما ضروری خواهد بود.
چنین توانایی‌ای، این قدرت را به ما خواهد داد که مشکلاتی که سر راه‌مان قرار می‌گیرند، در مرحله اول شناسایی سپس آن‌ها را حل کنیم.
چگونه باید این مهارت را یاد می‌گرفتیم. مانند بسیاری دیگر از مهارت‌های شخصی، اولین معلم‌های ما والدین بوده‌اند. نحوه مقابله آن‌ها با انواع مشکلات، آموزگار ناخودآگاه ما بوده است.
مهارت حل مسئله انواع متفاوتی دارد. حل مسائل اجتماعی، حل مسائل کاری، حل مسائل در جایگاه والدین یا مدیر، حل مسائل زندگی مشترک و … نیاز به توانایی حل مسئله دارند.
حل مسئله در هر یک از حیطه‌های ذکر شده، می‌تواند مهارت خاصی نیاز داشته باشد. البته تکنیک کلی این توانایی مشترک است.
در این مقاله به مهارت حل مسئله در زندگی مشترک خواهیم پرداخت. اگر احساس می‌کنید برای گذر از مسائل ساده زناشویی دچار مشکل هستید، با ما همراه باشید.
مفهوم مسئله در زندگی زناشویی، پیش نیاز توانایی حل مسئله
ابتدا باید این موضوع روشن شود که آیا موضوعاتی که موجب آزار شما و همسرتان می‌شوند، مسئله جدی هستند یا می‌توان آن‌ها را در گروه سوتفاهم‌ها قرار داد.
اگر در طول زندگی مشترک خود، بارها و بارها به دلیل یک موضوع تکراری، دچار اختلاف شده‌اید، می‌توانید آن را یک مسئله در زندگی بدانید.
قبل از اینکه توانایی حل مسئله خود را بهبود بخشید، به این فکر کنید که در دفعات گذشته، این مسئله چگونه خاتمه یافته و در موقعیت بعدی چگونه نمایان گشته است؟
تمام نکاتی را که درمورد آن به یاد می‌‌آورید، یادداشت کنید و از همسر خود بخواهید که همین عمل را تکرار کند.
اگر هر دو شما، نسبت به مهم بودن مسئله، توافق داشتید، با کمک یکدیگر و بر اساس مراحل زیر نسبت به حل آن اقدام نمایید.
توانایی حل مسئله؛ یک اقدام چهار مرحله‌ای
حل مسائل به طور کلی، چهار مرحله مهم دارد که در تمام زمینه‌ها مشترک است. درواقع نکته‌ای که موجب ایجاد تغییر در توانایی حل مسئله در حیطه‌های مختلف می‌شود، جزئیات این مراحل خواهد بود.
چهار مرحله اصلی حل مسئله، به شرح زیر است:
مرحله اول: شناسایی مسئله
مرحله دوم: پیدا کردن راه حل مناسب برای حل مسئله
مرحله سوم: اجرای راه حل
مرحله چهارم: بررسی نتایج و تحلیل آن‌ها
نکته مهم در حل مسائل زناشویی این است که باید به زمان هر مرحله توجه ویژه داشته باشید. مدیریت زمان می‌تواند مهارتی باشد که در تمامی این مراحل نقش بسیار تاثیرگذاری خواهد داشت.
انتخاب زمان مناسب برای انجام مراحلی که در بالا ذکر کرده‌ایم، کلید موفقیت شما در این موضوع خواهد بود.
مرحله اول: شناسایی مسئله
مرحله اول از توانایی حل مسئله این است که پس از مطمئن شدن از مسئله بودن یک موضوع، باید آن را شناسایی کنید. در این مرحله با کمک گرفتن از منطق خود، مسئله را بررسی کنید.
برای مثال اگر نسبت به بروز احساسات همسرتان به اعضا خانواده‌اش حساس هستید، مسئله تنها حسادت نیست. این یکی از نشانه‌ها و ابزارهای بروز ناراحتی خواهد بود. ممکن است اصل ماجرا عدم توجه همسر، باشد.
در شناسایی مسئله باید دقت کنید که پیامدهای آن را با اصل موضوع اشتباه نگیرید. برای این کار بهتر است هر دو طرف با منطق خود، مسئله را یادداشت کنند و با هم درمیان گذارند.
آن‌قدر این موضوع را تکرار کنید تا به یک نظر مشترک برسید و بتوانید با استفاده از توانایی حل مسئله آن را رفع کنید.
مرحله دوم: پیدا کردن راه‌حل مناسب برای حل مسئله
حال که مسئله را پیدا کردید، باید به دنبال راه‌حل باشید. ابتدا زمانی را به ریشه‌یابی مشکل اختصاص دهید. چرا این مسئله هر بار تکرار می‌شود و به طور کامل رفع نشده است؟
دلایلی که مسبب این اتفاق بوده‌اند را یادداشت کنید. چراهایی که در ذهن دارید را روی کاغذ آورید و درمورد آن‌ها با همسرتان گفت‌وگو کنید.
یک نکته بسیار مهم در این مرحله وجود دارد؛ زمان طولانی‌ای را صرف یافتن دلیل نکنید. پس از بحث با همسر خود، دلایل مشترک یا دلایل توافقی را مشخص کنید. صرف زمان زیاد برای علت‌یابی ممکن است، توانایی حل مسئله را با مشکل رو به رو کند.
پس از اینکه علت پیدا شد، باید هر کدام راه‌حل‌های پیشنهادی خود را بنویسید. از میان راه‌حل‌ها، اولین راهی که به نظر کارآمد و موثر می‌آید، انتخاب کنید.
دقت داشته باشید برای بهبود کیفیت انتخاب، باید مهارت تصمیم‌گیری خود را تقویت فرمایید.
مرحله سوم: اجرای راه‌حل
در این مرحله شما با ارزیابی راه‌های پیشنهادی طرفین، یک راه مشترک را انتخاب کرده‌اید. باید این موضوع را به خود گوشزد کنید که این یک راه‌حل توافقی است و باید برای اجرایی شدن آن، تمام تلاش خود را به کار گیرید.
یک بازه‌ی زمانی را مشخص کنید تا بتوانید اثرات توانایی حل مسئله را مشاهده نمایید. حداقل یک ماه به خود و همسرتان برای ایجاد تغییر، زمان دهید. در علم روانشناسی هر عملی برای اینکه به یک عادت تبدیل شود باید 21 روز پشت سر هم اجرا شود.
بنابراین حداقل یک ماه برای اجرای راه‌حل خود زمان نیاز دارید. در این مدت با نگرش و انرژی مثبت، عملکرد همسر خود را به زبان آورید و تغییرات را مرتب یادداشت کنید. این موضوع تاثیر بهتری در جواب‌دهی راه‌حل خواهد داشت.
مرحله چهارم: بررسی نتایج و تحلیل آن‌ها
پس از به اتمام رسیدن بازه زمانی‌ای که تعیین کرده بودید، در یک موقعیت و مکان مناسب، نتایجی که یادداشت کرده‌اید با هم درمیان گذارید و تاثیر توانایی حل مسئله را بررسی کنید.
از تغییرات مثبت یکدیگر تعریف کنید و برای همسر خود یک شنونده خوب باشید. اگر نتایج آن‌طور که انتظار داشتید پیش نرفته است، به راه‌حل‌های پیشنهادی خود مراجعه کنید.
ببینید آیا می‌توانید با گذشت زمان راه‌حل بهتری اضافه کنید یا یکی دیگر از راه‌ها را به صورت مشترک انتخاب نمایید.
به یاد داشته باشید، برخی از مسائل نیاز به صبوری دارد و همیشه بهترین راه‌حل، اولین راه‌حل نخواهد بود.
تاثیر انتخاب زمان و مکان مناسب در حل مسائل زندگی زناشویی
فکر می‌کنید اگر مرحله اول که شناسایی مسئله است را در عصبانیت و زمانی که هنوز از آن موضوع ناراحت هستید، برگزار کنید چه تاثیری خواهد داشت؟
برای اینکه یک زمان مناسب را انتخاب کنید، باید شرایط روحی و جسمی یکدیگر را در نظر داشته باشید. اینکه شما آماده صحبت هستید، طرف مقابل را موظف به آماده بودن نمی‌کند. یک زمان مشترک را انتخاب کنید.
گاهی لازم است از محیط تکراری منزل دور شوید تا بهتر فکر کنید. مکانی را انتخاب کنید که هر دو در آن احساس راحتی و آرامش داشته باشید.
به یاد داشته باشید، شخصی که در کنار شماست بهترین و زیباترین انتخاب و تصمیم شما در زندگی بوده است. مشکلات و مسائل نباید بر عشق فائق آیند.
هرتلاشی که در راستای بهبود زندگی مشترک می‌کنید، یک قدم شما را به سمت سعادت و خوشبختی پیش خواهد برد.