می‌خواهید مدیر پروژه شوید؟ برای این کار بایست مجموعه‌ی مهارت‌هایی را که مورد نیاز کارفرمایان است در خود پرورش و توسعه دهید. رسیدن به سمت مدیریت پروژه کاری نسبتا آسان است. اما داستان مدیر پروژه‌ای که بتواند برنامه‌‌ای را مطابق با اهداف به سرانجام برساند کاملاً فرق دارد و مانند باقی تخصص‌ها برای رسیدن به مقصد به مجموعه‌ای از مهارت‌های مشخص نیازمند است.
تقریبا همه‌ی سازمان‌ها به مدیر پروژه نیازمندند. از این رو شاید بخواهید در حرفه‌ی مدیریت پروژه وارد شوید و امنیت شغلی برای خود فراهم کنید. البته ممکن است این هدف بخشی از نیت شما برای رسیدن به جایگاه مدیریت پروژه باشد.
به هر حال رسیدن به جایگاه مدیریت پروژه محدود به دریافت مدرک مورد نظر و یافتن شغل مربوطه نمی‌شود. شما با درک برخی از واقعیت‌های مربوط به این شغل می‌توانید در راستای فراگیری و توسعه‌ی مهارت‌های مورد تقاضای کارفرمایان گام بردارید.
با مطالعه‌ی ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم با نقش مدیریت پروژه بهتر آشنا شوید.
راه مرسوم برای رسیدن به جایگاه مدیریت پروژه
بسیاری از مجریان طرح و رهبران گروه‌های کاری فکر می‌کنند که می‌توانند از پس نقش مدیریت پروژه بر بیایند. اغلب، این افراد چنین مشاغلی را بر عهده می‌گیرند، اما غافل از آنند که کارفرمایان روزی حقیقتا آنها را مسئول مدیریت پروژه خواهند کرد.
گواهی‌ها و مدرک‌ها برای مدیریت پروژه چندان کارآمد نیستند. بسیاری از مدیران پروژه مبتدی با مدارک عالی تحصیلی مربوطه پا به این شغل می‌گذارند و کارفرمایان بدون آموزش عملی آنها را متصدی مدیریت پروژه‌ها می‌کنند. از آن سو، برخی از افراد متخصص به این نتیجه می‌رسند که احتمالا از مدیریت پروژه‌ها لذت خواهند برد و از این رو در پی آموزش و کسب گواهی و مدارک مورد نظر می‌روند تا به هدف‌شان برسند.
اگر مدرک لیسانس دارید و مشتاقید که مدیر پروژه شوید، کار را با ارزیابی مجموعه‌ی مهارت‌های خود شروع کنید. سپس متوجه خواهید شد که برای موفقیت در نقش مدیریت پروژه بایدچه مهارت‌هایی را فرا بگیرید و کدام مهارت‌ها را تقویت کنید.
پس از آن که مشخص کردید چه مواردی را بایستی فرا بگیرید، در پی مراجع مناسب برای فراگیری این مهارت‌ها باشید. ممکن است همه‌ی موسسات آموزشی مدرک و گواهی‌های مورد نیاز شما را ارائه کنند، اما موفقیت در این رشته‌ی کاری به هیچ وجه متکی بر داشتن مدرک نیست. فراگیری خوب مهارت‌های مورد تقاضای کارفرمایان شرط اساسی در پیشرفت کاری در این رشته است.
پس از دریافت مدرک باید از هر فرصت ممکن برای استفاده از مهارت‌های کسب شده بهره بگیرید تا در آنها مجرب شوید و بتوانید در اداره‌ی روند پروژه آنها را به کار بندید.
همچنین باید طرحی برای رسیدن آهسته و بی‌خلل به نقش مدیریت پروژه‌ی تمام وقت تدوین کنید. شاید بتوانید این کار را با مشورت مسئول منابع انسانی انجام دهید. شاید حتی برای کمک‌هزینه‌ی دوره‌های آموزشی به شما کمک کنند.
آیا برای مدیریت پروژه به مدرک لیسانس نیاز است؟
پاسخ کوتاه «نه» است. برای مدیریت پروژه به مدرک لیسانس نیازی ندارید. اما در هر حال، اگر صرفا با مدرک یا گواهی مدیریت پروژه در پی شغل جدید بگردید احتمالا با مشکل روبرو خواهید بود. مدرک دانشگاهی به کارفرما نشان می‌دهد که شما از پس مسئولیت‌های نقش جدید برخواهید آمد. برای نمونه، کارفرما از مدیر پروژه توقع مهارت‌های متعددی چون مهارت ارتباطی دارد.
در نتیجه بیشتر متخصصانی که در نقش مدیریت پروژه به صورت تمام وقت مشغول به کار می‌شوند در رشته‌های مدیریت کسب و کار یا پروژه از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند. دیگر مدرک‌هایی که ممکن است در رسیدن شما به شغل مدیریت پروژه کمک کند تحلیل اقتصادی یا کسب و کار است. اگر از دوره‌ی تحصیلات دانشگاهی شما گذشته است و می‌خواهید تغییر شغل دهید و وارد رشته‌ی مدیریت پروژه شوید، می‌توانید دوره‌های آنلاین مدیریت یا کسب و کار را بگذرانید و همزمان به کار تمام وقت خود ادامه دهید.
در نهایت مجبور نیستید مدرک دانشگاهی بگیرید. اگر مجموعه‌ی مهارت‌های مورد نیاز برای مدیریت پروژه را دارید و راهی برای متقاعد ساختن کارفرمایان جهت ارائه‌ی فرصت اثبات آنها پیدا کرده‌اید می‌توانید دست به کار شوید، البته در این زمینه به احتمال فراوان باید با کسانی رقابت کنید که علاوه بر مدرک دانشگاهی تجربه‌ی کار در این زمینه را نیز دارند.
اگر عزم کرده‌اید که بدون مدرک وارد بازار کار مدیریت پروژه شوید، راه‌های باید از طرق دیگر کارفرما را متقاعد کنید که قابلیت اجرای این نقش را دارید. برای نمونه ممکن است تجربه‌ی کاری گذشته‌ی شما در صنعتی دیگر شما را برای موفقیت در این رشته تجهیز کرده است. از آن گذشته، می‌توانید بدون نیاز به گذران دوره‌ی چهارساله‌ی دانشگاهی گواهینامه‌ی پایان دوره‌ی مدیریت پروژه را از موسسات معتبر دریافت کنید.
بدون مدرک لیسانس باید در نقش خود به عنوان مدیر پروژه درخشان ظاهر شوید و پروژه‌ها را به بهترین شکل ممکن به سرانجام برسانید. بر این اساس بهترین کار آن است که در کنار سازمان کاری کنونی خود بمانید و سابقه‌ی کاری خوب گذشته‌ی خود را با اجرای بی‌نقص نقش جدید چشم‌گیر کنید. سابقه‌ی کاری قوی به کارفرمایان آینده نشان خواهد داد که شما فردی باثبات، متخصص و شایسته هستید.
از آن گذشته باید دانش دقیق و فراگیری را در ارتباط با صنعت و بازار کار خود در اختیار داشته باشید و آن را به نمایش بگذارید. اطلاعات گسترده و مستند شما جبران‌کننده‌ی فقدان مدرک دانشگاهی خواهد بود، در جلسه‌ی مصاحبه‌ی کاری با نشان دادن اشراف خود بر زمینه‌ی کاری می‌توانید اعتماد کارفرما را جلب کنید.
همچنین کارفرمایان می‌خواهند بدانند که شما منظم هستید و می‌توانید گروه کاری را به طور کارآمد رهبری کنید. باید خوش‌قول، سروقت، منضبط، خوش‌رو، مقتدر و مصمم باشید و همه‌ی این خصوصیات را در جلسه‌ی نخست به کارفرما نشان دهید.
برای کسب جایگاه مدیریت پروژه تا حد امکان باید تجربیات مربوطه را به طور مستقیم دریافت کنید. از این رو احتمالا می‌توانید به طور داوطلبانه در مراکز غیرانتفاعی یا کسب و کارهای محلی تجربه‌اندوزی کنید و برای خود اعتبار کسب کنید.
اگر تجربه‌ی مدیریتی دارید، وضعتان برای شروع کار جدید خوب است. تجربه‌ی رهبری کسب و کار تقریبا در همه‌ی صنایع و رشته‌های کاری گوناگون قابل انتقال است. همچنین شاید خوب باشد که به اتحادیه‌های مرتبط با مسیر کاری خود بپیوندید و از عضویت در این انجمن‌ها به شبکه‌ی ارتباطی قوی‌تری دست یابید. شبکه‌ی هم‌قطاران متخصص به شما کمک می‌کند تا درباره‌ی صنعت و رشته‌ی کاری پیش رو اطلاعات کاملتری را فرابگیرید و همچنین ارتباطی برای کسب تجربه‌ی کاری ایجاد کنید.
گواهینامهها و مدارک مدیریت پروژه‌ی مورد نیاز
به هر دلیل که جذب رشته‌ی مدیریت پروژه شده باشید، باید به یاد داشته باشید که پیش از شروع باید تجربه‌ی تخصصی در رشته یا صنعتی خاص را کسب کنید. برای فراگیری اطلاعات بیشتر در این باره شاید بد نباشد که کار را از مشورت با کسانی شروع کنید که هم اکنون در جایگاه مدیریت پروژه مشغول به کارند. همچنین مطالعه‌ی کتاب‌ها و مقاله‌های تخصصی در ارتباط با این رشته نیز بسیار مفید خواهد بود.
اما به هر حال بهترین شیوه آن است که برای گرفتن گواهی‌نامه‌های موسسات معتبر چون انجمن مدیریت پروژه ایران اقدام کنید. بسیاری از موسسات معتبر در حین دوره یا پس از فراغت از آن شما را برای کسب تجربه‌ی عملی به مراکز کسب و کار معرفی می‌کنند تا بتوانید تجربه‌ی کاری مرتبط با مدیریت پروژه را کسب و به سابقه‌ی کاری خود اضافه کنید.
چشم‌اندازهای پیش روی مدیران پروژه
امروزه محیط کسب و کار بسیار پیچیده‌تر از گذشته شده است و اغلب شرکت‌ها در انجام امور روزمره‌ی خود از افراد متخصص بهره می‌گیرند. با افزایش پیچیدگی‌ها در فضای کسب و کار سازمان‌های بیشتری به جذب مدیران پروژه روی می‌آورند و بازار این شغل به‌طور روزافزون رو به توسعه دارد. در هر حال با افزایش این تقاضا برای این شغل اقدامات تخصصی این رشته نیز رو به توسعه و تکامل است.
برای نمونه در گذشته مدیران پروژه حوزه‌ی توسعه‌ی نرم‌افزار از شیوه‌ی مدیریتی آبشار (Waterfall management method) بهره می‌گرفتند. در این روش یک گروه کاری رویه‌ی خود را کامل و ادامه‌ی کار را به گروه بعدی محول می‌کند.
در حالی که امروزه روش دِوئوپس (DevOps) بهتری روش در مدیریت پروژه‌ی نرم‌افزاری محسوب می‌شود. با استفاده از این روش چند واحد کاری به طور همزمان مانند گروهی یک‌پارچه اقدام می‌کنند و طبق معیارهای تولید کارآمد کیفیت کار را به پایان می‌رسانند.
کلام آخر
برای رسیدن به جایگاه مدیریت پروژه هیچ راه آسان یا میانبری وجود ندارد. محتمل‌ترین راه برای تحکیم جایگاه خود به منزله‌ی مدیر پروژه آن است که به طور بی‌نقص و خلاقانه و کارآمد از پس مسئولیت‌های محوله در محدوده‌ی قابلیت‌ها و مهارت‌های حرفه‌ای خود بر بیایید و پروژه‌ی محوله از سوی کارفرما را به نحو احسن به پایان برسانید و همزمان در پی دریافت گواهینامهها و مدارک معتبر در این رشته باشید.
همچنین می‌توانید با مطالعه‌ی شخصی و پژوهش در این حوزه اصول بنیادین این رشته را فرا بگیرید. کار را با آشنایی با مبانی دانش مدیریت پروژه آغاز کنید. آگاهی از چنین مبانی‌ای برای فعالیت در این حوزه از معیارهای ضروری و اولیه محسوب می‌شود. فراموش نکنید که مدیریت یک پروژه و به سرانجام رساندن آن با بهره‌گیری از همه‌ی امکانات موجود علاوه بر اشتیاق، توانایی و مهارت‌های اولیه به دانش فراگیر نیاز دارد.