پدر و مادر شدن یک تجربه‌ی دگرگون کننده است. تحمیل ترکیبی منحصر به فردی از استرس و شادی برای والدین است. این تحمیل بیشتر شامل کسانی می‌شود که با فرزند اول یا فرزند ناخواسته مواجه هستند. پدر و مادرهایی که برای فرزندآوری خود برنامه‌ریزی می‌کنند، خیلی کمتر با استرس‌های ابتدای بچه‌داری روبرو می‌شوند. درواقع والدینی که پیش از تولد فرزندشان روی پرورش فرزندان خود حساس هستند می‌دانند که فرزندپروری مقدم بر فرزندآوری‌ست. آنها علاوه بر ملزومات و انواع سیسمونی و امکانات رفاهی برای نوزادشان، به فکر موضوعات مهمتری هم هستند.
چرا فرزندپروری مقدم بر فرزندآوری‌ست؟
طی چند سال اخیر با تصمیمات جدیدی از سیاست‌های جمعیتی کشور مواجه شده‌ایم. طبق آمارهای رسمی کشور طی چند سال آینده، جمعیت کشور رو به پیری خواهد رفت. موضوعی که در این چند سال جزو دغدغه‌های اصلی نظام سلامت کشور شده است، فرزندآوری‌ست. نهاد‌ها و ارگان‌های مختلفی هم در راستای این تصمیمات جدید، تلاش کرده‌اند تا مشوق زوج‌های جوان باشند. با صرف نظر از نتایجی که این تلاش‌ها داشته است، این سوال مطرح می‌شود که آیا فرزندپروری بر فرزندآوری مقدم نیست؟
اگر فرض کنیم که تمام نهادهای مربوطه دست به دست هم دهند که با تشویق زوجین، آنها را به سمت فرزندآوری سوق دهند و در این راه هم موفق شوند، آیا این موضوع کافی‌ست؟ آیا رسیدن به آمارهای مطلوب جمعیتی ارزش آن را دارد که بحث فرزندپروری را به طور کل فراموش کنیم و تمام تمرکز خود را معطوف به کمیت جمعیت کنیم و نه کیفیت آن؟ آیا می‌توانیم تضمین دهیم که نسل‌های بعدی فارغ از ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی می‌توانند برای آینده‌ی این کشور مفید باشند؟
اولین نهادی که یک انسان در آن قرار می‌گیرد، نهاد خانواده است. تاثیری که خانواده روی شخصیت فرد دارد، تقریبا هیچ نهاد دیگری نمی‌تواند داشته باشد. بنابراین خانواده به عنوان یک نهاد پایه وظیفه دارد برای شکل‌دهی به یک انسان واقعی تمام تلاش خود را بکند. فرزندپروری مقدم بر فرزندآوری‌ست زیرا یک جمعیت مطلوب کشوری، علاوه بر تعداد و کمیت به کیفیت هم نیاز دارد. بنابراین زوجین باید دقت داشته باشند که بیشتر از اینکه به فکر تعداد فرزندان خود باشند، باید روی تربیت، آموزش و پرورش آنها تمرکز کنند.
مهارت‌های مهم در فرزندپروری
تربیت فرزند چیزی نیست که تنها در رفاه او خلاصه شود. درست است که رفاه باید جزو اولویت‌های شما در فرزندآوری باشد، اما رفاه فرزند همه چیز نیست. کتاب‌ها و منابع آموشی زیادی در زمینه‌ی فرزندپروری وجود دارد که می‌تواند چیزهای زیادی در این زمینه به شما یاد دهد. ما خلاصه‌ای از این موضوعات را لیست کردیم که بتواند از اهمیت موضوع «فرزندپروری مقدم بر فرزندآوری» بیشتر بگوید.
الگوسازی
همانطور که قبلا هم اشاره کردیم، فرزندپروری مقدم بر فرزندآوری‌ست. اگر قصد بچه‌دار شدن را دارید، باید بدانید که شما و همسرتان اولین الگوهای تربیتی فرزندتان هستید. پس قبل از اینکه بخواهید کسی را تربیت کنید، باید روی خود کار کنید. به طور حتم شما موثرترین الگویی هستید که فرزندان‌تان خواهند داشت. حتی در سنین بالا و ارتباط با افراد دیگر، باز هم تاثیرات رفتاری شما روی آنها بسیار زیاد خواهد بود. به همین خاطر لازم است که حتی پیش از بچه‌دار شدن روی رفتارهای خود متمرکز باشید و اگر لازم است بعضی عادات خود را تغییر دهید یا تقویت کنید.
تعیین و اعمال محدودیت‌ها
همه‌ی ما در هر سن و سالی که باشیم، محدودیت‌هایی داریم. چه دوست داشته باشیم چه نداشته باشیم، باید از خیلی کارها پرهیز کنیم یا اینکه دست برداریم. این موضوع هم باید به کودکان خود یاد دهیم که برای انجام هر کاری اختیار ندارند. برای آنها محدودیت تعیین کنید. این محدودیت‌ها باید مناسب شرایط سنی آنها باشد. برای «نه» گفتن به فرزند خود باید مهارت داشته باشید. لازم است که بعضی مواقع قوانین خود را زیر پا بگذارید و مجوز برخی کارها را بدهید که قبلا ممنوع بوده است. شاید این مهارت کمی با آزمون و خطا همراه باشد، اما پس از مدتی متوجه خواهید شد که کدام موقعیت به صلاح بچه‌ی شماست و کدام موقعیت به صلاح او نیست.
کنترل استرس
همه‌ی بچه‌ها درباره‌ی موضوع خاصی استرس می‌گیرند. بعضی از آنها دوست ندارند در جمعی که همه به آنها توجه می‌کنند صحبت کند، بعضی‌ها از تنها خوابیدن استرس می‌گیرند و برخی دیگر از نمره‌ها و ارزیابی در مدرسه مضطرب می‌شوند. موضوع هرچه که باشد، آنها باید یاد بگیرند چطور استرس خود را مدیریت کنند. زندگی پر است از بالا و پایین‌هایی که قرار است در پیچ و خمش استرس‌های زیادی را تجربه کنند. اگر نتوانند از کودکی از پس این استرس‌ها برآیند، در آینده کارشان خیلی سخت خواهد بود. شما به عنوان پدر و مارد باید بتوانید استرس خود را مدیریت کنید تا آنها هم نحوه‌ی مدیریت استرس خود را یاد بگیرند.
توجه
از آن جایی که فرزندپروری مقدم بر فرزندآوری‌ست باید بدانیم که توجه کردن یکی از پایه‌ها و اساس فرزندپروری‌ست. همه‌ی فرزندان در هر سنی که باشند به توجه والدین نیاز دارند اما شکل این توجه باتوجه به سن و سال بچه‌ها متفاوت است. توجه مثبت می‌تواند بهزیستی آنها را فراهم کند و برای آینده‌ی آنها مثل یک گنج ارزشمند مفید باشد. وقتی بچه‌ها هنوز کوچک هستند بهترین فرصت است که برای‌شان قصه بگویید. تاثیر داستان‌گویی روی فرزندپروری خیلی زیاد است. آنها از قصه‌های ما خیلی چیزها یاد می‌گیرند زیرا شخصیت‌های داستان به آنها الگو می‌دهد. فرزندان بزرگ‌تر توجه را با مشورت می‌شناسند. از آنها مشورت بگیرید، حتی اگر خودتان می‌دانید که کدام تصمیم بهتر است. توجه کردن باعث رشد عزت نفس در فرزندان‌مان می‌شود.
تنبیه و تشویق
باید برای کارهایی که فرزند ما انجام می‌دهد عکس‌العمل مناسبی داشته باشیم. وقتی اشتباه می‌کنند به آنها تذکر دهید اما قبل از تذکر دادن حتما برای‌شان توضیح دهید که کار درست چیست. کارهای خوب‌شان را تشویق کنید. لازم نیست که حتما به آنها پاداش دهید. از تشویق بدون پاداش استفاده کنید. موقع تنبیه کردن مطمئن شوید که تنبیه به اندازه و متناسب با سن‌شان باشد.
ده‌ها موضوع در فرزندپروری مطرح است اما این موارد که خواندید جزو مهم‌ترین‌ها هستند. برای اینکه فرزندان خود را درست تربیت کنید باید به این اصل باور داشته باشید که فرزندپروری مقدم بر فرزندآوری‌ست. بنابراین نباید از آموزش و پرورش آنها غافل شد. اگر خانواده‌ی پر جمعیت دوست دارید، لازم است که روی اصول تربیتی فرزندان خود حساس باشید.