تفکر مثبت به مدیریت استرس کمک می‌کند و حتی سلامت جسمی و روانی را بهبود می‌بخشد. تفکر مثبت یا نگرش خوش‌بینانه، عمل تمرکز بر خوبی‌ها در هر شرایطی است. شما نیمه‌ی پر لیوان را می‌بینید یا نیمه‌ی خالی را؟ پاسخ شما به این پرسش کهن نشان از نگرش شما به زندگی، نگرشی که بر خود دارید و خوش‌بین یا بدبین بودن‌تان دارد. تفکر مثبت به معنای نادیده گرفتن واقعیت زندگی یا کوچک دانستن مشکلات نیست، بلکه به این مفهوم است که شما در مواجهه با خوبی‌ها و بدی‌های زندگی به اتفاق‌های خوب پیش رو نگاه کنید.
در بسیاری مطالعات مشخص شده است که خوش‌بین بودن یا بدبین بودن بر سلامت و تندرستی تاثیر دارد. اگر انسان بدبینی هستید، می‌توانید با مطالعه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم به تدریج این رویکرد را تغییر دهید و تفکر مثبت به زندگی داشته باشید.
فواید سلامت تفکر مثبت
پژوهشگران پیوسته در حال مکاشفه در اثرات تفکر مثبت و خوش‌بینی بر سلامتند. احتمالا موارد زیر از فواید سلامتی مثبت‌اندیشی‌اند:
- افزایش طول عمر
- کاهش آمار افسردگی
- کاهش پریشانی و درد
- مقاومت بالاتر در برابر بیماری‌ها
- تندرستی روانی و جسمی بیشتر
- سلامت قلبی و عروقی بالاتر و کاهش خطر سکته
- کاهش خطر سرطان
- کاهش خطر بیماری‌های تنفسی
- کاهش خطر بیماری‌های عفونی
- مهارت تطابق بهتر با مشکلات و دوره‌ی استرس‌زا
مشخص نیست که چرا افرادی که تفکر مثبت دارند از این فواید سلامتی بهره می‌برند. یکی از نظریه‌ها به این اشاره دارد که مثبت‌اندیشی قابلیت انطباق‌پذیری شما را با شرایط تنش‌زا افزایش خواهد داد، که خود اثرات آسیب‌رسان تنش و استرس به سلامت را کاهش می‌دهد.
همچنین به نظر می‌رسد که تفکر مثبت گرایش به سبک زندگی سالم‌تر را افزایش خواهد داد. افراد مثبت‌اندیش بیشتر فعالیت جسمانی می‌کنند و رژیم غذایی سالم‌تری دارند و کمتر نوشیدنی‌های الکلی و سیگار مصرف می‌کنند.
شناسایی تفکر منفی
نمی‌دانید که گفتگوی درونی‌تان مثبت است یا منفی؟ برخی از گفتگوهای درونی منفی شامل موارد زیرند:
فیلترکردن
بزرگ‌نمایی مشکلات و کنار گذاشتن نکات مثبت یکی از این موارد است. مثلا فرض کنید روز بسیار خوبی در محل کار داشته‌اید و کارها را به درستی و در زمان مقرر به انجام رسانده‌اید و برای کار درست و سرعت عمل تشویق شده‌اید، سپس همان روز عصر تمرکزتان را بر کارهایی که در برنامه‌ی آینده دارید گذاشته‌اید و حواس‌تان به تعریف‌هایی که دریافت کرده‌اید، نیست.
شخصی‌سازی
وقتی اتفاق بدی می‌افتد، ناخودآگاه خودتان را ملامت می‌کنید. برای نمونه خبر می‌رسد که برنامه‌ای که با دوستان‌تان داشتید به هم خورده است و فرض را بر آن می‌گذارید که دلیل بر هم خوردن برنامه آن است که هیچ کس نمی‌خواهد در کنار شما باشد.
فاجعه‌سازی
بدون توجه به واقعیت‌ها به‌طور ناخودآگاه بدترین اتفاق را پیش‌بینی می‌کنید. مثلا وقتی سفارش می‌دهید و سفارش‌تان درست از آب در نمی‌آید و فرض را بر این می‌گذارید که ادامه‌ی روز هم بدشگون خواهد بود.
ملامت‌کردن
تلاش می‌کنید تقصیر اتفاق بدی که برای‌تان افتاده است را بر گردن شخص دیگری بیندازید. از مسئولیت‌پذیری در قبال تفکرات و احساسات‌تان طفره می‌روید.
«باید» گفتن
فکر می‌کنید هر چه به ذهن‌تان می‌رسد را باید انجام دهید و سپس خود را ملامت می‌کنید که چرا این کارها را نکرده‌اید.
بزرگ‌نمایی
مشکلات کوچک را بزرگ می‌کنید یا به قول معروف از کاه کوه می‌سازید.
کمال‌گرایی
معیارهای ناممکن برای خود می‌گذارید و برای رسیدن به کمال تلاش می‌کنید و همین امر سبب شکست‌ها می‌شود.
قطبی‌سازی
موارد را صرفا خوب یا بد می‌بینید. همه چیز سیاه و سفید است و رنگی در این میان نمی‌بینید.
تمرکز بر تفکر مثبت
می‌توانید یاد بگیرید که چطور تفکر منفی را به تفکر مثبت تبدیل کنید. این فرایند ساده است، ولی تمرین و زمان می‌خواهد. به هر حال می‌خواهید عادت جدیدی را فرا گیرید. در ادامه برخی راه‌ها برای تفکر و عملکرد مثبت‌تر و خوش‌بینانه‌تر آمده است:
شناسایی زمینه‌هایی که نیاز به تغییر دارند
اگر می‌خواهید خوش‌بین‌تر شوید و تفکر مثبت‌تری داشته باشید، ابتدا زمینه‌هایی را که معمولا نگاه مثبتی به‌شان دارید شناسایی کنید، حال این زمینه‌ها کاری باشند یا رفت‌وآمدهای روزانه یا تغییر در زندگی یا رابطه… می‌توانید برای شروع با تمرکز بر یک زمینه و تلاش برای مثبت‌اندیشی بیشتر کم‌کم تمرین کنید. برای مدیریت استرس به‌جای تفکر منفی به نکته‌ای مثبت بیندیشید.
خودارزیابی
در طول روز لحظاتی را دست از کار بردارید و تفکر خود را ارزیابی کنید. اگر به این نتیجه رسیدید که بیشتر تفکرات‌تان منفی است، سعی کنید مسیر فکری را تغییر دهید و به نکات مثبت فکر کنید.
شوخ‌طبع شوید
خود را مجاز بدانید که لبخند بزنید و بخندید، خصوصا در زمان دشواری‌ها. در اتفاق‌های روزمره در پی خوشی باشید. اگر بتوانید به زندگی بخندید تنش کمتری را حس خواهید کرد.
سبک زندگی سالم داشته باشید
در بیشتر روزهای هفته هدف‌تان را بر حداقل نیم ساعت نرمش و ورزش در روز بگذارید. می‌توانید این زمان را خرد کنید و دوره‌های پنج تا ده دقیقه‌ای در طول روز نرمش کنید. نرمش تاثیر بسیار زیادی بر خلق‌وخو دارد و استرس را شدیدا کاهش می‌دهد. رژیم غذایی سالمی داشته باشید تا سوخت جسم و مغز را تامین کنید. خواب کامل داشته باشید. شیوه‌های مدیریت استرس را فرا گیرید.
اطراف خود را با افراد مثبت پر کنید
حواس‌تان باشد که افرادی که در زندگی شما هستند مثبت‌اندیش و حامی‌اند و می‌توانید با آنها مشورت کنید و از آنها بازخورد بگیرید و رویشان حساب کنید. افراد منفی استرس‌تان را افزایش می‌دهند و تردیدها را بیشتر می‌کنند.
گفتگوی درونی مثبت را تمرین کنید
با یک قانون ساده شروع کنید: چیزی که به دیگران نمی‌گویید را به خودتان هم نگویید. با خود مهربان باشید و خود را تشویق کنید. اگر افکار منفی به ذهن‌تان رسید آن را با منطق ارزیابی کنید و با توجه به چیزهایی که به نفع‌تان است با آن تفکرات روبه‌رو شوید. به بخت‌های خوب زندگی‌تان فکر کنید.
در زیر به چند نمونه از گفتگوهای درونی منفی اشاره و تغییر مثبتی که می‌توانید به آنها بدهید را ذکر می‌کنیم:
| عمل‌کردن به تفکر مثبت | |
| گفتگوی درونی منفی | تفکر مثبت |
| هیچ‌وقت این کار را نکردم. | فرصت خوبی است که چیز جدیدی یاد بگیرم. |
| خیلی پیچیده است. | از یک جنبه‌ی دیگه با این کار روبه‌رو می‌شوم. |
| توان لازم را ندارم. | نیاز مادر ابتکار است. |
| تنبل‌تر از آنم که از پس این کار بر بیایم. | نتوانستم وقت خالی در برنامه پیدا کنم. ولی می‌توانم برخی از اولویت‌ها را بازبینی کنم. |
| امکان ندارد که به نتیجه برسد. | می‌توانم سعی کنم این کار را به نتیجه برسانم. |
| تغییر خیلی بزرگی است. | امتحان می‌کنم. |
| هیچ‌کس به خود زحمت معاشرت با من را نمی‌دهد. | سعی می‌کنم مجراهای ارتباطی پیدا کنم. |
| هیچ پیشرفتی در این کار نمی‌کنم. | دوباره تلاشم را می‌کنم. |
تمرین هرروزه‌ی تفکر مثبت
اگر معمولا نگاه منفی به زندگی دارید، توقع نداشته باشید که یک‌شبه ره صدساله بروید و خوش‌بین شوید. اما با تمرین و پشتکار نهایتا گفتگوی درونی‌تان کمتر انتقادآمیز می‌شود و خود را بهتر می‌پذیرید. همچنین شاید جهان اطراف‌تان را هم کمتر نقد کنید.
وقتی وضعیت ذهنی شما خوش‌بینانه‌تر شود، بهتر از پس تنش‌های روزانه برمی‌آیید. با تمرین تفکر مثبت نگرش‌تان به خود و دنیای اطراف بهتر می‌شود و لذت زندگی کام‌تان را شیرین‌تر خواهد کرد.