طرحواره اطاعت: علل و راهکارهای درمان برای تله اطاعت

گاهی‌اوقات کارهایی را برخلاف میل باطنی و احساس رضایت کامل و به دلیل جذب رضایت دیگران انجام می‌دهیم. بی‌توجهی به نیازهای خود، اولویت قرار دادن دیگران و فرمانبرداری و اطاعت از افراد در مواقعی محدود و ضروری ایجاد مشکل نمی‌کند، اما هنگامی که افراد به شکل افراطی و بیش از اندازه کارها و نیازهای دیگران را برخلاف میل باطنی‌شان در اولویت قرار بدهند، به طرحواره اطاعت دچار شده‌اند.

افراد مبتلا به طرحواره اطاعت برای جلوگیری از پیامدهای منفی مانند تنبیه و جریمه، خود را ملزم به اطاعت و فرمانبرداری از دیگران می‌کنند. تله اطاعت باعث می شود افراد درگیر آن ارضای نیازهای خود را به تعویق بیندازند و در جهت اطاعت از دستورات دیگران عمل کنند. تله اطاعت موجب می‌شود افراد بدون خواسته‌ی قلبی و قصد برای دیگران کاری انجام دهند و مطابق میل آن‌ها رفتار کنند.

در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم به شرح طرحواره اطاعت پرداخته‌ایم.

تعریف طرحواره اطاعت

طرحواره اطاعت که آن را تله اطاعت هم می‌نامند، یکی از اصلی‌ترین طرحواره‌های ناسازگار اولیه است که باعث می‌شود فرد برای دیگران زندگی کند نه برای خودش. این طرحواره به این معنا است که در تله‌ی فرمان‌پذیری از دیگران می‌افتید و تلاش می‌کنید به هر نحوی که شده آن‌ها را راضی نگه دارید.

ایده‌ی شما برای راضی نگه‌داشتن دیگران اغلب این است که به درخواست‌های آن‌ها پاسخ مثبت بدهید. شما می‌ترسید که اگر نه بگویید با دیگران وارد تعارض شوید. به بیان دیگر شما نگران این هستید که دیگران از دست‌تان ناراحت شوند یا بخواهند دست به یک اقدام تلافی‌جویانه بزنند.

نشانه‌های طرحواره اطاعت

در این قسمت نشانه‌های اصلی طرحواره اطاعت مرور شده است. هرکدام از این نشانه‌ها که درباره‌ی شما صدق می‌کند را در نظر بگیرید. هرچه تعداد بیشتری از این علائم را داشته باشید به این معنا است که طرحواره‌ی شما عمیق‌تر و شدیدتر است.

• فقط حق دیگران است که طبق میل و خواسته خود عمل کنند

در این شرایط شما فکر می‌کنید که دیگران همیشه باید طبق میل و خواسته‌ی‌ خودشان رفتار کنند حتی اگر به ضرر شما باشد، اما شما به هیچ‌ عنوان طبق میل خودتان رفتار نمی‌کنید.

• مشتاق هستید رضایت دیگران را جلب کنید

اصولا افرادی که طرحواره اطاعت دارند به شدت مشتاق این هستند که رضایت دیگران را جلب کنند و این رفتار به‌نوعی تأییدطلبی محسوب می‌شود.

• عدم مخالفت با دیگران

افراد درگیر با این طرحواره نمی‌توانند به‌راحتی با دیگران مخالفت کنند. مخالفت کردن با دیگران برای آن‌ها بعد از کار در معدن، سخت‌ترین کار دنیا به حساب می‌آید. شاید ترس از این‌که نکند آن‌ها بخواهند تلافی کنند یا وقتی به آن‌ها نیاز دارند تنهایشان بگذارند سبب این اتفاق می‌شود. از این رو ترجیح می‌دهند که مخالفت خود را از ابتدا ابراز نکنند.

• واگذاری تصمیم‌ها به دیگران

یکی از آسان‌ترین کارها برای این افراد این است که اجازه بدهند دیگران به‌جایشان تصمیم بگیرند. در این صورت احساس آرامش و امنیت خواهند کرد.

• جلوگیری از خشم

روبرویی با خشم برای این افراد مساوی با کاری بسیار ناشدنی است. آن‌قدر برایشان سخت است که خشم دیگران را ببینند و آنقدر از این موضوع ترس دارند که تمام تلاش خود را برای این‌که دیگران خشمگین نشوند به کار می‌گیرند. به مرور این افراد مجبور خواهند شد به خواسته‌های آنان تن در دهند.

• آگاهی نداشتن از نیازهای خود

افرادی که دچار طرحواره اطاعت هستند، از نیازها و خواسته‌های خود آگاهی چندانی ندارند. عدم آگاهی از نیازهای خود یک روش ناخوداگاه برای این است که مبادا نیازهای خود را بشناسند و بخواهند برای رفع آن کاری کنند. بنابراین بهتر است از نیازهای خود خبری نداشته باشند که نیاز هم نباشد آن‌ها را مطرح کنند.

• نافرمانی

گاهی اوقات افراد برخلاف رفتار همیشگی‌شان که مطیعانه و فرمان‌پذیر است، دست به سرکشی می‌زنند. در این حالت بسیار راحت با دیگران مخالفت می‌کنند و حتی در موارد ضروری به درخواست دیگران جواب منفی می‌دهند. در این حالت دوست ندارند که دیگران به آن‌ها دستور دهند، اما این حالت دیری نمی‌پاید.

• خشمگین شدن از دیگران

یکی از احساسات اصلی افراد مبتلا به این طرحواره، خشمگین بودن از دیگران است. گویی با طرز رفتار خود کاری کرده‌اند که زیر سلطه‌ی دیگران باشند. از این رو از دیگران خشمگین هستند، اما در اغلب موارد خشم خود را سرکوب می‌کنند.

• از نظر دیگران آدم خوبی هستند

دیگران این گروه را آدم‌های خوبی می‌دانند، زیرا همیشه به بقیه کمک می‌کنند و به خواسته‌ها پاسخ منفی نمی‌دهند. آن‌ها هر زمان کمک لازم داشته باشند سراغ افراد درگیر تله اطاعت را می‌گیرند و گاهی اوقات با حالتی حق به جانب و تحکم‌آمیز از آن‌ها طلب کمک می‌کنند.

درمان طرحواره اطاعت

بهترین راه درمان طرحواره‌های ذهنی، استفاده از شیوه‌های مبتنی بر طرحواره است. طرحواره‌های ناسازگار ذهن می‌تواند مشکلات بزرگ و ریشه‌د‌اری در زندگی به وجود آورد و حتی بخشی از ارتباطات ما را تحت تاثیر قرار دهد.

به همین علت شناسایی طرحواره‌های ذهنی و تلاش برای درمان آن اهمیت زیادی دارد. بهترین روش برای این کار کمک گرفتن از متخصص روان‌درمانی در حوزه‌ی طرحواره است که کاملا تخصصی طرحواره‌ی قالب ذهن شما را شناسایی و راهکارهای درمانی آن را اعلام می‌کند.

فراموش نکنید درمان زمانی جواب می‌دهد که به صورت مداوم و با پیگیری انجام شود. البته همکاری در طول انجام تمرین‌هایی که درمانگر به شما ارائه داده است، در رسیدن به نتیجه‌ی مطلوب بسیار تاثیرگذار است.

کلام آخر

طرحواره اطاعت از مهم‌ترین طرحواره‌های ذهنی است که ریشه در دوران کودکی افراد دارد و اثر آن با پاسخ‌های رفتاری متعددی در بزرگسالی دیده می‌شود.

کسانی که درگیر این طرحواره هستند، نظر و تصمیم دیگران را در اولویت قرار می‌دهند و اغلب احساسات و خواسته‌های خود را سرکوب می‌کنند. بهترین راه بیرون آمدن از تله اطاعت، طرحواره درمانی و تلاش برای کاهش علائم آن است.