آیا تابه‌حال متوجه احساس خستگی در ناحیه‌ی چشم شده‌اید؟ چشم مانند سایر اندام‌ها از جمله قلب، مغز، کبد و کلیه باید تحت مراقبت قرار گیرد؛ چراکه اختلال در عملکرد طبیعی آن باعث بروز مشکلات بسیار جدی می‌شود. ورزش چشم و تقویت عضلات آن از اوایل کودکی از سوی پزشکان و مراکز بینایی‌سنجی توصیه می‌شود.
در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم، از تکنیک‌های ورزش چشم و اهمیت آنها صحبت خواهیم کرد.
چرا عضلات چشم نیاز به تقویت دارند؟
در دوران معاصر و با فراگیرتر شدن کار با رایانه‌ها، تعداد افرادی که از مشکلات چشم و بینایی رنج می‌برند روز به روز رو به افزایش است. از علائم آسیب به چشم میتوان به خستگی چشم، خشکی چشم، سوزش، اشک و تاری دید اشاره کرد. همچنین ممکن است این آسیب به درد در گردن و شانه‌ها برسد.
از مهمترین دلایل خشکی و سوزش چشم در هنگام کار با رایانه، کاهش میزان پلک‌زدن است. خیره شدن به صفحه‌ی مانیتور و تمرکز روی کار سبب می‌شود تا پلک‌ها مدت بیشتری باز بمانند و در نتیجه اشک سطح چشم سریع‌تر تبخیر شود. درنتیجه ورزش چشم می‌تواند به اشخاصی که درد و خستگی چشم به علت نگاه کردن به رایانه یا موبایل که به اصطلاح خستگی دیجیتال نام دارد را تجربه می‌کنند، کمک کند.
ورزش چشم در چه مواردی موثر است؟
ورزش دادن به چشم در موارد زیر مفید است:
- نیستاگموس یا حرکت کره‌ی چشم
- نقص‌های گسترهی بینایی
- استرابیسم یا همان انحراف چشم
- دیسلکسی یا خوانش‌پریشی
- آمبلیوپی یا تار چشمی
- مشکلات وِرجنس یا حرکت همزمان دو چشم در جهت مخالف
- بیماری‌های تحرک چشم
- اختلال عملکرد سازگار
- آستنوپیا یا تیک چشم
- نارسایی همگرای چشم
- نقص گسترهی بینایی به علت آسیب مغزی
- بیماری حرکت
- مشکل در یادگیری
لازم است بدانید در بیماری‌های اصلی چشم مثل بیماری شبکیه، آب مروارید یا آب سیاه، ورزش‌های چشمی بی‌تاثیر است.
7 ورزش موثر برای چشم
حرکت‌دادن چشم
این ورزش به خستگی دیجیتال چشم کمک می‌کند.
- چشم‌ها را ببندید.
- به آرامی به بالا و بعد به پایین نگاه کنید.
- سه بار این کار را تکرار کنید.
- به آرامی به چپ و بعد به راست نگاه کنید.
- سه بار این کار را تکرار کنید.
تغییر تمرکز
این ورزش به خستگی دیجیتال چشم کمک می‌کند و باید در حالت نشسته انجام شود.
- انگشت سبابه را چند سانتی‌متر دورتر از یک چشم قرار دهید.
- روی انگشت خیره شوید و تمرکز کنید.
- انگشت را به آرامی از صورت خود دور کنید.
- روی اشیای دورتر تمرکز کنید و دوباره به انگشت نگاه کنید.
- این‌بار انگشت را به چشم نزدیک کنید.
- روی شیء دورتر تمرکز کنید.
- سه بار این کار را تکرار کنید.
قانون 20- 20-20
خستگی چشم ناشی از کارکردن طولانی مدت با کامپیوتر و موبایل این روزها تبدیل به معضل بزرگی شده است. این قانون باعث کاهش خستگی چشم خواهد شد. روش انجام آن بسیار ساده است:
فرد باید به چیزی ۲۰ متر دورتر برای ۲۰ ثانیه نگاه کند و هر ۲۰ دقیقه یک‌بار حین کار کردن با کامپیوتر یا موبایل این کار را تکرار کند.
ورزش عدد 8
این ورزش برای خستگی دیجیتال چشم مفید است. ابتدا باید روی نقطه‌ای بر زمین، حدود هشت متر جلوتر تمرکز کنید. چشم را به حالت عدد 8 تکان دهید. این کار را 30 ثانیه انجام دهید و بعد در جهت مخالف تغییر دهید.
ورزش چشم با مداد
این حرکت برای نقص همگرایی مفید است. پزشک این ورزش را به عنوان بخشی از ویژن‌تراپی تجویز می‌کند.
- یک مداد را بین دو چشم و به فاصله یک دست (از کف دست تا شانه) قرار دهید.
- به مداد نگاه کنید و آن را نزدیک بینی بیاورید.
- آن‌قدر نزدیک کنید که دیگر تصویر واضحی از آن نبینید.
- ۲۰ بار این عمل را تکرار کنید.
نخ براک
این ورزش در بهبود هماهنگی چشم موثر است.
برای انجام این ورزش، نیاز به نخی دراز و چند مهره‌ی رنگی دارید. این ورزش در دو حالت نشسته و ایستاده انجام می‌شود. یک طرف نخ را به شیئ ثابتی گره بزنید یا فرد دیگری آن را محکم در دست بگیرد. طرف دیگر نخ را زیر بینی خود بگیرید. یک مهره را از نخ رد کنید. با دو چشم خود به طور مستقیم به مهره نگاه کنید. اگر چشم‌ها به درستی کار کنند، فرد باید مهره و دو رشته نخ را به شکل x ببیند. اگر یک چشم بسته شود، یکی از نخ‌ها ناپدید می‌شود که این یعنی آن چشم سرکوب شده است. اگر فرد دو مهره و دو نخ ببیند، یعنی چشم‌ها مهره را پوشش نمی‌دهند.
کارت‌های استوانه‌ای
این ورزش مناسب اگزوتروپی است که یک گونه از دوبینی به حساب میآید. سه استوانه‌ی قرمز از سایز کوچک به بزرگ در یک طرف کارت بکشید. در طرف دیگر کارت، چند استوانه‌ی سبز بکشید. کارت را مقابل بینی بگیرید، جوری که بزرگ‌ترین استوانه از بینی، دورترین به آن باشد. به دورترین استوانه تا زمانی نگاه کنید که همگی به یک تصویر تبدیل شوند. 5 ثانیه همان‌طور نگاه کنید. این ورزش را با تصویر کوچک و متوسط تکرار کنید.
تمرین‌های دیگر برای ورزش چشم
با استفاده از تمرین‌های چشمی زیر، به راحتی و در کوتاه‌ترین زمان میتوانید بخش زیادی از خستگی چشم را از بین ببرید و از دچار شدن به عوارض چشمی که در ادامه‌ی کار کردن زیاد با کامپیوتر و موبایل ایجاد می‌شود جلوگیری کنید.
- کف دست‌هایتان را بدون هیچ فشار اضافه‌ای روی چشم‌ها بگذارید، به تاریکی ایجادشده با چشم باز خیره شوید.
- 5 دور چشم‌هایتان را بچرخانید و سپس به رو به رو نگاه کنید. بعد جهت را تغییر دهید.
- برای 5 ثانیه به نوک بینی خود خیره شوید.
- به دورترین نقطه‌ای که در دسترس‌تان است خیره شوید.
- چشمانتان را تر کنید.
کلام آخر
مطالعات متعددی ارتباط بین ورزش چشم و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های چشمی را ثابت کرده‌اند، اما ورزش به‌طور مستقیم بر بینایی تاثیری ندارد. قطعاً تقویت عضلات چشم می‌تواند در رفع خستگی و پیشگیری از آسیب به این عضو حیاتی تاثیرگذار باشد. انجام دادن منظم تمرین‌های مراقبت از چشم، نقش مهمی در بهبود کیفیت بینایی و رفع خستگی در زندگی روزانه ایفا می‌کند.