علل و عوارض فلج خواب

در این مطلب می‌خواهیم با علل و عوارض فلج خواب آشنا شویم. تا حالا دقت کردید زمانی که خواب هستید یا می‌خواهید بیدار شوید؛ ولی احساس می‌کنید نمی‌توانید بدن خود را تکان دهید و حتی صحبت کنید. ولی به نظر شما دلیل این اتفاق چیست؟ چنین وضعیتی می‌تواند ترسناک باشد، اما باید گفت که این اتفاق در حالت کلی برای سلامتی شما بی‌ضرر است.

جالب است بدانید که نصف مردم در زندگی خود حتی برای یک یا دو بار چنین وضعیتی را تجربه خواهند کرد. زمانی که دچار فلج در خواب یا بختک می‌شوید، هوشیاری کاملی از اطراف خود دارید؛ ولی احساس می‌کنید تحت فشار هستید یا حتی چیزی دارد شما را خفه می‌کند. همچنین امکان دارد بختک با توهم و حس ترس نیز همراه باشد. این حالت زندگی شما را تهدید نمی‌کند. لازم به ذکر است که بگوییم این مشکل جزو عارضه‌های خطرناک محسوب نمی‌شود، ولی می تواند باعث بروز استرس و اضطراب در شما شود. امکان دارد این حالت همراه با اختلال نارکولپسی ظاهر شود. بختک از دوران بلوغ شروع شده و ممکن است در طی دهه‌ی 20 تا 30 سالگی به‌صورت مداوم تکرار شود.

فلج خواب چیست؟

این حالت نوعی ناهنجاری خواب محسوب می‌شود. معمولا بختک قبل از خوابیدن یا در ابتدای بیداری (هنگام صبح) رخ می‌دهد. این حملات با توهم‌های دیداری، شنیداری و حسی همراه هستند. اصولا بختک در بین خواب و بیداری رخ می‌دهد و شامل یکی از حالت‌های زیر می‌شود:

• حس دهلیزی

سقوط، پرواز، سرگیجه، حس خارج از بدن بودن، وارونگی و… تمام این‌ها شرایطی هستند که امکان دارد شخصی آن‌ها را تجربه کند. قرن‌ها، افراد بسیاری این حالت را تجربه و گزارش کرده‌اند.

• مزاحمت

بالا و پایین رفتن از پله‌ها، شنیدن صدای باز و بسته شدن در یا احساس وجود شخص دیگری در اتاق مثل روح سرگردان.

• کابوس

در صورت بروز هر یک از علائم زیر فرد فکر می‌کند در حال مرگ است:

1. حس فشار بر قفسه سینه
2. اختلال در تنفس
3. احساس آزار و اذیت جنسی از طرف شخصی مرموز

علت فلج خواب

در هنگام خواب ماهیچه‌های اختیاری بدن حرکت نمی‌کنند. در واقع بدن دچار نوعی آرامش نسبی می‌شود که از آسیب رسیدن به بدن شخص در خواب جلوگیری می‌کند.

بختک، باعث ایجاد اختلال و گسستگی در پیام‌های مغزی، هنگام خواب عمیق (RME) می‌شود. اکثر مواقع در طول شب به‌صورت مداوم بدن بین خواب غیر عمیق و عمیق تردد می‌کند. چرخه‌ی خواب غیر عمیق و عمیق حدود 90 دقیقه طول می‌کشد و بیش‎‌تر مواقع از نوع غیر عمیق است. همچنین در نوع غیر عمیق بدن ریلکس خواهد شد، ولی اگر عمیق باشد چشم‌ها به سرعت جابه‌جا می‌شوند و خواب در این مرحله رخ می‌دهد.

در هنگام رخ دادن بختک، این سیکل ارتباط خود را با مغز از دست می‌دهد. همچنین باعث می‌شود حالتی بین حس هوشیاری و خواب را در شما به وجود بیاورد. عواملی که با فلج خواب در ارتباط هستند شامل موارد زیر است:

• سابقه‌ی خانوادگی
• ریتم نامنظم خواب
• خوابیدن بر روی پشت بدن
• نارکولپسی (حمله خواب در حین بیداری)

بختک می‌تواند نشان دهنده‌ی وجود یک بیماری در فرد باشد که عبارت‌اند از:

• میگرن
• افسردگی
• فشارخون بالا
• اضطراب مزمن
• انسداد تنفس در خواب

علائم فلج خواب

• تعریق
• توهم و ترس
• اختلال در تنفس
• خواب هوشیارانه
• احساس فشار بر قفسه‌ی سینه
• ناتوانایی در حرف زدن حین حمله
• پارانویا، سردرد و درد عضلانی
• عدم توانایی برای حرکت دادن بدن در هنگام خوابیدن یا بیدار شدن

تشخیص فلج خواب

اصولا بختک به‌عنوان یک بیماری شناخته نمی‌شود، ولی علائم نگران کننده‌ای دارد که باید آن‌ها را تشخیص داد تا درمان شوند. این علائم شامل موارد زیر است:

• نگرانی از خوابیدن
• رخ دادن به‌صورت منظم
• احساس خواب آلودگی در صورت نداشتن خواب کافی

یکی از نشانه‌های نارکولپسی این است که شما در هنگام روز ناگهانی می‌خوابید. همچنین این مشکل جزو بیماری‌های بسیار نادر در مغز به شمار می‌آیند که باعث می‌شوند کاملا ناگهانی در زمان‌های نامناسب مانند، راه رفتن در فروشگاه، کنترل تمامی عضلات ارادی خود را از دست بدهید.

نکاتی در رابطه با بختک

• فلج خواب بیش‌تر در دوران نوجوانی رخ می‌دهد.
• استرس و تغییر ساعت خواب، بعد از سفر به کشورهایی که ساعت‌های شبانه روز متفاوت دارند، ممکن است تحریک کننده‌ی آن باشند.
• اکثرا هر حمله بیش‌تر بین چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد.
• یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های بختک، عدم توانایی در حرکت دادن بدن است که می‌تواند همراه با توهم نیز باشد.
• معمولا این حالت خطرناک نیست و می‌توان از آن پیشگیری کرد.

پیشنهادهایی برای خواب بهتر

برای بختک درمان مشخصی وجود ندارد، اما کنترل اضطراب و خواب منظم می‌تواند احتمال مبتلا شدن را کاهش دهد. راهبردهای داشتن خواب سالم عبارت‌اند از:

• ورزش منظم
• عدم نوشیدن الکل یا قهوه
• نخوابیدن با نور یا تلویزیون روشن
• برخورداری مناسب از نور مناسب هنگام بیداری
• نخوردن وعده‌ی غذایی سنگین دو ساعت پیش از خواب
• عدم استفاده از وسایل الکترونیکی یک ساعت قبل از خواب
• دور کردن تلفن همراه و سایر وسایل الکترونیکی از محل خواب

عوامل دیگری که می‌تواند به شما برای داشتن خواب بهتر کمک کند عبارت‌اند از:

• مدیتیشن و دعا کردن
• کاهش محرک‌های دریافتی
• عدم خوابیدن بر روی پشت بدن
• کنترل افسردگی و اضطراب مزمن

استرس‌های مزمن و اختلال در خواب می‌تواند آسیب‌های فراوانی بر روی سلامتی ما داشته باشند. اما اینکه ما در این مطلب راجع‌به عادت‌های سالم خوابیدن گفتیم فقط برای بهبود مشکل بختک نیست؛ بلکه مربوط به سلامتی کل بدن است و روی آن تاثیر می‌گذارد.