روانشناسی تاریک یا سیاه به هنر و علم دستکاری ذهن، تفکر و تصمیمات افراد می‌پردازد. به‌صورتی که در این علم، از روش انگیزه‌دهی، ترغیب و اجبار افراد برای رسیدن به خواسته‌هایشان استفاده می‌شود. البته لازم است درباره این نوع از روانشناسی اطلاعات کافی در دست باشد تا از فریب خوردن پیشگیری شود. در ادامه این مطلب از بلاگ همراهتم به روانشناسی تاریک و تکنیک‌های آن می‌پردازیم.
روانشناسی تاریک چیست؟
روانشناسی تاریک ابزاری قدرتمند برای متقاعدسازی افراد برای انجام کارها است. روانشناسی سیاه با درک این‌که مردم چطور فکر می‌کنند و چه احساسی تجربه می‌کنند، سعی دارد در ذهن آن‌ها نفوذ کند و با کشف و استفاده از نقاط ضعف، روی افکار و انتخاب‌های آن‌ها تاثیر بگذارد.
روانشناسی سیاه ممکن است در نگاه اول ترسناک به‌نظر برسد، اما استفاده از این علم در جهت مثبت مفید و کاربردی است. برای مثال درمانگر یا تراپیست با استفاده از تکنیک‌های علم روانشناسی تاریک بر درمان و مقابله بیمار روحی و روانی در برابر اضطراب و ترس بسیار یاری‌رسان عمل می‌کند. اگر با این علم آشنایی و درک مناسب از آن داشته باشید، دیگر ترسناک و مرموز به‌نظر نمی‌رسد.
روانشناسی سیاه برای چه افرادی به کار می‌رود؟
در این قسمت افرادی که معمولا از روانشناسی تاریک بهره می‌برند را شناسایی می‌کنیم. به یاد داشته باشید هر فرد می‌تواند هدف این نوع روانشناسی و تاکتیک‌های آن باشد. کسانی‌که در موضع قدرت هستند از روانشناسی سیاه جهت نفوذ در دیگران استفاده می‌کنند که البته این موضوع می‌تواند در جهت منفی یا مثبت اتفاق بیفتد.
یک سیاستمدار می‌تواند برای تاثیرگذاری بر رسانه‌ها از روانشناسی تاریک بهره ببرد. یک فروشنده با استفاده از تکنیک‌های این علم می‌تواند مشتری را به خرید محصول متمایل کند. ممکن است مشتریان به محصول خاصی نیاز نداشته باشند، اما متقاعد شوند که آن را خریداری کنند. همچنین در سازمان‌ها مدیران قادر به تسلط و کنترل بر کارکنان با استفاده از روانشناسی سیاه هستند.
معایت به‌کارگیری روانشناسی تاریک چیست؟
از خطرات روانشناسی سیاه، می‌توان به ظرفیت اثرگذاری روی افراد برای انجام جرم و جنایات و یا حتی در مراحل بالاتر قتل اشاره کرد. افرادی که از تکنیک‌های روانشناسی سیاه مانند شرطی‌سازی اجتماعی بهره می‌برند می‌توانند با اعتماد به نفس جدید و کاذب احساس قدرت و برتری داشته باشند. از جایی که این گروه از افراد نگران احساسات دیگران یا رفاه آن‌ها نیستند، ممکن است برای کنترل دیگران به اعمال خشونت یا حتی جنایت دست بزنند.
تکنیک‌های روانشناسی سیاه
روانشناسی سیاه مهارت تحت تاثیر قرار دادن افراد برای منافع شخصی فرد است. تکنیک‌های روانشناسی سیاه برخلاف چیزی که تصور می‌شود روش‌های کنترل ذهن محسوب نمی‌شود، بلکه برای دستکاری روانی انجام می‌شود.
-
در مذاکرات
افراد برای رسیدن به منافع خود در مذاکرات از به‌کارگیری روش‌هایی مانند تاکتیک‌های احساسی، فریب و اطلاعات نادرست استفاده می‌کنند. برای مثال در مذاکره کسب و کار، شخصی به دروغ ادعا می‌کند که شرکت دیگری قصد دارد با حقوق بالاتر او را استخدام کند. در واقع با استفاده از این تکنیک کارفرما را برای تصمیم‌گیری سریع در فشار قرار می‌دهد.
استراتژی جلوگیری از این تکنیک
هنگام قرار گرفتن در این موقعیت‌ها که حدس می‌زنید طرف مقابل سعی دارد از تکنیک روانشناسی تاریک در مذاکره استفاده کند، کاملا خونسرد بمانید و از تصمیمات لحظه‌ای و بدون فکر خودداری کنید. همچنین تلاش کنید به بررسی وضعیت بپردازید.
-
احساس گناه
تکنیک روانشناسی تاریک «بازی همدردی» برای ایجاد احساس گناه در دیگران استفاده می‌شود و آن‌ها را وادار به انجام کارهایی که در نظر دارند می‌کند. مثلا کسی شما را ناراحت می‌کند و شما را مسئول ایجاد ناراحتی می‌داند و با سخنان خود احساس عذاب وجدان را به شما القا می‌کند تا با احساس شرمندگی هرچه می‌خواهد برآورده کنید.
استراتژی جلوگیری از این تکنیک
سعی کنید موقعیت‌هایی که کسی به شما احساس گناه القا می‌کند را شناسایی کنید. قبل از تسلیم شدن به این‌که آیا شما مسئول این شرایط هستید فکر و مرز‌های احساسات و تصمیمات خود را معین کنید.
-
تقویت مشکلات
این موضوع بیشتر در مورد برخی رهبران گروه صادق است. آن‌ها در مورد شدت مشکلات با اغراق صحبت می‌کنند. با این کار اعضای گروه متقاعد می‌شوند برای حل مشکلات به راهنمایی گروه نیاز دارند و وابستگی اعضا به رهبر افزایش پیدا می‌کند.
استراتژی جلوگیری از این تکنیک
انتقادهای خود را نگه دارید و در صورت مواجهه با مشکلات اغراق‌آمیز سوال بپرسید. قبل از پذیرش شدت یک موضوع، اطلاعات کافی از آن کسب کنید. همچنین از تصمیم‌گیری عجولانه و بدون فکر بر اساس اضطراب و نگرانی خودداری کنید.
-
سرکوب مخالفت
همچنین رهبران گروه ممکن است جهت این‌که اعضای گروه به دستورات و اعتقادات گروه پایبند باشند، از تکنیک سرکوب مخالفت بهره ببرند. در این تکنیک رهبر گروه با برچسب زدن و تشبیه هرکسی که مخالف است به خائن، عقاید مخالف را در نظر نمی‌گیرد تا از مخالفت اعضای گروه اجتناب شود.
استراتژی جلوگیری از این تکنیک
با اعضای دیگر گروه محیطی امن فراهم کنید تا نظرات مختلف در آن ارزشمند شمرده شود. همچنین در گروه بحث و انتقاد سازنده کنید. در ادامه از حضور در گروه‌هایی که نظرات مخالف را سرکوب و به بیان دیگر صداهای مخالف را خفه می‌کند بپرهیزید.
کلام آخر
روانشناسی تاریک یکی از شاخه‌های علم روانشناسی است و بیشتر مردم آن را نمی‌شناسند. امروزه آشنایی با این علم بسیار حیاتی است و البته ورود به فضای آن بدون آگاهی و شناخت مفاهیم دشوار به حساب می‌آید. درصورتی‌که فکر می‌کنید در معرض تکنیک‌های منفی این علم قرار گرفته‌اید بهتر است با مشاوران متخصص در این زمینه مشورت کنید.