از حیاتی‌ترین نیازهای هر فرد در زندگی نیاز به دلبستگی ایمن، حس امنیت و آرامش است. شاید یکی از اولین و مهم‌ترین قدم‌ها در جهت آگاه کردن افراد، جستجو و رجوع به تله‌های آن‌ها است. تله‌هایی که باعث می‌شود یک الگو، ساختار و قالب کلی را در زندگی دنبال کنند و برایشان تبدیل به عادت شود. ممکن است در دورهی مشخصی از زندگی این ساختار بنا به شرایط جواب داده باشد، اما حالا عادت مخربی است که غیرارادی برانگیخته می‌شود. از دلایل مهم به‌وجود آمدن این الگوها، تامین نشدن نیازهای اصلی فرد است. در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم به شرح دلبستگی امن پرداخته‌ایم.
دلبستگی ایمن چیست؟
دلبستگی ایمن یعنی یک فرد به این‌که دیگران برای او ارزش قائل هستند و در مواقع لزوم در دسترس او قرار دارند اطمینان داشته باشد. دلبستگی ایمن، درواقع نوعی رابطه عاطفی عمیق و پایدار در میان دو یا چند نفر است که طبق احساسات مثبت و اعتماد بنا می‌شود.
این احساس امنیت باعث می‌شود فرد از لحاظ روانی تاب‌آوری و عزت نفس واقعی را تجربه کند، از لحاظ هیجانی در سطح پایدار قرار بگیرد و پتانسیل تجربه عشق و صمیمیت را پیدا کند. در مطالعات بسیاری که انجام گرفته است، دلبستگی ایمن را با رشد ویژگی‌های مثبت شخصیتی، دیدگاه مثبت و ارزش های اخلاقی در ارتباط مستقیم دانسته‌اند و قطعا این دلبستگی بنیان محکمی برای روابط صمیمی افراد فراهم کرده است.
عواملی که بر شکل‌گیری دلبستگی ایمن نقش دارند
سبک‌های دلبستگی اولیه هر فرد در دوران کودکی از طریق رابطه نوزاد و مراقب او شکل می‌گیرد. دلبستگی امن هم همین‌طور است. در ادامه به عوامل موثر در ایجاد این حس اشاره شده است:
-
پاسخگویی به نیازهای عاطفی کودک
یکی از مهم‌ترین عواملی که بر شکل‌گیری دلبستگی ایمن موثر است، پاسخگویی به نیازهای عاطفی کودک در زمان صحیح است. والدینی که به نیازهای عاطفی کودک خود به درستی و کافی پاسخ می‌دهند و به او حس امنیت و حمایت می‌بخشند. در این شرایط کودک احساس می‌کند در کنار والدین خود در امنیت است و می‌تواند به آن‌ها به‌خوبی اعتماد داشته باشد.
-
تشویق کودک به او احساس امنیت و حمایت می‌دهد
والدینی که مشوق کودک خود هستند تا احساس امنیت و حمایت به او بدهند، کمک می‌کنند تا اعتمادبه‌نفس بیشتری پیدا کند. این موضوع به کودک کمک می‌کند تا در روابط خود در آینده هم احساس امنیت بیشتری داشته باشد.
-
ارتباط پیوسته با کودک
ارتباط منظم و پیوسته با کودک، به او کمک می‌کند تا حس مورد توجه و پذیرش قرار گرفتن از جانب والدین خود را پیدا کند. این امر به کودک کمک می‌کند تا در کنار والدین خود، حس ارزشمندی داشته باشد.
-
ابراز محبت به کودک و پذیرش او
ابراز محبت به کودک و پذیرش او، کمک می‌کند تا احساس کند دوست داشته می‌شود و مورد حمایت قرار دارد. کودک احساس می‌کند که در کنار والدین خود، مورد عشق و حمایت قرار دارد. در آغوش گرفتن و لمس کودک در این فرآیند بسیار موثر است.
نشانه‌های سبک دلبستگی ایمن چیست؟
- توانایی تنظیم و کنترل احساسات
- اعتماد داشتن به دیگران
- توانایی برقراری ارتباط موثر
- توانایی جستجو و دارا بودن حمایت عاطفی
- احساس راحتی با تنها بودن
- روابط نزدیک با کیفیت
- خودانعکاسی مناسب در ارتباطات
- ارتباط آسان
- مهارت مدیریت تعارض
- اعتمادبه‌نفس بالا
- توانایی در دسترس بودن احساسی
سبک دلبستگی ایمن در روابط
افراد دلبسته ایمن از باب احساسی و فیزیکی احساس امنیت می‌کنند و به شیوه‌ای سالم با دیگران ارتباط می‌گیرند. در نتیجه، افرادی که دلبستگی ایمن را تجربه کرده‌اند، تمایل به هدایت روابط به شکل خوب و مناسب دارند. این افراد به طور غالب نسبت به شرکای خود مثبت، قابل اعتماد و دوست داشتنی هستند. آن‌ها به نیتهای شریک عاطفی خود اعتماد دارند و معمولا حسادت در وجودشان نیست. افراد دلبسته ایمن خود را شایسته عشق می‌دانند و نیازی به اطمینان خارجی از آن ندارند.
مزایای وابستگی ایمن
دلبستگی ایمن مزایای بسیاری دارد. کودکان ایمن معمولا:
- مستقل‌تر هستند
- از والدین خود پیروی بیشتری دارند
- عملکرد تحصیلی بهتری نشان می‌دهند
- مهارت‌های تنظیم هیجانی دارند
- شایستگی‌های اجتماعی بیشتری نشان می‌دهند
- اضطراب اجتماعی کمتری دارند و فعالیت اجتماعی بیشتری می‌کنند
بزرگسالان ایمن معمولا:
- عزت نفس بیشتری دارند
- شایستگی بیشتری دارند
- در روابط نزدیک احساس اعتماد بیشتری نشان می‌دهند
- در مواجهه با نقض اعتماد، از راهبردهای سازنده استفاده می‌کنند
- روابط شاد، صمیمی، دوستانه و سالم دارند
- رضایت جنسی بیشتری را تجربه می‌کنند
کلام آخر
بلافاصله بعد از تولد، بین نوزاد و مراقب او پیوند عاطفی ایجاد می‌شود. روانشناسان این ارتباط انسانی را دلبستگی نامیده‌اند. دلبستگی ایمن در نوزادان می‌تواند به‌طور چشمگیری بر رشد سالم کودک و روابط و مهارت‌های او در بزرگسالی اثر بگذارد. برای ایجاد وابستگی ایمن، لازم است والدین در زندگی روزمره تغییرات مثبتی ایجاد کنند. از همین جهت بهتر است سبک فرزندپروری حساس و پاسخگو را در پیش بگیرید. همواره می‌توانید با یک درمانگر یا متخصص سلامت روان برای کمک در موقعیت‌های چالشی زندگی مشورت کنید.