با کمک مهارتهای خود مدیریتی (Self-management) بهره‌وری خود را به بیشترین میزان می‌رسانید، عملکرد بهتری در محیط کار خواهید داشت و راحت‌تر به هدف‌های خود دست پیدا می‌کنید. چراکه با داشتن مهارتهای خود مدیریتی، امکان استخدام شما بالاتر می‌رود و مسیر شغلی هموار‌تر می‌شود.
قرار است در این نوشته با معنی خودمدیریتی بیشتر آشنا شوید، ۷ مهارت مهم برای تقویت این ویژگی را مرور کنید و چند نکته‌ی کلی را برای موفقیت در محیط کار بخوانید.
خود مدیریتی چیست و چه مفهومی دارد؟
مفهوم خودمدیریتی همان توانایی ما برای کنترل و مدیریت رفتار، فکرها و احساس‌ها، آن هم به روشی آگاهانه، پُربار و سازنده است. با داشتن چنین قابلیتی می‌تونیم در انجام مسوولیت‌های فردی و حرفه‌ای موفق عمل کنیم. بگذارید مثال بزنیم. ما می‌آموزیم که در محیط کار خشم خود را کنترل کنیم. اگر در زمین بازی یا مدرسه با فرزند ما ناعادلانه رفتار می‌شود، به‌خوبی موقعیت را مدیریت می‌کنیم. هنگام انجام وظیفه‌هامان تمرکز داریم و کارها را اولویت‌بندی می‌کنیم؛ و انگیزه‌مان را برای رسیدن به هدف حفظ می‌کنیم. این توانایی، یکی از مهم‌ترین فاکتورهای رهبری به‌شمار می‌رود.
۱. مدیریت زمان
شما چطور از وقت‌تان استفاده می‌کنید؟ اگر زمان‌تان را به‌خوبی مدیریت کنید، ابتدا وظیفه‌های مهم را انجام می‌دهید و کارها را براساس اولویت تقسیم‌بندی می‌کنید. می‌توانید فهرستی از کارهای هر روز تهیه کنید. هر رهبر موفقی مهارتهای مدیریت زمان (Time management) را بهبود می‌بخشد و بدون نیاز به کمک دیگران، می‌تواند به‌شکل موثر از روز خود بهره ببرد. شما هم به همین روش می‌توانید به‌موقع همه‌ی کارها را به‌انجام برسانید و هیچ وظیفه‌ای را به تعویق نیندازید.
۲. خودانگیزشی
خودانگیزشی یا خودانگیزی (Self-motivation) توانایی شما برای به‌دست آوردن انگیزه و انجام دادن فعالانه‌ی وظیفه‌های روزانه است. انجام کارها به میزانی از مسوولیت‌پذیری فردی نیاز دارد، اما تمرین خودانگیزشی می‌تواند به خودآگاهی و اولویت‌بندی کارهای مهم‌تر کمک کند.
خودانگیزی به انگیزه‌ی درونی شبیه است، انگیزه‌ای که از دل شما می‌جوشد و به عوامل زیادی بستگی دارد. برای نمونه، با انجام کار داوطلبانه به رضایت درونی می‌رسید. یا به‌دلیل نگرانی از دیر شدن زمان تحویل پروژه، کار را سریع و به‌موقع تحویل می‌دهید.
یکی از مهم‌ترین فاکتورهای حفظ کردن انگیزه، لذت بردن از کارهایی‌ست که انجام می‌دهید. با تقویت انگیزه‌ی درونی به‌سمت هدف‌هاتان پیش‌روی کنید.
۳. مدیریت استرس
اغلب رهبران با استرس سروکار دارند. برای توسعه‌ی مهارت خودمدیریتی، لازم است توانایی مدیریت استرس را به‌دست آورده و توسعه دهید. بدون داشتن این قابلیت، زیر فشار کار از پا درمی‌آیید. رهبرانی که به‌خوبی استرس را مدیریت می‌کنند، با تمرکز کار را انجام می‌دهند و پیش می‌برند.
اگر بدانید کدام وظیفه مهم‌ترین به‌حساب می‌آید و چگونه انجام پروژه به هدف می‌انجامد، بهتر می‌توانید کارها را اولویت‌بندی کنید.
۴. هم‌سویی هدف‌ها
با مشخص کردن اولویت‌ها و تعیین پروژه‌هایی که بیشترین تاثیر را در کسب‌وکارتان دارند، هدف‌گذاری کرده‌اید. درواقع شما دورنمای کسب‌وکار را می‌بینید و می‌دانید مهم‌ترین هدف سازمان و افراد تیم کدام است. این مهارت در درازمدت نتیجه‌ی بسیار خوبی به‌جا می‌گذارد. انتخاب هدف‌های همسو دربرگیرنده‌ی ۳ مهارت کلیدی‌ست:
- تعیین هدف: در زمان هدف‌گذاری باید نقطه‌های درد کنونی را شناسایی کنید، هدف رشد را پیش‌بینی کنید و به تحلیلی از برنامه‌ی تخصیص منابع برسید. چارچوب هدف‌گذاری اسمارت (SMART) تعریف کنید؛ به این معنی که هدف شما باید مشخص (Specific)، قابل‌اندازه‌گیری (Measurable)، قابل‌دستیابی (Achievable)، مناسب (Relevant) و مبتنی بر زمان (Time based) باشد.
- ارتباط میان هدف‌ها: در این مرحله نه‌تنها هدف‌های تیم را مدیریت می‌کنید، بلکه همواره هدف‌های تیم را در راستای هدف‌های کلی سازمان قرار می‌دهید. به این صورت، اعضای تیم درک درستی از کار خود برای رسیدن به هدف‌های بزرگ پیدا می‌کنند. لازمه‌ی رسیدن به این هدف، ارتباط شفاف و کار تیمی همسوست.
- پیگیری هدف: تعریف هدف و ارتباط میان هدف‌ها اهمیت فراوانی دارد. اما بدون پیگیری به نتیجه نمی‌رسد. لازم است ارتباطی میان کار روزانه و هدف‌های بزرگ تعریف کنید و ببینید چگونه تیم با گذر هر روز پیشرفت می‌کند.
۵. توانایی سازگاری
قابلیت سازگاری باعث می‌شود اعتماد به‌نفس و توان تغییر را داشته باشید. رهبرانی که در محیط کار خود با تغییرات سریع روبه‌رو هستند، به توانایی سازگاری بالایی نیاز دارند. تصور کنید درحال انجام پروژه‌ای هستید که پروژه‌ای با اولویت بالاتر در دستور کار قرار می‌گیرد. ممکن است دست‌وپای خود را گم کنید و دچار اضطراب شوید. با کمک توانایی سازگاری، خودتان را با شرایط تازه وفق می‌دهید و با تحقیق کردن درمورد شرایط تازه، رو به جلو پیش می‌روید.
تغییر و سازگار شدن با شرایط جدید، کار راحتی نیست. اما این ویژگی از شما مدیری توانا می‌سازد که می‌تواند هر شرایطی را مدیریت کند. ضمن این‌که قابلیت سازگاری به افراد تیم هم منتقل خواهد شد.
۶. تصمیم‌گیری
یکی دیگر از مهارتهای خودمدیریتی، توانایی تصمیم‌گیری‌ست. هر رهبر کارآمدی برای بالا بردن قدرت تیمی و دور ماندن از سردرگمی، مهارت تصمیم‌گیری را تقویت می‌کند. توانایی حل مساله در رشد مهارت تصمیم‌گیری، اثر مثبتی دارد. این مهارت را می‌توان آموخت.
با تقویت مهارت تفکر انتقادی شروع کنید و بیاموزید که در میانه‌ی مشکلات، چگونه اطلاعات کلیدی را تحلیل کنید. سپس از داده‌های به‌دست آمده بهره ببرید و براساس اطلاعات اقدام کنید، نه براساس حدس و گمان. به‌این ترتیب، مشکلات کمتری سر راه شما قرار خواهد گرفت.
۷. توسعه فردی
کلید موفقیت اعضای تیم چیزی نیست مگر توسعه‌ی فردی. اما این مهارت برای رهبران اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند. اگر بخواهید تیم موفقی داشته باشید، ابتدا باید دانش خودتان را بالا ببرید. زمانی را برای شرکت در کارگاه‌های آموزشی اختصاص دهید. در دوره‌های کوتاه‌مدت شرکت کنید و با کارشناسان صنعت خود ارتباط برقرار کنید. با توسعه‌ی مهارتهای خودتان، تیم شما هم قدرتمند خواهد شد و سازمان در مسیر پیشرفت قرار خواهد گرفت.
نکته‌های پایانی
خودمدیریتی مهارتی بسیار مهم در محیط‌های کاری به‌حساب می‌آید. خبر خوش این‌که قرار نیست این مهارت با شما به‌دنیا بیاید. بلکه با آموزش و تمرین آن را به‌دست می‌آورید و تقویت می‌کنید.
بهتر است در جلسه‌های کاری به‌موقع حاضر شوید و کاملا آماده باشید. اطلاعات موردنیاز را از قبل جمع‌آوری کنید و چند پرسش مناسب در آستین داشته باشید.
هر روز عصر و پیش از رفتن به خانه، برنامه‌ها و کارهای روز بعد را یادداشت کنید و برای انجام آنها برنامه‌ریزی کنید. بهتر است جزییات هر برنامه، تاریخ تحویل کارها، تاریخ جلسه‌ها و وظیفه‌های هر روز را از پیش مشخص کنید. استفاده از پلنر، گوگل کلندر یا کاغذ یادداشت به شما کمک خواهد کرد به برنامه‌ها سروسامان دهید.
و در پایان، ۷ مهارتی را که در این نوشته مرور کردیم، تقویت کنید و نتیجه‌ی درخشان آن را در کار و زندگی شخصی خود ببینید.