کارشناسان بارها از وجود ارتباط مثبت میان حیوان خانگی و سلامت روان سخن گفته‌اند. بسیاری از خانواده‌ها حیوان خانگی را عضوی از خانواده‌ی خود می‌دانند. فرقی نمی‌کند چند ساله باشیم؛ از کودک تا سالمند می‌توانند از بودن کنار حیوان خانگی لذت ببرند. تحقیقات زیادی درمورد وجود حیوانات خانگی و کم کردن استرس انجام شده. حضور حیوان خانگی در خانه به درمان افسردگی، اضطراب و استرس کمک می‌کند و احساس تنهایی را تسکین می‌دهد. وجود این موجودات کوچک قلب ما را پر از شادی و عشق می‌کند. در این نوشته خواهیم دید وجود حیوانات خانگی چگونه به کم کردن استرس کمک می‌کند.
تاثیر وجود حیوانات خانگی
ارتباط میان انسان و حیوانات پدیده‌ی تازه‌ای نیست. در سالیان گذشته حیوان در کنار انسان به شکار رفته، از خانه و روستا مراقبت کرده و در کنار انسان به سفرهای طولانی پاگذاشته. اما در چند دهه‌ی گذشته تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام شده و نتیجه‌های جالبی از این تحقیقات به‌دست آمده.
حیوانات به شکل‌های گوناگون برای انسان مفید واقع می‌شوند. در زندگی مدرن امروزی، ما با استرس‌های مختلفی روبه‌رو می‌شویم و قرارگرفتن در کنار پت (Pet) یا حیوان خانگی برای تسکین استرس، اضطراب و اوتیسم مفید خواهد بود.
رابطه حیوان خانگی و کاهش استرس
وجود حیوان خانگی در خانه و زمانی که به مراقبت از او می‌گذرانیم، اضطراب ما را کاهش می‌دهد. این اتفاق با پایین آمدن هورمون‌های مرتبط با استرس رخ می‌دهد. کافی‌ست ۵ دقیقه با یک حیوان خانگی زمان بگذرانیم تا اضطراب‌مان کم شود. کم‌کم میزان سروتونین و دوپامین بالا می‌رود و وجود این هورمون‌ها باعث آرامش سیسم عصبی ما می‌شوند.
تماشای شنای ماهی‌ها در آکواریوم، بازی با همستر یا نوازش سگ و گربه با کم کردن استرس، ضربان قلب و فشار خون را پایین می‌آورد و به تحریک هورمون‌های شادی‌بخش می‌انجامد. همچنین تحقیقات دیگری نشان داده زندگی در کنار حیوانات خانگی سطح کورتیزول را پایین آورده و میزان اکسی توسین را بالا می‌برد. خلق‌وخوی ما در شرایط بهتری قرار می‌گیرد و حس خوبی پیدا می‌کنیم.
وجود حیوان در کنار ما زندگی را آسان‌تر و خوشایندتر کرده و به درمان بعضی از اختلال‌های عاطفی کمک می‌کند. افرادی که با انواع فوبیا، اضطراب شدید، بیش فعالی، افسردگی، و اختلال پنیک روبه‌رو هستند، می‌تواند از همراهی حیوان سود ببرند.
فعالیت بدنی و روتین روزانه
حیوانات خانگی به ورزش و فعالیت نیاز دارند. از این‌رو، حضور آنها در خانه باعث فعالیت بیشتر اهالی خانه خواهد شد. ساعت‌ها بازی یا پیاده‌روی در کنار آنها ما را مجبور می‌کند از پیله‌ی تنهایی خود بیرون بیاییم. برای پیاده‌روی خانه را ترک می‌کنیم، در معرض نور خورشید و هوای آزاد قرار می‌گیریم و با دیگران تعامل اجتماعی بیشتری داریم. حضور حیوانات به ما صبر و بردباری، احساس مسوولیت و همدلی می‌آموزد.
از سوی دیگر، این موجودات دوست‌داشتنی به نظافت، مراقبت و تغذیه‌ی به‌موقع نیاز دارند. برای رسیدگی دقیق به آنها باید روتین روزانه و برنامه‌ریزی داشته باشیم و همین باعث ایجاد نظم در زندگی ما می‌شود. به‌ویژه که بعضی حیوانات مانند سگ روال ثابت روزانه را ترجیح می‌دهند.
حضور آرامش‌بخش
روزهایی هست که استرس باعث می‌شود مدام افکار منفی را در ذهن‌مان مرور کنیم. همین تکرار باعث تشدید اضطراب می‌شود و میزان تنش در بدن بالا می‌رود. حیوان خانگی کمک می‌کند ذهن ما از این مرداب تکراری بیرون بیاید. شیطنت و شیرین‌کاری آنها توجه ما را به خود جلب کرده و حواس ما را از فکرهای منفی منحرف می‌کند.
این موضوع به حیوانات پشمالوی بغل‌کردنی مانند سگ محدود نمی‌شود، بلکه وجود آکواریوم همین حس را ایجاد می‌کند. تماشای دنیای ماهی‌ها، شنای جذاب آنها و صدای آب به ما آرامش می‌بخشد و سطح استرس ما را پایین می‌آورد.
از بین بردن اضطراب کودکی
تحقیق دیگری که درمورد وجود حیوانات خانگی و کم کردن استرس انجام شده، نشان می‌دهد حضور آنها برای کنترل اضطراب کودکی هم موثر است. در این تحقیق ۶۴۳ کودک حضور داشتند که بیشتر از نیمی از آنها سگ داشتند. محققان شاخص توده‌ی بدنی، میزان اضطراب، مدت زمان تماشای تلویزیون و میزان فعالیت بدنی کودکان را سنجیدند.
نتیجه نشان داد شاخص توده‌ی بدنی، مدت تماشای تلویزیون یا سرگرم شدن با موبایل و فعالیت بدنی در این کودکان مشابه بود. اما تنها ۱۲ درصد از کودکانی که در خانه سگ نگهداری می‌کردند، نشانه‌های اضطراب از خود نشان دادند. این تحقیق نشان می‌دهد وجود حیوانات خانگی به کم کردن اضطراب در کودکان کمک کرده و شانس تبدیل شدن آنها به نوجوانی شاد و سرحال را بالا می‌برد.
احساس مفید بودن
زمانی که حیوانی در خانه‌ی ما زندگی می‌کند، می‌دانیم همیشه موجودی هست که به ما نیاز دارد. این احساس نیاز، به زندگی ما هدف و معنا می‌بخشد و باعث می‌شود احساس مفید بودن داشته باشیم. این احساس حتا درمورد موجوداتی که با ما تعامل ندارند هم صادق است.
در تحقیقی که سال ۲۰۱۶ انجام شد، سالمندانی شرکت کردند که قرار بود از ۵ جیرجیرک در جعبه نگهداری کنند. در مدت ۸ هفته خلق‌وخوی آنها زیر نظر قرار گرفت و درنهایت با گروهی دیگر از سالمندان مقایسه شدند که از حیوانی مراقبت نمی‌کردند. در پایان هفته‌ی آخر مشخص شد نگهداری از جیرجیرک‌ها باعث شده کمتر احساس افسردگی داشته باشند. از این مزایای مراقبت از یک موجود زنده است که حس تنهایی و افسردگی را کاهش می‌دهد.
سلامتی و عزت نفس بالاتر
نتیجه‌ی تحقیقاتی که در زمینه‌ی تاثیر حضور حیوانات خانگی انجام شده، نشان می‌دهد صاحب حیوان خانگی عزت نفس بیشتر، آمادگی جسمانی بهتر و تنهایی کمتری داشته‌اند. همچنین به افرادی برون‌گراتر و باوجدان‌تر تبدیل شده‌اند. آنها افرادی سازگارتر و شادتر از کسانی هستند که از حیوانی مراقبت نمی‌کنند.
این موجودات کوچک به ما احساس تعلق می‌بخشند و زندگی را معنادارتر می‌کنند. همچنین، باعث می‌شوند نوجوانانی که از جمع دوستان طرد می‌شوند، کمتر احساس تنهایی کنند.
زندگی کردن در لحظه
حیوان نگران اتفاق‌های دیروز نیست و استرسی برای از راه رسیدن روز بعد ندارد. زمانی که کنار این موجودات شیطان و شیرین قرار می‌گیریم، بیشتر در زمان حال و در لحظه زندگی می‌کنیم. نوجوانان و بزرگسالانی که از پت نگهداری می‌کنند، احساس قدردانی بیشتری نسبت به زندگی خود دارند و یاد می‌گیرند گاهی بازیگوش و رها از فکرهای منفی باشند.
کمک به بهبود از بیماری‌های ذهنی
گربه، سگ، همستر، فنچ و ماهی قرمز بر سلامت روان هم‌خانه‌های خود اثر مثبتی دارند. این نتیجه‌ی بررسی ۱۷ مقاله‌ی دانشگاهی برگرفته از ۹ پایگاه داده پزشکی‌ست. وجود حیوانات خانگی به مدیریت احساسات کمک کرده و حواس فرد را از وضعیت سلامتی‌اش منحرف می‌کند. اختلال استرس پس از سانحه، افسردگی، شیزوفرنی و اختلال دوقطبی ازجمله اختلال‌هایی هستند که در تحقیقات موردبررسی قرار گرفته‌اند و حیوانات خانگی اثر مثبتی بر کنترل و درمان آنها داشته‌اند.
سخن پایانی
حیوانات خانگی ساعت‌ها در طول روز ما را سرگرم می‌کنند و به خانه‌ی ما گرما می‌بخشند. استرس یکی از عوامل بیماری‌های قلبی و عروقی‌ست و حیوان خانگی با کاهش استرس به سلامتی و طول عمر ما کمک می‌کند. حضور این حیوانات کوچک دوست‌داشتنی، باعث می‌شود زندگی ما نظم بیشتری داشته باشد و فعالیت بدنی پای به ثابت روز تبدیل شود. تفاوتی ندارد که بخواهیم از یک خرگوش یا گربه نگهداری کنیم، یا عاشق ماهی‌های آکواریوم باشیم؛ حیوانات خانگی ما از هر نوعی که باشند، زندگی را برای‌مان دلچسب‌تر خواهند کرد.