بعضی از دانش‌آموزان به علت اضطراب زیاد، عدم تمرکز و ترس از شکست، در خواندن دروس و موفقیت در امتحانات عملکرد خوبی از خود نشان نمی‌دهند. در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم مهم‌ترین عوامل ایجاد ترس و اضطراب دانش‌آموزان، راه‌های کاهش آن، نقش والدین در این زمینه و نکات مهم دیگری که درباره امتحانات و انواع روش‌های مطالعه وجود دارد را بررسی خواهیم کرد.
رایج‌ترین عوامل ایجاد اضطراب و عدم موفقیت در امتحانات
- ترس از فراموش کردن مطالب خوانده و مرورشده
- سخت‌گیری بیش از حد والدین یا معلمان
- انتظار بیش از حد والدین
- وجود نداشتن خودباوری در دانش‌آموز
- نگرانی از نامعلوم بودن سختی امتحانات
- عدم آمادگی کافی برای حضور در جلسه امتحان
- برنامه‌ریزی اشتباه و یا عدم برنامه‌ریزی
این موارد رایج‌ترین علل ترس و استرس از حضور در جلسه امتحان است و امکان این وجود دارد که برای دانش‌آموزان دیگر موارد متفاوتی وجود داشته باشد.
چه روش‌هایی برای کاهش اضطراب و ترس از امتحانات وجود دارد؟
بعد از مرور مهم‌ترین عوامل بروز استرس و عدم موفقیت در امتحانات، اکنون مهم‌ترین روش‌های کاهش اضطراب دانش‌آموزان را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
-
تنظیم برنامه خواب
بعضی از افراد معتقدند در فصل امتحانات و جهت مطالعه بیشتر، باید میزان خوابیدن را بسیار کاهش دهید و یا در مواردی اصلا نخوابید! این تفکر اشتباه است و خود باعث خستگی ذهنی و در نتیجه فراموشی بیشتر مطالب درسی می‌شود. کاهش زمان خواب تنها در میزان متعادل و برای مدت مشخص قابل قبول است، اما افراط در آن بی‌فایده و حتی مضر است.
-
برنامه غذایی صحیح
زیاد یا کم خوردن غذا هردو آثار نامطلوب در روند درس خواندن و حضور در جلسه امتحان ایجاد خواهد کرد. تغذیه مناسب که شامل موارد اساسی موردنیاز بدن هر فرد است، موجب آمادگی بهتر جسمی و ذهنی در روزهای امتحان می‌شود.
-
برنامه‌ریزی صحیح برای مطالعه در طول سال تحصیلی
بهتر است مطالب درسی را به تدریج و در طول سال تحصیلی مرور کنید، نه اینکه در روزهای آخر قبل از امتحان به مطالعه فشرده بپردازید. همچنین از مطالبی که خوانده‌اید، خلاصه‌نویسی فشرده داشته باشید تا برای مرور و بازسازی ذهنی به شما کمک کند.
-
اولویت‌بندی مطالب با توجه به اهمیت آن
لازم است در زمان محدود قبل از امتحان، مطالب مهم‌تر و محدوده سؤالاتی را که در امتحان مطرح خواهد شد شناسایی کنید و برای موفقیت در امتحانات بیشتر به آن‌ها بپردازید. مرور سؤالات امتحانی سال‌های گذشته در این کار به شما کمک خواهد کرد.
-
کنار گذاشتن استرس‌های متفرقه
در شب امتحان بهتر است اضطراب اضافه به شما وارد نشود. برای مثال بازی فوتبال یا فیلم استرس‌زایی را دنبال نکنید و اگر امتحان قبلی رضایت‌بخش نبوده است، به آن نیندیشید.
-
آرام‌سازی و خلق دیدگاه مثبت
به جای فکر کردن به جنبه‌های منفی، یک تصویر ذهنی مثبت از خود بسازید و بعد از تلاش کافی در مطالعه و مرور مطالب، آرام باشید و به موفقیت در امتحانات فکر کنید.
نقش مهم والدین در کاهش اضطراب دانش‌آموزان
- محیط خانواده و جو حاکم بر آن را به دور از تنش و مشاجره نگه دارید
- تا حد امکان در ایام امتحانات، رفت‌وآمد و مهمانی‌های خانوادگی را محدود کنید
- محیط آرام و امن برای مطالعه دانش‌آموزان فراهم کنید
- به استراحت و تغذیه دانش‌آموزان توجه کافی داشته باشید
- وظایف خانگی محول‌شده به دانش‌آموزان را در این روزها حذف کنید یا کاهش دهید
- در زمان امتحانات، حمایت عاطفی و اطمینان بخشی بیشتری به دانش‌آموزان بدهید
- ساعات تفریح و تماشایبرنامه‌های تلویزیون تا حد امکان برای فرزندان خود کم کنید
- از ایجاد ترس و نگرانی بی‌مورد در دانش‌آموزان خودداری کنید
- توقعات بی‌جا و فشار بیش از حد برای مطالعه را کنار بگذارید
- از سرزنش کردن فرزندان درباره نتایج امتحانات قبلی خودداری کنید
- کمال‌گرایی و وسواس شدید نسبت به نمرات بالا باعث ایجاد اضطراب در فرزندان می‌شود؛ آن را کنار بگذارید
- از مقایسه فرزندان خود با دیگران پرهیز کنید
- در فرزندان خود ایجاد انگیزه کنید
ایجاد وقفه‌های کوتاه در زمان مطالعه خیلی مهم است
طبق مطالعات انجام‌شده، به ازای هر ۳۰ تا 45 دقیقه مطالعه، به یک استراحت کوتاه ۱۰ تا ۱۵ دقیقه‌ای برای بازیابی انرژی نیاز است. جلسات کوتاه مطالعه اثر بیشتری دارد و به فرد کمک می‌کند از زمان خود به بهترین شکل استفاده کند. لازم است به ذهن و جسم فرصت تازه‌شدن بدهید تا با انرژی و تمرکز بیشتر پیش بروند.
همچنین دریافت هوای تازه در روند مطالعه و انجام ورزش‌‌های سبک، باعث افزایش جریان خون به مغز می‌شود و می‌تواند انرژی و قدرت یادگیری شما را بهبود بخشد.
کلام آخر
نکات ذکرشده در این مطلب جهت مدیریت زمان مناسب، پرهیز از استرس بی‌جا و موفقیت در امتحانات توصیه می‌شود. همواره توجه داشته باشید که ارتباط مستقیمی بین برنامه‌ریزی صحیح برای فعالیت‌های روزانه و مطالعه دروس وجود دارد. همچنین نمی‌توان از نقش مهم والدین در روند موفقیت دانش‌آموزان در دوران تحصیل و در زمان امتحان غافل شد. در نظر داشته باشید که گرفتن مشاوره از روانشناس متخصص در این زمینه به دانش‌آموزان و والدین آن‌ها بسیار کمک خواهد کرد.