اغلب ارتباطات ما از طریق گفتگو و صحبت کردن شکل می‌گیرد. هرچه توانایی ما برای بیان افکار و ایده‌های‌مان بیشتر باشد، با قدرت بیشتری عمل می‌کنیم و برای به دست آوردن موفقیت کار ما آسان‌تر خواهد بود. فن بیان مهارتی‌ست که لازمه‌ی رشد و پیشرفت هر شخصی‌ست. درواقع فن بیان به چگونگی ارتباط گوینده با مخاطب اشاره دارد. درصورتی که گوینده توانایی خوبی در ارائه‌ی منظور خود داشته باشد، از مهارت فن بیان برخوردار است.
چرا فن بیان ما ضعیف است؟
دلایل زیادی برای این مشکل وجود دارد. یکی از مهم‌ترین عواملی که باعث می‌شود فن بیان‌مان خوب نباشد، عدم اعتماد‌به‌نفس است. زمانی که ما اعتماد به نفسی برای ابراز کردن احساسات و افکار خود نداشته باشیم چطور می‌توانیم با فن بیانی ماهرانه صحبت کنیم؟ اگر فکر می‌کنید اعتماد به نفس کافی برای صحبت کردن در جمع را ندارید، باید پیش از اینکه به فکر مهارت‌های فن بیان‌تان باشید، روی تقویت اعتماد به نفس‌تان کار کنید.
یکی دیگر از مشکلاتی که موجب می‌شود روی فن بیان‌مان تاثیر منفی گذاشته شود، ترس از قضاوت شدن است. برخی از ما برای اینکه مطلبی را عنوان کنیم، نگران قضاوت شدن‌مان خواهیم شد. این نگرانی مانند سدی عمل می‌کند که جلوی حرف زدن‌مان را می‌گیرد.
برای اینکه بتوانیم در میان یک جمع هرچند کوچک صحبت کنیم، باید بدانیم که قالب و لحن صحبت‌های ما بسیار اهمیت دارد. اگر در بین دوستان خود با شوخی و بذله‌گویی بتوانیم توجه دوستان‌مان را جلب کنیم، لزوما به این معنا نیست که قادریم در یک جلسه‌ی مهم کاری هم موفق باشیم. شیوه‌ی صحبت کردن در هر جمعی متفاوت است. بنابراین درک و شناخت موقعیت از مبانی فن بیان به حساب می‌آید.
فرقی نمی‌کند در چه جایگاه شغلی یا اجتماعی هستید. اگر بخواهید موفق‌تر شوید باید روی فن بیان خود کار کنید و مهارت‌های ارتباطی خود را تقویت کنید.
راهکارهای تقویت فن بیان
پیش از اینکه بخواهیم درباره‌ی راهکارها صحبت کنیم، لازم است بگوییم که فن بیان مانند هر مهارت دیگری قابل یادگیری و تقویت شدن است. خیلی‌ها فکر می‌کنند که مهارت‌های ارتباطی امری ذاتی هستند، درحالی‌که تاثیر تربیت، اجتماع و محیط را نادیده می‌گیرند. بنابراین فن بیان هم مانند هر مهارت دیگری با تمرین و آموزش بهتر می‌شود.
خوب گوش دهید
با گوش دادن بهتر می‌توانید یاد بگیرید. به حرفهای دیگران با دقت گوش دهید. به زبان بدن دیگران توجه کنید. چگونگی صحبت کردن آنها می‌تواند درس‌های زیادی به شما دهد. لازم نیست همیشه چیزهای خوبی یاد بگیرید. حتی چند نکته‌ی منفی در نحوه‌ی حرف زدن دیگران می‌تواند نوعی تلنگر برای شما به حساب آید.
صریح باشید
برای اینکه منظور خود را برسانید، لازم است تمام آنچه که در ذهن دارید بیان کنید. برای بیان اهداف خود لازم است با صراحت باشید. از کنایه‌گویی بپرهیزید. بدون اینکه دوپهلو حرف بزنید منظور خود را بیان کنید.
میزان صدای مناسبی داشته باشید
خیلی مهم است که با چه تن صدایی صحبت می‌کنید. تن صدای شما در محل کار، سر کلاس یا یک جمع دوستانه باید متفاوت باشد. همه‌ی کسانی که به عنوان سخنران کار می‌کنند، توجه ویژه‌ای به تن صدای خود دارند. آنها برای اینکه بتوانند بهتر صحبت کنند، پیش از سخنرانی تمرینات زیادی می‌کنند. محکم حرف بزنید. وقتی از قبل روی حرفهای فکر کرده باشید می‌توانید با اطمینان صحبت کنید. اطمینان در کلام شما به خوبی خودش را نشان می‌دهد.
دایره‌ی لغات خود را بهتر کنید
غیر ازتوجه به حرف‌ها، صحبت‌ها و سخنرانی‌های دیگران مطالعه کنید. میزان مطالعه‌ی شما روی یادگیری کلمات و عبارت‌های جدید تاثیر خوبی دارد. وقتی مطالعه‌ی شما در حیطه‌ی کاری و حرفهای خود زیاد باشد، می‌توانید در مکالمه‌های کاری خود از عبارات و کلمات جدید استفاده کنید. علاوه بر گفتگوهای کاری می‌توانید در مکالمه‌های روزمره‌ی خود هم از این کلمات استفاده کنید. اگر حافظه‌ای ضعیف دارید، سعی کنید کلمات جدید را یادداشت کنید. با یادداشت کردن شانس به یاد ماندن کلمات هم بیشتر خواهد شد. علاوه بر این که بهتر است از کلمات درستی استفاده کنید، لازم است به چارچوب حرف‌های‌تان توجه کنید. از بحث خارج نشوید و از این شاخه به آن شاخه نپرید. سعی کنید یک قالبی برای گفته‌های خود درنظر بگیرید و طبق آن صحبت کنید.
صدای‌تان را ضبط کنید
وقتی حرفهای خود را بشنوید متوجه خواهید شد ایراد کار کجاست. تکیه‌کلام‌ها را از صحبت‌های خود حذف کنید. برای تقویت فن بیان خود، باید توجه کنید کجای حرف‌های‌تان تپق می‌زنید یا برای بیان کدام جملات و کلمات به تمرین بیشتر نیاز دارید. زمانی که صدای خود را ضبط می‌کنید، متوجه خواهید شد که کجای حرف‌های‌تان را یکنواخت بوده‌اید و کجای آن را سریع و بی‌توجه. این کار به شما امکان این را می‌دهد که روی هر آنچه که باید کار کنید.
روی ژست و زبان بدن خود کار کنید
کلام شما تنها بخشی از ارتباط شماست. غیر از حرف‌هایی که می‌زنید نحوه‌ی نشستن یا استادن شما هم مهم است. حتما درباره‌ی زبان بدن مطالعه کنید. به ژست‌های دیگران موقع صحبت کردن‌شان توجه کنید. حرکاتی مثل شیوه‌ی دست دادن، نشستن، تکان دادن سر، یا حتی فرم قرارگیری پاها می‌تواند به انتقال پیامی که می‌دهید کمک کند. تاثیر زبان بدن روی فن بیان بسیار زیاد است.
تماس چشمی برقرار کنید
موقع صحبت کردن به چشم‌های مخاطبین خود نگاه کنید. وقتی با یک جمعیت حرف می‌زنید، سعی کنید به همه‌ی آنها نگاه کنید. لازم نیست زل بزنید و با نگاه‌ها خود دیگران را معذب کنید، سعی کنید موقع حرف زدن نگاه خود را به اطراف هم بچرخانید. تماس چشمی می‌تواند نشان دهد که مخاطبان شما چه احساسی به شما و حرفهای تان دارند.
احساسات خود را کنترل کنید
هیچ چیز بدتر از این نیست که فردی که با ما صحبت می‌کند نتواند هیجانات خود را کنترل کند، خشم، عصبانیت، شادی، غرور و ده‌ها هیجان دیگری که حین مکالمه ممکن است به شما دست دهد را به اندازه نشان دهید. حتی خوشحالی کردن‌تان باید به اندازه باشد. از طرفی باید دقت کنید که حرفهای شما باید دارای احساس و عواطف مناسب باشد. تلاش کنید احساسات خود را نشان دهید و برای این کار زیاده‌روی نکنید. شما برای اینکه فن بیان بهتری داشته باشید، حتما روی هر چیزی که می‌گویید فکر کرده‌اید، بنابراین باید روی احساساتی که از خود نشان می‌دهید هم تمرکز داشته باشید.
یکی از مهم‌ترین مهارت‌های فردی تقویت فن بیان است. شما هرچقدر هم که فرد متخصص و کاربلدی باشید، اگر نتوانید ایده‌ها و اهداف خود را بیان کنید، نمی‌توانید موفق شوید. برای اینکه بتوانید از استعدادها و مهارت‌های تخصصی خود بهره بگیرید، لازم است فن بیان خوبی داشته باشید. غیر از میزان تخصص شما، تخمین و تحلیل فن بیان یکی از نکات ناگفته‌ی مصاحبه‌های شغلی‌ست. پس برای اینکه شغل مورد نظر خود را داشته باشید، لازم است که فن بیان خود را تقویت کنید.