ردپای عزت نفس پایین بر خیلی از مشکلاتی که با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم قابل مشاهده است. رابطه عاطفی یکی از بسترهای مهم و تاثیرگذار در زندگی افراد و نقش عزت نفس در آن بسیار پررنگ و غیر قابل چشم‌پوشی است.
در ادامه این مطلب از بلاگ همراهتم به عزت نفس، نشانه‌های کمبود آن در روابط عاطفی و این‌که چطور می‌توانیم برای بهبود آن تلاش کنیم خواهیم پرداخت.
عزت نفس چیست؟
عزت نفس همان باور فرد نسبت به ارزش و لیاقت خود است. به بیان ساده دوست داشتن خودمان با تمام نقاط ضعف، قدرت و نکات مثبت و منفی که وجود دارد. کمبود عزت نفس در هرکدام از طرفین رابطه تاثیر مستقیمی بر کیفیت آن رابطه خواهد داشت. در این شرایط، درک و تعامل کم و در نتیجه بحث و درگیری بیشتر رخ می‌دهد. ممکن است طرفین توانایی حل کردن بالغانه مشکلات را نداشته باشند، پس باید به این نکته آگاه باشیم که اگر خود یا شریک عاطفی‌مان کمبود عزت نفس در روابط عاطفی داریم، برای بهبود آن تمام تلاش خود را به کار گیریم.
اهمیت وجود عزت نفس در روابط عاطفی
وقتی افراد در رابطه‌ی عاطفی قرار دارند، ارتباطات متنوعی باهم برقرار می‌کنند. اگر احساس خوبی به خود داشته باشیم، به‌طور مستقیم آن را به شریک عاطفی‌مان نیز انتقال خواهیم داد. اما وقتی عزت نفس در رابطه عاطفی پایین بیاید، فقط صفات خوب شریک عاطفی را مشاهده و او را تحسین می‌کنیم، اما صفات مثبت خود را نادیده می‌گیریم. درواقع در این حالت خودمان را لایق صفات خوب طرف مقابل نمی‌بینیم.
نشانه‌های کمبود عزت نفس در رابطه عاطفی
حسادت
در این شرایط چون فرد خود را ناکافی می‌بیند، فکر می‌کند که شریک عاطفی‌اش هر زمان ممکن است او را رها کند. در مواقعی که شریک عاطفی در دسترس نیست، فرد بسیار مضطرب می‌شود و این بی‌اعتمادی در آخر منجر به برداشت اشتباه از رفتار طرف مقابل خواهد شد.
تاییدطلبی
شخصی که با این مشکل مواجه می‌شود، مدام تلاش می‌کند جای خالی ارزشی که برای خود در نظر نگرفته است را با دریافت تحسین از جانب دیگری جبران کند. در این راه ممکن است از خواسته‌های خود چشم‌پوشی کند.
احساس شرم
فردی که عزت نفس پایین دارد، به سختی از دیگران طلب کمک می‌کند، زیرا احساس شرمندگی می‌کند که مزاحم دیگران است و از این بابت در عذاب است.
ناتوانی در بیان احساسات
افرادی که عزت نفس پایین دارند، بیشتر مایل به سکوت هستند و ترجیج می‌دهند از نیازهای خود حرفی به میان نیاورند، چراکه می‌ترسند با بیان خواسته‌های خود، طرف مقابل را دور کنند.
اصرار به ماندن در روابط سمی
افرادی که از کمبود عزت نفس رنج می‌برند، اغلب در روابط سمی باقی می‌مانند. حتی وقتی متوجه می‌شوند که طرف مقابل در حال سواستفاده از آن‌ها است، بازهم می‌ترسند که رابطه‌ی مضر را ترک کنند.
حساسیت زیاد
فردی که با عزت نفس پایین دارد، انتقاد را نمی‌پذیرد و در برابر ناملایمتی‌های ایجادشده در رابطه واکنش مناسبی نشان نمی‌دهد. برای مثال وقتی طرف مقابل نیاز به فضایی برای تنهایی دارد، این درخواست را به معنی پس‌زده شدن طلقی می‌کند.
روش‌هایی برای بالابردن عزت نفس در روابط عاطفی
روش‌های تخصصی که برای حل این مشکل توسط روانشناسان و درمانگران انجام می‌شود، عبارت است از رفتاردرمانی شناختی‌ـ‌رفتاری، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، طرحواره و روایت درمانی.
علاوه بر این روش‌ها تمرین‌های کوچک اما موثری هم وجود دارد که می‌توان انجام داد:
قدردانی از خود
دستاوردهای خود را مرور و به‌خاطر آن از خود قدردانی کنید.
ژورنال روزانه درست کنید
کارهای خوبی و موثری که در طول روز انجام داده‌اید را لیست کنید. حتی پنج دقیقه در روز هم کفایت می‌کند تا بابت کارهایی که در طول روز انجام داده‌اید از خود سپاسگزاری کنید.
ویژگی‌های مثبت و منفی خود را لیست کنید
نکات منفی و مثبت درباره خود را لیست کنید. سعی کنید تعدادشان را با درک بالا برابر کنید و پس از نوشتن به خودتان بگویید من با وجود همه این صفات ارزشمندم و سعی در توسعه فردی خود دارم.
کمال‌گرایی را کنار بگذارید
انجام دادن کارها مهم‌تر از بی‌نقص بودن است. وقتی برای کمال تلاش کنید، مدام فکر می‌کنید به اندازه کافی خوب عمل نکرده‌اید.
خودتان را با دیگران مقایسه نکنید
این موضوع مخصوصا در شبکه‌های اجتماعی خیلی مهم است، زیرا هر فرد تنها باید با گذشته‌ی خودش مقایسه شود.
نه گفتن را بیاموزید
بله گفتن به همه‌چیز و تلاش بی‌حد برای جلب رضایت دیگران عزت نفس را از بین می‌برد، زیرا اجازه نمی‌دهد که خود را مطرح و نظرتان را بیان کنید.
تجربیات منفی گذشته را مرور نکنید
با نشخوار فکری و ماندن در گذشته عزت نفس به خطر می‌افتد، زیرا یادآوری مواردی که موفق نشده‌اید، آثار منفی روی زمان حال دارد. ممکن است دائما با پشیمانی زندگی کنید و دائم فکر کنید ای کاش کارها طور دیگری پیش می‌رفت.
کلام آخر
اگر با وجود انجام همه تمرین‌ها برای بالابردن عزت نفس در روابط عاطفی بازهم تمایل به پرداختن عمیق‌تر به این مسئله دارید، بهتر است با درمانگران متخصص در ارتباط باشید تا شما را در این مسیر همراهی کنند.