مفهوم زنانگی سمی در کنار کلیشه های جنسیتی

تا به حال در مورد مردانگی سمی خیلی چیزها شنیده‌ایم، اما از زنانگی سمی بسیار کمتر می‌دانیم، به قدری که در مورد وجود آن تردیدهای زیادی وجود دارد. برای تعریف این مفهوم باید بگوییم که زنانی که به‌طور کلیشه‌ای ویژگی‌های معمول «زنانه» مانند: انفعال، همدلی، احساساتی بودن، صبر و لطافت را قربانی نادیده گرفتن نیازهای ذهنی یا فیزیکی خود برای حفظ اطرافیان‌شان می‌کنند، منجر به زنانگی سمی خواهند شد. این مفهوم زمانی نمود پیدا می‌کند که فرد به نفع دیگران اما به ضرر خود کار می‌کند. این مساله می‌تواند به عنوان اشکالی از افسردگی و خشم و اضطراب در زنان ظاهر شود.

زنانگی سمی چیست؟

این اصطلاح در سال‌های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است. هنگام تحقیق در مورد این موضوع، مشخص شد که تعابیر متعددی از این اصطلاح وجود دارد، که برخی از آنها می‌توانند مضر باشند و کلیشه‌های منفی زنانه را بیشتر ترویج دهند.

هانا مک کان (Hannah McCann) ، مدرس مطالعات فرهنگی دانشگاه ملبورن (University of Melbourne) ، استدلال می‌کند که به جای برخی از عبارات یا ویژگی های فردی، بررسی این که چگونه «رویکردهای خاص به جنسیت می تواند سمی باشد» بسیار مفیدتر است، زیرا این کار به ما این امکان را می‌دهد که تصویر مشکل را به طور کلی و وسیع ببینیم، به جای اینکه آن را به صفات زنانه‌ی فرد نسبت دهیم.

زنانگی سمی به مجموعه‌ای از کلیشه‌های مضر زنانه اشاره دارد که با ویژگی‌های اجتماعی قابل قبول نقش جنسیتی زن مرتبط شده‌اند که بیشتر اوقات نتیجه‌ی زن ستیزی درونی‌ست و همان طور که مردانگی سمی می‌تواند برای همه مضر باشد، این مساله برای همه مشکل‌ساز است. به عنوان مثال: یکی از این کلیشه‌ها بلد بودن آشپزی برای دختران است. وقتی دختری از آشپزی کردن سر درنمی‌آورد، جامعه او را برای داشتن شوهر نالایق می‌داند.

شناخت رفتار زنانگی سمی در اطراف‌تان

تشخیص این موضوع همیشه آسان نیست زیرا در شیوه‌ی زندگی ما ریشه دوانده است. تمام دختران حتما در دوران کودکی و نوجوانی توصیه‌های سمی زنانگی را دریافت کرده‌اند. حتی خود ما هم ممکن است که در ایجاد این باورها دست داشته باشیم و آنها را به دیگر بانوان منتقل کرده باشیم. یکی از رایج‌ترین موارد جمله‌ی مانند یک خانم بنشین است. اگر یک جستجوی سریع در گوگل برای جمله‌ی «مانند یک خانم بنشینید»  یا «یک خانم واقعی چگونه رفتار می‌کند» چندین و چند مقاله و ویدیو خواهید دید. یکی دیگر از این نمونه‌ها این است که زنان به طور مداوم برای مطابقت با استانداردهای زنانه تلاش می‌کنند. مسمومیت در تعریف زنانگی این است که یک زن همیشه تلاش می‌کند تا قابل قبول باشد، به گونه‌ای باشد که خانم‌های متشخص هستند و رفتاری زنانه داشته باشد.

بعضی از این موارد هم تحمیلی‌ست. بسیاری از ما برای زیبایی دختران تازه متولد شده، گوش آنها را سوراخ می‌کنیم، بدون اینکه رضایت آنها را جلب کرده باشیم. ناخن‌های مانیکور شده، حذف موهای بدن، آرایش کردن و داشتن موهای بلند از جمله کلیشه‌هایی‌ست که اغلب جوامع به زنان برای القای حس زنانگی بیشتر تحمیل می‌کنند.

زنانگی سمی در شغل چیست؟

این مساله در محل کار زمانی نمایان می‌شوند که زنان زیر بار حرف زور نمی‌روند، تبعیت‌های بی‌چون‌و‌چرا را کنار می‌گذارند، بنابراین به‌عنوان قلدر، گستاخ و پرخاشگر دیده می‌شوند. برخی از خانم‌ها در محل کار، اگر از حق خود دفاع کنند و برای آن بجنگند با دسته‌ای از آقایانی روبرو می‌شوند که برای سرکوب آن زن، از ترفندهایی مانند: تخریب ظرافت‌های زنانه استفاده می‌کنند. اگر خانمی را در محل کار ببیند که خیلی جدی روی کار خود تمرکز کرده است، او را بدون ظرافت می‌شناسند و برای این مساله زنانگی او را زیر سوال می‌برند. از طرفی هم باید توجه داشته باشیم که زنانگی سمی را با رفتارها و روابط سمی اشتباه نگیریم.

آیا زنانگی سمی شکل دیگری از قلدری است؟

زنان حتی توسط زنان دیگر هم مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند، یا آنها را در شغل خود، بدون ارتقای رتبه نگه می‌دارند یا حتی تضعیف‌شان می‌کنند. خیلی از این کلیشه‌ها حتی در بین خود خانم‌ها بسیار رواج دارد. در سراسر دنیا بیش از 70 درصد از خانم‌های شاغل احساس می‌کنند که توسط زنان دیگر در محیط کار مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند. شاید بتوان این موضوع را به راحتی به گردن مفهوم زنانگی سمی انداخت، اما با انجام این کار بیش از پیش در دام تقویت کلیشه‌های منفی که در طول تاریخ وجود داشته است، می‌افتیم. بحث در مورد اینکه آیا زنان باید از زنان دیگر در محل کار حمایت کنند یا خیر، بحث مهمی‌ست، اما به زنانگی سمی مربوط نمی‌شود و اگر این دو را اشتباه بگیریم، باعث می‌شویم که رفتارهای سمی خانم‌ها به عنوان زنانگی سمی شناخته شوند.

کلام آخر

اشتباه گرفتن این دو مقوله تاثیر زیادی بر دامن زدن به کلیشه‌های جنسیتی خواهد داشت. وقتی از رفتار سمی یک خانم مدیر عصبانی هستید، به جای اینکه زن بودن او را زیر سوال ببرید و زنانگی او را سمی بشمارید، رفتارهای سمی او را فارغ از جنسیتی که دارد، شناسایی کنید. خیلی از افراد جامعه قبل از این که عنوان شغلی دیگران را بگویند، قبل از آن از واژه‌های مرد یا زن استفاده می‌کنند. لازم است که کل جامعه نگاه جدیدی به آدم‌ها داشته باشند و آنها را بدون اینکه زن یا مرد هستند، ارزش‌یابی کنند.