دوران بزرگ‌سالی مملو از مسئولیت‌های جدی است. دوران کودکی نیز از این قاعده مستثنی نیست و استرس‌های مخصوص خودش را دارد. کودکان مسائل جدید می‌آموزند، تغییرات را تجربه می‌کنند، بیمار می‌شوند و از موضوعاتی صدمه می‌بینند. پس کودکان با آسیب‌های واقعی روبه‌رو هستند و چیزی که به آنها کمک می‌کند چالش‌ها را پشت‌سر بگذارند، تاب‌آوری است. تاب‌آوری در فرزندان باعث می‌شود در موقعیت‌های ناآشنا یا سخت برای یافتن راه‌حل‌های کاربردی تلاش کنند.
در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم نکاتی برای تربیت کودکان تاب‌آور را مرور خواهیم کرد.
تاب‌آوری فرزندان چیست؟
کودکان تاب‌آور وقتی در یک موقعیت چالش‌برانگیز قرار می‌گیرند، می‌دانند چه کاری انجام دهند و با اعتمادبه‌نفس به مقابله با پیشامدها می‌پردازند. این امر به معنی این نیست که بچه‌ها همه‌ی کارها را خودشان انجام دهند، بلکه آنها می‌دانند چگونه و در چه شرایطی درخواست کمک داشته باشند و بعد مشکل را چگونه حل کنند.
تاب‌آوری مادرزادی نیست و باید آن را به فرزندان آموزش داد. والدین باید مهارت‌های لازم برای مقابله با موقعیت‌های غیرمنتظره را به کودکان خود آموزش دهند.
وظیفه والدین همیشه در کنار فرزندانشان بودن نیست، بلکه باید به آنها بیاموزند چگونه با عدم قطعیت‌ها برای حل مشکل مواجه شوند.
چطور تاب‌آوری در فرزندان را افزایش دهیم؟
-
هر نیاز کودک را برآورده نکنید
اگر در هر شرایطی به‌طور کامل اطمینان و راحتی را برای فرزندان خود فراهم کنید، مانع از فراگیری مهارت‌های حل مسئله و تسلط بر موقعیت‌ها در مورد آنها خواهید شد. حفاظت بیش از حد از کودکان تنها موجب افزایش اضطراب در آنها می‌شود.
رفتارهایی که جلوی مستقل‌شدن فرزند را می‌گیرد و او را فردی وابسته به دیگران می‌سازد اشتباه است. پس سعی کنید تمام نیازهای کودک را سریع برآورده نکنید و اجازه دهید خودش درست‌ترین راه‌حل‌‌ها را پیدا کند.
-
همه موانع را از میان برندارید
والدین می‌خواهند کودکان را ایمن نگه دارند، اما برداشتن تمام موانع و رفع همه مشکلات ممکن است مانع آموزش تاب‌آوری در فرزندان شود. سعی کنید برخی خطرات مناسب برای فرزند خود را مجاز کنید و مهارت‌های ضروری را در حین مواجهه به او آموزش دهید. دادن آزادی به کودک متناسب با سن و شرایط به او کمک می‌کند مهارت‌های لازم را بیاموزد.
-
مهارت حل مسئله را به فرزند آموزش دهید
نگرانی‌های فرزندتان را درک و او را یاری کنید تا بفهمد چگونه از پس شرایط بربیاید. کودک را درگیر موضوع کنید و به او آموزش دهید که چگونه می‌تواند با مسائل کنار بیاید و بارها به او فرصت آزمون و خطا دهید.
-
مهارت‌های مناسب و ضروری را به فرزندتان بیاموزید
جهت آموزش مهارت‌ها، شرایط خود و کودک را بسنجید. بررسی کنید که فرزند شما برای پشت‌سرگذاشتن موقعیت‌های پیش‌آمده به چه مهارت‌هایی نیاز دارد و همان مهارت را به او بیاموزید. مثلا اگر کودک شما زیادی خجالتی است، ارتباط با دیگران، سلام و احوالپرسی و صحبت کردن را به او یاد دهید.
-
جواب تمام پرسش‌ها را درجا ندهید
به‌جای ارائه پاسخ به فرزندان خود، گاهی در حدود مشخص بلاتکلیفی را به او هدیه دهید تا بتواند برای مدتی راه‌های مقابله با چالش‌های احتمالی را با خود مرور کند. موقعیت‌های ساده برای کودک فراهم کنید تا برای موقعیت‌های پیچیده‌تر در آینده آماده شود.
-
به فرزند خود اجازه اشتباه کردن بدهید
شکست گاهی لازم است. به کودکان فرصت اشتباه کردن بدهید تا باعث شود یاد بگیرند چگونه لغزش‌ها را از میان بردارند و دفعات بعد تصمیمات بهتری بگیرند. تا زمانی که فرزندتان شکست را تجربه نکند، قدر موفقیت را نخواهد فهمید. به کودکان خود اجازه دهید اشتباه کنند و از آن درس بگیرند.
-
هوش هیجانی را به فرزند خود آموزش دهید
هوش هیجانی (EQ) و خودتنظیمی از ارکان اصلی تاب‌آوری در فرزندان است. به کودک یاد دهید که احساسات او پذیرفته‌شده است. باخت و شکست هیچ اشکالی ندارد. باید احساسات خود را بپذیرد و به آنها اهمیت دهد.
به فرزند خود بگویید: « درک می‌کنم که این احساس را داری. من هم گاهی همین احساس را دارم، اما حالا باید ببینیم قدم مناسب بعدی چیست برای بهبود اوضاع چیست.»
-
کمک خواستن را به او یاد بدهید
درخواست کمک و حمایت مهارت مهمی برای کودکان و بزرگ‌سالان به حساب می‌آید، اما به علل مختلف ممکن است کمک خواستن برای افراد سخت باشد. لازم است والدین الگوی خوبی برای کودکان باشند و کمک گرفتن در مواقع ضروری را به آنها بیاموزند. بهترین الگوسازی این است که وقتی بچه‌ها برای کمک به سراغ شما می‌آیند، به درستی به آنها کمک کنید.
-
الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید
والدین اولین الگوی زندگی کودکان هستند. تلاش کنید آرام باشید و به حرف‌هایی که می‌زنید عمل کنید. اگر نمی‌توانید احساسات خود را مهار کنید، نمی‌توانید به کودک آموزش دهید که احساسات خود را مهار کند. فرزندپروری نیازمند تمرین زیادی است.
کلام آخر
تاب‌آوری در فرزندان کمک می‌کند که چالش‌ها و دشواری‌های اجتناب‌ناپذیر دوران کودکی و نوجوانی برای آنها آسان‌تر شود. کودکان تاب‌آور در آینده به بزرگ‌سالان انعطاف‌پذیر تبدیل خواهند شد و می‌توانند در مواجهه با عوامل استرس‌زای زندگی خوب عمل کنند.