یکی از عمده‌ترین نگرانی‌های والدین این است که مشاهده می‌کنند اعتیاد به رسانه در فرزندشان مانع موفقیت آنها در درس و ورزش شده است اما مانند هر نوع فناوری دیگری رسانه‌های اجتماعی، هم جنبه‌های مثبت و هم منفی دارد. هنگامی که صحبت از تأثیرات رسانه‌های اجتماعی بر نوجوانان می شود، جوانب مثبت و منفی قابل توجهی باید در نظر گرفته شود. نکته‌ی مثبت این رسانه‌ها در این است که نوجوانانی که احساس انزوا یا طردشدگی داشته باشند، برای برقراری ارتباط راحت‌تر هستند. آنها برای شروع یک رابطه خجالت‌زده نخواهند شد و با نگرانی کمتری با دیگران مکالمه می‌کنند. با این حال این موضوع همه‌ی ماجرا نیست. تأثیر رسانه‌های اجتماعی بر جوانان می‌تواند به طور قابل توجهی برای سلامت روان آنها مضر باشد. مساله‌ی بسیار مهم در این رابطه این است که رسانه‌های اجتماعی و افسردگی نوجوانان ارتباط نزدیکی با هم دارند. به علاوه استفاده‌ی بیش از حد از برنامه‌های مجازی، نوجوانان را در معرض آزار و اذیت‌های سایبری، مشکلات مربوط به خود زشت‌پنداری و اعتیاد به رسانه و فناوری قرار می‌دهد؛ چیزی که منجر به صرف زمان کمتری برای انجام فعالیت‌های سالم و واقعی آنها خواهد شد. در این مقاله از سایت همراهتم قرار است به برخی از آسیب‌های رسانه‌های اجتماعی اشاره کنیم که شاید آنقدرها که لازم بوده، به آن توجه نشده است.
تأثیر فضای مجازی بر اعتیاد به رسانه در نوجوانان
اکثر والدین فکر می‌کنند که می‌دانند فرزندشان دقیقا چه چیزی در رسانه‌های اجتماعی پست می‌کند، در حالی که بیشتر آنها رفتارهای آنلاین خود را از پدر و مادرشان مخفی می‌کنند.
برجسته‌ترین دلایل استفاده‌ی نوجوانان از رسانه‌های اجتماعی هم‌صحبتی با دوستان و هم‌سالان‌شان است. برای آنها بسیار مهم است تا از هم سن و سالان خود حمایت و مشاوره دریافت کنند و در طول گفتگوهای خود احساس تنهایی کمتری کنند. حتی برای برقراری ارتباط با خانواده و فامیل رسانه‌های اجتماعی را راه بهتری انتخاب می‌کنند. نوجوانان در هنگام افسردگی، استرس یا اضطراب بیشتر به سمت رسانه‌های اجتماعی می‌روند، زیرا احساس بهتری خواهند داشت. همین موضوع می‌تواند اعتیاد به رسانه را در آنها ایجاد کند.
مطالعات اخیر در زمینه‌ی رسانه‌های اجتماعی و تاثیرات آن بر نوجوانان نشان داده ارتباطی بسیار قوی بین فضای مجازی و احساس افسردگی نوجوانان وجود دارد. جوانانی که علائم افسردگی متوسط تا شدیدی دارند، دوبرابر هم‌سن و سال‌های خود از رسانه‌های مجازی استفاده می‌کنند. به علاوه آن دسته از نوجوانان افسرده که شرایط حادتری دارند، پس از استفاده‌ی مداوم از موبایل، علائم شدیدتری از اضطراب و افسردگی دارند. واضح است که چرخ زدن در فضای مجازی و تماشای خوشبختی جعلی در رسانه‌های اجتماعی و برشی کوتاه از حقیقت زندگی در این دسته از نوجوانان، احساس اضطراب، تنهایی و افسردگی آنها را بیشتر می‌کند.
چرا رسانه‌های اجتماعی می‌توانند برای سلامت روان نگران‌کننده باشند؟
آیا رسانه‌های اجتماعی بخشی از دلیل افزایش شدید افسردگی نوجوانان در دهه‌ی گذشته است؟ بررسی‌ها و مطالعات در دهه‌ی اخیر روی نوجوانان آمریکایی نشان داد که علائم افسردگی نوجوانان و میزان خودکشی بین سال‌های 2010 و 2015 افزایش قابل توجهی به ویژه در دختران داشته است.
برخی از محققان این نظریه را مطرح می‌کنند که افزایش استفاده از رسانه‌های اجتماعی و استفاده‌ی کلی از موبایل و کامپیوتر بین آن سال‌ها می‌تواند دلیل این تغییرات باشد. نوجوانان مورد بررسی که زمان بیشتری را در سایت‌های رسانه‌های اجتماعی سپری می‌کردند، بیشتر احتمال داشت درگیر مشکلات خلق‌و خو و شوند. در عوض کسانی که زمان بیشتری را صرف فعالیت‌های واقعی زندگی مانند تعامل اجتماعی حضوری، ورزش و مهمانی‌های خانوادگی دارند، کمتر در معرض این مشکلات قرار می‌گیرند.
در دهه‌ی گذشته، این نظریه توسط تعداد زیادی از تحقیقات که استفاده نوجوانان از رسانه‌های اجتماعی را با افزایش افسردگی نوجوانان مرتبط می‌داند، اثبات شده است . این مطالعات نشان می‌دهد که میزان استفاده‌ی نوجوانان از رسانه‌های اجتماعی با سلامت روان آنها ارتباط مستقیمی دارد. هر چه اعتیاد به رسانه زیادتر باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که فرد افسرده و پر استرس باشد.
به عنوان مثال، در یک مطالعه در سال 2018 ، نوجوانان 14 تا 17 ساله که هفت ساعت در روز از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کردند، حدود دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی بودند. این تعداد نوجوان بیشتر از دیگر هم‌سالان خود، زیر نظر یک درمانگر بودند، یا همراه با درمان روانشناختی دارو مصرف می‌کردند.
اعتیاد به رسانه تنها دغدغه‌ای نیست که ما را نگران می‌کند. بسیاری از کارشناسان معتقدند که بیش از حد در معرض شبکه‌های اجتماعی قرار گرفتن، باعث بدتر شدن اختلالاتی مانند بیش‌فعالی، افسردگی، اختلال نافرمانی و لجبازی و همچنین اضطراب نوجوان می‌شود. با این حال، برخی تحقیقات در این مورد نشان داده است که نوجوانان زمانی که احساس افسردگی دارند، بیشتر به سمت موبایل و فضای مجازی می‌روند.
درواقع ممکن است نوجوانانی که به سختی موبایل را کنار می‌گذارند، از اضطراب، استرس و حتی افسردگی پنهان رنج ببرند. حتی این احتمال وجود دارد که خود آنها از این موضوع بی‌خبر باشند. آنها زمانی که احساس ناامیدی می‌کنند به سمت فضای مجازی می‌روند و به بیان ساده‌تر به آن پناه می‌برند. اگر فرزند نوجوان شما این نشانه‌ها را دارد یا اینکه در اطراف خود نوجوانی با این علائم می‌شناسید، بهتر است که به یک مشاوره مراجعه شود تا از دائمی شدن استرس و اضطراب در او جلوگیری کنید.