یکی از اضطراب‌های روانی، ترس از بیماری (nosophobia) است. این حس زمانی به شما دست می‌دهد که زمان زیادی صرف نگرانی شما از بیمار شدن می‌شود و روی کیفیت زندگی‌تان تاثیر مستقیم می‌گذارد. ترس از بیماری مربوط به اختلال وسواس فکری اجباری (OCD) است. بلاگ همراهتم در این مقاله قصد دارد نگاهی اجمالی به فوبیای بیمار شدن داشته باشد.
ترس از بیماری نوعی فوبیا است
اختلال اضطراب بیماری، نوعی اختلال روانپزشکی است که با نگرانی بیش از حد در مورد داشتن یک بیماری جدی تشخیص داده نشده تعریف می‌شود. افراد مبتلا به اختلال اضطراب بیماری، با وجود انواع معاینه‌ی پزشکی و آزمایشگاهی، اضطراب یا ترس مداوم از ابتلا یا داشتن یک بیماری جدی پزشکی را تجربه می‌کنند. اگر شما هم نگران ابتلا به این اضطراب هستید، نشانه‌های زیر کمک زیادی به تشخیص اولیه خواهد داشت:
- دائما نگران سلامتی خود هستید
- به طور مکرر بدن خود را برای علائم بیماری‌های مختلف، مانند وجود توده، سوزن سوزن شدن یا درد بررسی می‌کنید
- همیشه از دیگران درباره‌ی بیماری‌شان سوال می‌کنید تا مطمئن شوید که شما آن بیماری را ندارید
- نگران این هستید که پزشک یا آزمایشگاه در تشخیص بیماری شما کم‌کاری کرده باشند
- با وسواس اطلاعات بهداشتی در اینترنت یا رسانه‌ها را چک می‌کنید
علت‌های ترس از بیماری
کسانی که مدام از بیمار بودن می‌ترسند و نگران این هستند که یک بیماری پنهان تشخیص داده نشده داشته باشند، این موضوع بر زندگی روزمره‌ی آنها تأثیر منفی می‌گذارد. این ترس با وجود معاینه‌ی فیزیکی توسط پزشک و نتایج آزمایشات آزمایشگاهی همچنان ادامه پیدا می‌کند. متاسفانه این افراد به احساسات طبیعی بدن (مانند عملکرد هضم یا تعریق) توجه زیادی می‌کنند و آن را به عنوان شاخص‌های بیماری‌های خطرناک تفسیر می‌کنند.
علت دقیق اختلال ترس از بیماری تا حد زیادی ناشناخته باقی مانده است. با این حال عوامل متعددی در ایجاد این اختلال نقش دارند:
- نگرانی از نتایج و تغییراتی که یک بیماری روی بدن و ظاهر فرد به جا می‌گذارد
- اگر فرد در خانواده‌ای بزرگ شده باشد که مدام در مورد مسائل بیماری و سلامت صحبت شده است
- شخصی که در دوران کودکی خود بیماری جدی داشته باشد یا والدین، خواهر و برادرش از یک بیماری مزمن رنج ببرند
- افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی زمینه‌ای مانند اختلال اضطراب فراگیر
- کسانی که زمان زیادی را صرف بررسی مطالب مربوط به سلامت در اینترنت می‌کنند
خودیاری برای مواجهه با فوبیای بیمار شدن
یک دفترچه یادداشت به همراه داشته باشید. برای اینکه بدانید هر چند وقت یک بار نگران سلامتی خود می‌شوید، حتما یک دفترچه یادداشت به همراه خود داشته باشید یا در گوشی خود ثبت کنید. چیزی که باید بنویسید، تعداد آزمایشاتی است که در یکی دو ماهه‌ی اخیر داده‌‍اید. هر چند وقت یک بار به سلامتی خود شک می‌کنید یا اینکه برای مطمئن شدن از سلامتی خود روزی چند بار سایت‌ها و مقالات علمی را چک می‌کنید. همه‌ی اینها را یادداشت کنید. با نگاهی گذرا متوجه خواهید شد که چقدر از بیمار شدن می‌ترسید و این ترس، نگران‌کننده هست یا خیر. اگر فکر می‌کنید نگرانی‌های شما بیش از حد است سعی کنید خیلی سراغ اینترنت نروید. افکار خود را به چالش بکشید. یک جدول با 2 ستون بکشید. نگرانی‌های خود را در ستون 1 بنویسید، سپس افکار متعادل‌تر را در ستون دوم بنویسید. به عنوان مثال، در ستون 1 بنویسید، «من نگران این سردرد هستم. ممکن است مبتلا به میگرن باشم.» و در ستون دوم، بنویسید که «اغلب اوقات سردرد نشانه‌ی استرس است.»
خودتان را سرگرم کارهای دیگر کنید. وقتی دیدید وارد تله‌ی چک کردن سلامتی خود شده‌اید، مشغول کار دیگری شوید. بیرون بروید و خریدهای منزل را انجام دهید. با یک دوست قرار بگذارید و از هر دری حرف بزنید جز بیماری. سعی کنید فعالیت‌های عادی خود را ادامه دهید. سراغ کارهایی بروید که به خاطر ترس از بیمار بودن‌تان از خیر انجام دادن‌شان گذشته‌اید.
سعی کنید آرامش داشته باشید. روزهایی که بیشتر از همیشه نگران سلامتی خود هستید، بهترین کار این است که کارهای عقب‌افتاده‌ی خود را از سر بگیرید و اینطوری با این اضطراب مقابله کنید.
کلام آخر
اگر فکر می‌کنید هیچ کدام از این راه‌ها جوابگو نیست، بهتر است به یک روانشناس مراجعه کنید تا برای حل کردن مشکل‌تان، کمک‌های حرفه‌ای و تخصصی دریافت کنید. متاسفانه خیلی از کسانی که به یک فوبیا مبتلا هستند، دربرابر مراجعه به درمانگر مقاومت می‌کنند. دلیل این موضوع در ابتدا نپذیرفتن مشکل‌شان است. دلیل دیگر آنها شرم از بیماری خود است. با تمام این تفاسیر بهتر است اطرافیان فردی که ترس از بیماری دارد او را مجاب کنند که درمانگر می‌تواند کمک بزرگی به آنها کند. اگر خودتان کسی هستید که دچار این فوبیا هستید و خودیاری مشکل‌تان را حل نکرد، حتما از یک روانشناس کمک بگیرید.