افسردگی صبحگاهی به حالتی اطلاق می‌شود که در آن علائم افسردگی در صبح شدیدتر است مانند اندوه و احساس کرختی بیشتر، اما در ادامه‌ی روز فرد رفته‌رفته حس بهتری پیدا میکند. این حالت ممکن است در اثر اختلال ریتم خواب فرد باشد.
این نشانه‌ها اغلب با نوعی از افسردگی عمده تحت عنوان افسردگی ملانکولی همراه می‌شود. گاهی سبک زندگی و تغییر رفتار می‌تواند به فرد در کنار آمدن با غم صبحگاهی کمک کند. در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم به شرح افسردگی از نوع صبحگاهی، علل و روش‌های درمان آن پرداخته‌ایم.
علائم افسردگی صبحگاهی چیست؟
به‌طورکلی، افرادی که دچار نوسانات اخلاقی در شبانه‌روز هستند و هنگام صبح احساس اندوه، غم و فقدان انگیزه دارند، در ادامه‌ی روز احساس بهتری پیدا می‌کنند. دیگر علائم آن عبارتند از:
- خوابیدن بیشتر از مقدار طبیعی
- مشکل داشتن در بیدار شدن یا بیرون آمدن از تخت
- بی‌حالی و فقدان انرژی که شروع فعالیت روزمره را سخت میکند یا برخی فعالیت‌های صبحگاهی مانند صبحانه خوردن، دوش گرفتن، مسواک زدن و لباس پوشیدن را دشوار میکند
- مشکل تمرکز
- ناامیدی
- فقدان میل یا علاقه به شروع کردن روز؛ حتی با وجود فعالیت‌های لذت‌بخش در برنامه‌ی روزمره
افسردگی صبحگاهی به چه علت‌هایی ایجاد می‌شود؟
علت افسردگی صبحگاهی دقیقا مشخص نیست، اما ممکن است مربوط به ریتم ساعت درونی بدن فرد باشد. الگوی طبیعی بیداری، دمای بدن، فشار خون و هورمون‌های بدن در شبانه‌روز تغییر می‌کنند.
هر اختلالی در این ریتم ممکن است روی افسردگی اثر داشته باشد. حتی افرادی که دچار اختلالات خلقی نیستند هم ممکن است در صورت اختلال در ریتم خواب این علائم را تجربه کنند. شاید شما هم تجربه‌ی آن را داشته باشید که پس از یک دوران سخت و پرفشار و تحمل بی‌خوابی‌های ادامه‌دار دچار علائم افسردگی و اختلالات خلقی شده باشید.
تحقیقات نشان داده است که تلاش برای ثبات بخشیدن به برنامه‌ی شبانه‌روزی مانند زمان خواب و بیداری، غذا خوردن، ورزش کردن و زمان استراحت در کاهش اثر عصبانیت صبحگاهی موثر است.
تشخیص افسردگی صبحگاهی چگونه است؟
برای تشخیص این عارضه، پزشک از بیمار درباره‌ی حالات روحی او در طول روز سوال میکند. همچنین سوالاتی در مورد خواب، وزن و اشتها از فرد پرسیده می‌شود. درمانگر مدت‌زمانی که علائم وجود داشته است را بررسی میکند و احتمال بهبودی را در بیمار ارزیابی میکند. عوارض مشابه با افسردگی در بیمار بررسی می‌شود و هرکدام رد می‌شوند تا تشخیص قطعی ممکن شود. بررسی داروهای مصرفی و سوابق پزشکی بیمار برای بررسی احتمال ابتلا به افسردگی ضروری است.
برای بررسی ابتلا به حالت روحی بد صبحگاهی سوالات زیر از بیمار پرسیده می‌شود:
- حال روحی شما صبح‌ها بدتر است یا شب‌ها؟
- صبح ها به زور از تخت بیرون می‌آیید؟
- حالات روحی شما در طی روز در نوسان است؟
- در تمرکز مشکل دارید؟
- در روال روزانه‌ی زندگی شما تغییری به وجود آمده است؟
- چه اتفاقی حال‌تان را بهتر میکند؟
آیا افسردگی صبحگاهی درمان دارد؟
اگر با تشخیص پزشک فردی افسرده شناخته شدید، می‌توانید با روان‌درمانی یا استفاده از داروهای خاص ضدافسردگی به خودتان کمک کنید؛ البته تمرین‌های حرکتی، ورزش، یوگا و طب سوزنی هم تا حد زیادی مغز را تحریک میکند و سلامتی را بهبود می‌بخشد.
خواب در مواردی درمان افسردگی است
با تاریک کردن اتاق، برقرار کردن دمای مناسب و از بین بردن تمام حواس‌پرتی‌ها مانند تلویزیون، موبایل و… به بهبود کیفیت خواب خود کمک کنید. رعایت این مسائل باعث می‌شود صبح‌ها افسرده و بداخلاق از خواب بیدار نشوید.
از شب قبل برای فردا آماده باشید
قراردادن لباس‌ها و وسایل مربوط به کار یا مدرسه و مهیا کردن خوراکی‌ها از قبل می‌تواند به شما انگیزه‌ی بیشتری برای بیدارشدن از خواب بدهد.
استراحت کافی داشته باشید
بیدارشدن و خوابیدن در زمان معین و به میزان کافی (حدود ۸ ساعت در شبانه‌روز) می‌تواند علائم افسردگی صبحگاهی را بهبود بخشد.
نور خیلی مهم است
نور با بدن انسان ارتباط برقرار میکند؛ بنابراین صبح‌ها با کنار کشیدن پرده‌ها اجازه دهید نور خورشید به خانه وارد شود تا بدن راحت‌تر از خواب بیدار شود.
ورزش کردن را فراموش نکنید
ورزش به‌صورت منظم و خصوصا در محیط‌های باز، باعث کاهش علائم افسردگی صبحگاهی می‌شود. ورزش در صبح، بی‌خوابی را کاهش می‌دهد و باعث نشاط و سرزندگی می‌شود.
روان‌درمانی را جدی بگیرید
در روان‌درمانی به افراد کمک می‌شود تا الگو‌های فکری منفی و غلط خود را بشناسند و آن‌ها را با الگو‌های مثبت جایگزین کنند. در جلسات درمانی بیمار از همه لحاظ ارزیابی می‌شود و بهترین درمان برای او در نظر گرفته می‌شود.
کلام آخر
فرقی نمی‌کند به افسردگی صبحگاهی یا سایر مشکلات پنهان دچار هستید؛ در هر صورت همیشه با پیگیری، درمان وجود دارد که از راه آن می‌توانید به خودتان کمک کنید. این درمان می‌تواند شامل دارودرمانی، درمان حمایتی و یا تغییر در سبک زندگی باشد.