شوک روانی زمانی اتفاق می‌افتد که در پاسخ به یک رویداد استرس‌زا که معمولاً غیرمنتظره است، موجی از احساسات قوی و واکنش فیزیکی مربوطه را تجربه می‌کنیم. با درک کامل این واکنش قبل از استرس حاد، قادر خواهیم بود آن را تشخیص دهیم و تصمیمات بسیار بهتری بگیریم. ما در این مقاله از سایت همراهتم به شما کمک می‌کنیم با درک درست از این موضوع بتوانید در زمان وقوع این رویداد روانی تصمیمات بهتری بگیرید.
چه رویدادهایی شوک روانی را تحریک می‌کند؟
- یک تصادف رانندگی
- به یک‌باره جدا شدن از شریک زندگی
- تصادف یکی از عزیزان‌تان
- موقعیت‌هایی مانند قرار گرفتن در هواپیمایی با تلاطم شدید که باعث ترس می‌شود
- شاهد چیز ترسناکی بودن
- شنیدن داستانی که از نظر روحی به شما آسیب وارد می‌کند
- شکایت‌های مالی یا سایر عوامل استرس‌زای مالی
معمولاً میزان واکنش‌تان به میزان نزدیکی شما به رویداد بستگی دارد. به عنوان مثال: شنیدن مرگ یا مجروح شدن فرزند یکی از دوستان، استرس‌زاتر از شنیدن این موضوع است که این اتفاق برای یکی از دوستان دورتان افتاده باشد. پس حتی رویدادهایی که به‌طور مستقیم بر شما تأثیر نمی‌گذارند، می‌توانند واکنش‌های دلهره‌آور شدید غیرمنتظره‌ای در شما ایجاد کنند. بنابراین مطالعه در مورد اضطراب نیز می‌تواند باعث ایجاد احساس اضطراب شود، بنابراین اگر مستعد اضطراب هستید، تعجب نکنید که برخی از این احساسات را در حین خواندن همین مقاله هم تجربه کنید.
علائم شوک روانی چیست؟
- علامت بارز شوک احساس افزایش آدرنالین (Adrenaline) است
- ممکن است احساس ناراحتی کنید یا از نظر جسمی مریض شوید، مثل اسهال گرفتن یا استفراغ کردن
- نمی‌توانید درست فکر کنید
- احساس سنگینی در قفسه‌ی سینه دارید
- شاید احساس کنید که ارتباط شما با آن‌چه که اتفاق می‌افتد قطع شده است، مثل اینکه در حال تماشای فیلمی از رویدادهای مضطرب‌کننده یا دلهره‌آور هستید
- ممکن است احساس عصبانیت شدید داشته باشید
- نیاز دارید که بدوید یا از موقعیت فرار کنید
زمانی که استرس حاد می‌گیرید باید چه کاری انجام دهید؟
این علائم همگی بخشی از واکنش مبارزه، فرار یا انجماد بدن در هنگام شوک روانی هستند. درواقع ذهن، بدن شما را برای اقدام سریع و بدون فکر آماده می‌کند. از آن‌جایی که وقتی در شوک هستید درست فکر کردن سخت است، باید قبل از اقدام به خودتان فرصت دهید تا آرام شوید، مگر اینکه اقدام سریع لازم باشد. ممکن است وسوسه شوید که یک تصمیم هیجانی بگیرید. برای مثال: ممکن است بعد از تصادف کردن و برخورد با عابر وسوسه شوید که به مسیر خود ادامه دهید، حتی با وجود اینکه می‌دانید این کار از نظر اخلاقی درست نیست. این اشتیاق به فرار کردن به این معنی نیست که شما آدم بی‌مسئولیت و بدی هستید، بلکه فقط پاسخ به این شوک است. بنابراین در چنین شرایطی لازم است چند دقیقه به خودتان فرصت دهید تا مغز و منطق شما فرصت تصمیم‌گیری درست را داشته باشد.
هنگام شوک برای بدن شما چه اتفاقی می‌افتد؟
از آن‌جایی که مقدار زیادی هورمون استرس در جریان خون شما ترشح می‌شود، مدتی طول می‌کشد (شاید چند ساعت) تا بدن شما به حالت عادی خود بازگردد. شاید در حین شوک روانی حتی احساس بی‌حالی یا کرختی، تنش، درد یا گرفتگی عضلانی هم داشته باشید. هنگامی که شما به اتفاقات دلهره‌آور واکنش نشان می‌دهید، معمولاً به طور ناخودآگاه عضلات خود را منقبض می‌کنید و آماده مبارزه یا فرار می‌شوید. پس وقتی که آدرنالین‌تان بالا باشد، متوجه درد آن نمی‌شوید، اما با گذشت زمان ممکن است برخی از احساسات درد ناشی از انجام این کار ظاهر شود. پس صبر کنید تا بدن‌تان به حال عادی بازگردد. خود بدن شما خوب می‌داند که چه کاری انجام دهد.
کلام آخر
اگر شوک روانی شدید باشد، بدن شما فقط برای مدت کوتاهی این حالت را تجربه می‌کند. مغز انسان‌ها در کنار آمدن با تجربیات آسیب‌زا قدرت‌های فوق‌العاده‌ای دارد. با درک اینکه چه اتفاقی برای بدن و ذهن شما می‌افتد، اضطراب‌تان کمتر خواهد شد. اگر پدر یا مادر هستید، اتفاقاتی که برای فرد مضطرب در لحظه‌ی شوک پیش می‌آید، می‌تواند به عنوان یک مبحث مهم برای آموزش کنترل رفتاری باشد. درصورتی که بتوانید به بیان ساده این موضوع را به آنها یاد دهید، آنها آمادگی بیشتری برای مدیریت احساسات خود در یک موقعیت استرس‌زا خواهند داشت. اگر واکنش شما به انواع تروما زودگذر نیست و به عبارتی جدی است، بهتر است برای مقابله با شوکی که تجربه کرده‌اید با یک درمانگر صحبت کنید.