اگر پوست شما مدام دچار خارش می‌شود یا ترک می‌خورد و پوسته‌پوسته می‌شود، احتمالا به خشکی پوست دچار شده‌اید. خشکی پوست دلایل مختلفی دارد. مثلا این موضوع ممکن است در خانواده‌ی شما ارثی باشد. حتی افرادی هم که پوست چربی دارند، گاهی‌اوقات خشکی پوست را تجربه می‌کنند. با این‌که این عارضه می‌تواند قسمت‌های مختلفی از بدن را درگیر کند، اما معمولا علائم خشکی پوست روی دست، پا و بازو خودشان را نشان می‌دهند.
بیشتر مواقع تمام چیزی که برای درمان خشکی پوست به آن نیاز دارید، تغییر سبک زندگی، استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده و رعایت روتین‌های مراقبتی پوست است. در ادامه‌ی این مطلب از سایت همراهتم از انواع خشکی پوست و روش‌های رایج درمان آن می‌گوییم. با ما همراه باشید.
انواع خشکی پوست
استرس و فشارهای عصبی، زندگی در شرایط آب‌وهوایی خشک و زمستانی، عادت به دوش گرفتن با آب داغ یا استفاده‌ی مداوم از محصولات شیمیایی به خشکی پوست منجر می‌شود. همچنین این عارضه در برخی از افراد به‌خاطر داشتن بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت نوع دو رخ می‌می‌دهد.
درماتیت (Dermatitisis) اصطلاحی است که در علم پزشکی به پوست ملتهب و بسیار خشک گفته می‌شود. در ادامه انواع رایج درماتیت را بررسی می‌کنیم.
درماتیت تماسی
درماتیت تماسی (Contact Dermatitis) همان‌طور که از نامش پیداست در اثر تماس مداوم پوست با یک ماده‌ی شیمیایی یا حساسیت‌زا ایجاد می‌شود. مثلا اگر در ایام عید و خانه‌تکانی از شوینده و مواد سفید‌کننده به‌مقدار زیاد استفاده کنید، زمینه را برای ایجاد درماتیت فراهم کرده‌اید. یا مثلا کسی که به فلز حساسیت دارد اگر برای مدتی از گردنبند نقره استفاده کند، روی گردنش نشانه‌های درماتیت به‌شکل قرمزی پوست، خارش و تاول بروز پیدا می‌کنند.
درماتیت سبورئیک
درماتیت سبورئیک (Seborrheic Dermatitis) زمانی رخ می‌دهد که پوست شما بیش از حد چربی تولید کند. این نوع از خشکی شدید پوستی با نام درماتیت نوزادان هم شناخته می‌شود. چرا که بیشتر در نوزادان دیده می‌شود. تولید بیش از حد چربی در نواحی اسکالپ سر (لایه‌ی سطحی و کف سر)، قفسه‌ی سینه و گردن منجر به ایجاد راش‌های قرمزی می‌شود که با پوسته‌پوسته شدن همراه است. گاهی‌اوقات شوره‌ی سر نیز به‌خاطر درگیر شدن پوست با درماتیت سبورئیک است.
اگزما
نام اگزما به گوش همه‌مان آشناست. اگزما یا درماتیت آتوپیک (Atopic Dermatitis) یک بیماری مزمن پوستی‌ست که در بیشتر مواقع ارثی‌ست و علائمش را هم از همان دورن کودکی نشان می‌دهد. در اگزما، برجستگی‌های خشک روی پوست ظاهر می‌شوند و این برجستگی‌ها با پوسته‌پوسته شدن و التهاب همراه‌اند. بعضی از بیماری‌ها مانند پسوریازیس یا دیابت نوع دو هم می‌توانند زمینه‌ساز ایجاد اگزما در افراد شوند.
عوامل تشدیدکننده ی خشکی پوست
خشکی پوست می‌تواند هر کسی را با هر نوعی از پوست تحت‌تاثیر عوارض خود قرار دهد. اما برخی از عوامل هستند که ریسک‌فاکتورهای خشکی پوست به‌حساب می‌آیند و احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهند. در ادامه این ریسک‌فاکتورها را توضیح می‌دهیم.
- سن: افراد مسن بیشتر در معرض ابتلا به خشکی پوست قرار می‌گیرند. با بالا رفتن سن، منافذ پوست چربی کمتری تولید می‌کند و به همین دلیل خطر خشکی پوست هم افزایش پیدا می‌کند.
- سابقه‌ی بیماری در خانواده: اگر سابقه‌ی خشکی پوست یا سایر بیماری‌های آلرژیک و حساسیتی را در خانواده‌تان دارید، احتمال بیشتری وجود دارد که شما به اگزما یا درماتیت تماسی آلرژیک مبتلا شوید.
- فصل و وضعیت آب‌وهوایی: احتمال ابتلا به خشکی پوست در ماه‌های سرد سال که رطوبت هوا کمتر است، افزایش پیدا می‌کند.
- حمام کردن: اگر در طول روز چند بار حمام می‌کنید و یا عادت به گرفتن دوش آب داغ دارید، درواقع خودتان را بیشتر در معرض خشکی پوست قرار می‌دهید.
درمان خشکی پوست
خشکی پوست در بیشتر مواقع بسیار آزاردهنده است و به همین دلیل افراد به‌دنبال موثرترین راه‌ها برای درمان آن هستند. در قدم اول برای درمان خشکی پوست باید به پزشک متخصص پوست مراجعه کرد. پزشک بعد از معاینه و با درنظر گرفتن نوع و شدت خشکی پوست، درمان را آغاز می‌کند.
بعضی از مراقبت‌ها برای درمان خشکی پوست همیشگی هستند و هیچ‌گاه نباید قطع شوند. مراقبت‌هایی مانند رعایت یک روتین پوستی منظم و استفاده از مرطوب‌کننده‌ها در طول روز. در کنار این مراقبت‌ها، پزشک برای کاهش شدت بیماری ممکن است پماد، کرم یا لوسیون برایتان تجویز کند تا علائم آشکار بیماری مانند التهاب، عفونت و خارش برطرف شوند.
مراقبت ها برای خشکی پوست
همان‌طور که گفتیم برای رفع یا پیشگیری از ابتلا به خشکی پوست باید سبک‌زندگی‌تان را اصلاح کنید و یک‌سری از مراقبت‌های پوستی را در آن بگنجانید.
- به‌هیچ عنوان از آب داغ برای حمام کردن یا دوش گرفتن استفاده نکنید.
- به‌جای آن‌که هر روز دوش بگیرید، یک روز در میان استحمام کنید.
- زمان دوش گرفتن را زیر ده دقیقه نگه دارید.
- موقع استحمام از شامپو و صابون ملایم و حاوی مرطوب‌کننده استفاده کنید.
- بلافاصله بعد از استحمام، از لوسیون‌های مرطوب‌کننده‌ی بدن استفاده کنید.
- پوست‌تان را با حوله‌‌ای نرم و لطیف و به ملایمت خشک کنید.
- اگر پوست‌تان خشکی زده است، از دست زدن یا خاراندن آثار آن خودداری کنید.
- هرروز به مقدار کافی آب بنوشید.
- از کرم‌های مرطوب‌کننده به‌دفعات در طول روز استفاده کنید.
نکته‌ی مهم بعدی، انتخاب مرطوب‌کننده‌ی مناسب است. فرمولاسیون مرطوب‌کننده‌ها به شکلی است که نمی‌گذارد سلول‌های پوست، آب از دست بدهند. کم‌آبی سلول‌های پوستی می‌تواند به‌خاطر از بین رفتن سد چربی سلول (Lipid Barrier) باشد. بنابراین اگر خشکی پوست‌تان شدید است، باید سراغ مرطوب‌کننده‌های برپایه‌ی چربی یا وازلین بروید. اما اگر خشکی پوست شما کنترل‌شده و خفیف است، احتمالا یک لوسیون سبک هم نیاز شما را برطرف خواهد کرد. لوسیون‌های حاوی روغن هسته‌ی انگور و آنتی‌اکسیدان‌ها از نمونه‌های مرطوب‌کننده‌های سبک‌تر هستند.
زندگی با خشکی پوست
خشکی پوست عارضه‌ای است که همه‌ی ما آن را با شدت‌های مختلفی تجربه‌اش می‌کنیم. اگر خشکی پوست شما موقتی‌ست و تحت تاثیر شرایط خاص مانند استرس، تماس با مواد حساسیت‌زا یا آب‌وهوای خشک و زمستانی به آن دچار می‌شود، استفاده‌ی مداوم از مرطوب‌کننده این مشکل را برطرف خواهد کرد. اما اگر دچار درماتیت یا خشکی پوست شدید هستید، حتما باید به متخصص پوست مراجعه کنید و تحت درمان قرار بگیرید.
در صورت عدم درمان به‌موقع، عوارض درماتیت شدید‌تر می‌شود و پوست هم نسبت به درمان مقاومت بیشتری از خود نشان خواهد داد. همچنین با مراجعه به پزشک و درمان به‌موقع، خطر ابتلا به عفونت‌های پوستی ناشی از خاراندنِ زخم‌های درماتیت هم کاهش پیدا می‌کند.
بهترین روتین مراقبتی برای پوست خشک
با وجود این‌که خشکی پوست در افراد با شدت و علائم مختلفی ظاهر می‌شود، داشتن یک روتین مراقبت پوستی به تمام این افراد توصیه می‌شود. با کم‌آب شدن سلول‌ها، پوست خشک و منقبض می‌شود و در ادامه ترک‌هایی ایجاد خواهند شد که می‌توانند عمیق و دردناک باشند و یا حتی با خونریزی همراه شوند. این زخم‌ها و ترک‌ها راه را برای نفوذ میکروب و باکتری باز می‌کند و شما را در معرض ابتلا به انواع عفونت‌های پوستی قرار می‌دهد. بنابراین با هر سطح و شدتی از خشکی پوست، مراقبت‌های پوستی را باید جدی بگیرید.
یک روتین ساده‌ی مراقبتی برای پوست صورت‌تان از پنج مرحله تشکیل شده است که باید به ترتیب زیر انجام شود:
۱. ابتدا با یک محلول آبرسان که با پوست‌تان سازگار است، صورت‌تان را تمیز کنید.
۲. سپس نوبت به یک تونر بدون الکل می‌رسد تا PH پوست صورت‌تان را تنظیم کند.
۳. حالا نوبت رسیدگی به نگرانی‌های خاص پوستی‌تان می‌رسد. مثلا اگر پوست شما کم‌آب یا دِهیدراته شده است، در این مرحله باید از سرم‌های مراقبتی حاوی هیالورونیک‌اسید استفاده کنید. یا مثلا برای درخشان شدن پوست، چند قطره سرم ویتامین سی بزنید.
۴. با زدن مرطوب‌کننده‌ی مناسب پوست‌تان روتین را ادامه بدهید.
۵. در انتها، نوبت به ضدآفتاب می‌رسد. فرقی نمی‌کند که روزتان را قرار است در خانه بگذرانید یا نه. مادامی‌که خورشید در آسمان است، شما هرجایی که باشید به ضدآفتاب نیاز خواهید داشت.
مراقبت از پوست بدن در برابر خشکی
روتین مراقبت از بدن تا حد زیادی به روتین مراقبت صورت شبیه است و تفاوت اصلی فقط در نوع محصولاتی است که باید استفاده کنید. برای این‌کار، اولین قدم پاک‌سازی و تمیز کردن پوست است. بنابراین محصولی را انتخاب کنید که دارای مواد آبرسان و پاک‌کننده باشد. بعد از تمیز کردن سطح پوست، نوبت به مرطوب کردن می‌رسد. ایده‌آل‌ترین حالت استفاده از مرطوب‌کننده، بعد از آبرسان و در زمانی‌ست که پوست‌تان هنوز به‌خاطر شستشو با آبرسان مرطوب مانده است. سپس سراغ کرم یا لوسیون‌هایی بروید که حاوی مواد زیر باشد:
- روغن جوجوبا
- گلیسیرین
- اسید هیالورونیک
- کره‌ی بدن شی (Shea Butter)
- سِرامیدها (Ceramides)
این‌که کدام آبرسان یا مرطوب‌کننده بیشتر با پوست شما سازگار است و به نیازهای پوستی‌تان پاسخ می‌دهد، موضوعی‌ست که فقط با تجربه و آزمون‌وخطا مشخص می‌شود. بنابراین سعی کنید از برندهای شناخته‌شده خرید کنید و حتما به ترکیبات و نوشته‌های روی بسته‌بندی محصولات مراقبت پوستی توجه کنید. به‌مرور زمان نتیجه‌ی استفاده از هرکدام از این محصول‌ها را روی پوست‌تان خواهید دید و برای خریدهای آینده‌تان بهتر برنامه‌ریزی خواهید کرد.
امروز از خشکی پوست و راه‌های درمان آن گفتیم. خشکی پوست عارضه‌ای است که بیشتر افراد را در سنین مختلف درگیر خود می‌کند. حتی اگر پوست شما چرب یا مختلط است و تا به‌حال دچار خشکی نشده‌اید، باز هم باید استفاده از مرطوب‌کننده‌ها را جدی بگیرید. همان‌طور که خواندید، خشکی پوست می‌تواند با افزایش سن خودش را نشان دهد، بنابراین با داشتن یک روتین مراقبتی خوب، روند پیر شدن پوست را به‌راحتی به تعویق خواهید انداخت.