چهار سبک ارتباطی

هر کسی در نحوه برخورد خود با دیگران الگوی خاص خود را دارد. به مدل برخورد‌های ما با دیگران سبک های ارتباطی می‌گویند. سبک های ارتباطی شامل چهار الگوی اصلی هستند که هر شخص در تعاملات خود، یکی از آنها را به کار می‌گیرد. سبک های ارتباطی ما قدرت ایجاد ارتباطات معنادار را دارند.

دلایل اهمیت آگاهی درباره‌ی سبک‌های چهارگانه‌ی ارتباطی

• ارتباطات بین فردی مستحکم و پایدار تأثیر مثبتی بر سلامت جسمی و روانی ما دارد، درحالی که ارتباط اجتماعی ضعیف می‌تواند تأثیرات بدی بر احوال ما داشته باشد.
• کسانی که با دیگران ارتباط موثر دارند، میزان اضطراب کمتری را تجربه می‌کنند.
• افرادی که ارتباطات معنی دار دارند بیشتر عمر می‌کنند.
• مهارت های ارتباطی خوب و توانایی برقراری ارتباط با دیگران به طور مستقیم با موفقیت شغلی ما مرتبط است.
• سبک ارتباط موثر محیط خانوادگی قوی و سالم را ایجاد می‌کند.

سبک‌های ارتباطی

شناخت سبک‌های ارتباطی مختلف می‌تواند کیفیت روابط ما را به شدت بهبود ببخشند. افراد الگوهای رفتاری کلامی و غیرکلامی مختلفی دارند که به مرور زمان در رفتار آنها  پایدار می‌شود. این عادات رفتاری بر نحوه‌ی ارتباط آنها تأثیر می‌گذارند. معمولا افراد از چهار الگوی ارتباطی ثابت پیروی می‌کنند:

1. سبک ارتباطی منفعل

افرادی که به صورت منفعلانه رفتار می‌کنند معمولا در بیان نیاز‌ها و احساسات خود مشکل دارند و تمایل دارند تسلیم دیگران شوند. ناکامی در بیان افکار و عواطف آنها اغلب منجر به ارتباط نادرست و ایجاد خشم یا رنجش می‌شود.

شما می‌توانید این افراد را با چنین رفتارهایی تشخیص دهید:

• در برقراری تماس چشمی مشکل دارند
• «نه» گفتن برای آنها بسیار سخت است
• دهن‌بین هستند
• به راحتی حق‌شان خورده می‌شود
• برای‌شان سخت است که از احساسات خود صحبت کنند

معمولا این افراد از جملاتی مانند: «خیلی مهم نیست» بسیار استفاده می‌کنند.

2. سبک ارتباطی پرخاشگر

کسانی که سبک ارتباطی تهاجمی دارند، تمایل دارند به هر قیمتی پیروز مذاکره باشند. برای‌شان فرقی ندارد که این ارتباط کاری یا عاطفی باشد. آنها مدام دستور می‌دهند و دیگران را نادیده می‌گیرند. در هر ارتباطی (کلامی و غیرکلامی) گستاخانه برخورد می‌کنند. افرادی که سبک ارتباطی پرخاشگر دارند، شنونده‌های بدی هستند.

از رفتارهای زیر می‌توانید یک شخص پرخاشگر را تشخیص دهید:

• با صدای بلند با شما صحبت می‌کنند
• بسیار کنترل‌کننده و مطالبه‌گر هستند
• به راحتی به دیگران توهین می‌کنند
• بسیار اخم می‌کنند
• دیگران را تهدید می‌کنند

شما ممکن است از افراد پرخاشگر چنین جملاتی را زیاد شنیده باشید:

• «چیزی که من می‌گویم درست است»
• «تو هیچ حقی نداری»
• «اصلا برایم مهم نیست»

3. سبک ارتباطی منفعل-تهاجمی

کسانی که سبک منفعل-تهاجمی را در پیش می‌گیرند، در ظاهر افراد منفعل و تسلیمی هستند، اما درواقع این‌طور نیستند. آنها وقتی از چیزی می‌رنجند با طعنه و کنایه برخورد می‌کنند. گفته‌ها و ادعاهای اخلاقی‌شان با رفتارشان تفاوت دارد. اهل انتقامجویی هستند و دیگران را بسیار مورد انتقاد قرار می‌دهند. وقتی از کسی ناراحت می‌شوند، به جای اینکه بالغانه مشکل‌شان را رفع کنند کینه به دل می‌گیرند. در نهایت هم راهی برای تلافی کردن پیدا می‌کنند.

شما می‌توانید ارتباط منفعل-تهاجمی را از طریق رفتارهای زیر تشخیص دهید:

• کنایه‌های‌مکرر
• شوخی‌های بی‌حد‌و‌مرز
• دخالت‌های نا‌به‌جا
• عدم مسئولیت‌پذیری

4. سبک ارتباطی قاطع

یکی دیگر از سبک‌های ارتباطی، سبک ارتباطی قاطع است. افراد با این سبک ارتباطی از اعتماد‌به‌نفس بالایی برخوردارند. آنها به نیاز‌های خود واقف هستند و برای رفع‌شان تلاش می‌کنند. با دیگران با جسارت و احترام برخورد می‌کنند. این اشخاص به راحتی می‌توانند «نه» بگویند بدون اینکه ذره‌ای بی‌احترامی در گفتار و رفتارشان نمایان باشد.

افرادی که در ارتباطات خود از این سبک پیروی می‌کنند، به حق و حقوق دیگران احترام می‌گذارند و در گفت‌و‌گو‌های خود شنونده‌ی خوبی هستند.

موفقیت نتیجه‌ی بهبود مهارت‌های ارتباطی

وقتی در مورد افراد موفقی که می‌شناسیم فکر می‌کنیم، معمولاً دو ویژگی بارز به یادمان می‌آید. اول اینکه آنها اعتماد‌به‌نفس بالایی دارند و با آگاهی از توانایی‌های خود، قدم برمی‌دارند.

دوم اینکه این افراد مهارت‌های بسیار خوبی برای برقراری ارتباط با افراد دیگر دارند. آنها توانایی برقراری ارتباط موثر از طریق ایجاد آرامش در گفت‌و‌گو و جلب اعتماد  مخاطب را دارند.

حالا که چهار سبک ارتباطی را شناختیم، زمان آن رسیده است که با تقویت مهارت‌های ارتباطی قاطعانه، اولین قدم‌ها را در مسیر موفقیت برداریم.

فرقی ندارد که اهداف ما کاری، خانوادگی و یا مالی باشد؛ ارتباط بهتر می‌تواند به ما کمک کند زندگی خود را تغییر دهیم.

ارتباط موثر چیست؟

برقراری ارتباط موثر به این معناست که بتوانید هم خوب گوش کنید و هم خواسته‌های خود را به راحتی با اطرافیان خود درمیان بگذارید. هیچ مهارت یا تکنیک واحدی وجود ندارد که ارتباطات شما را تقویت کند. برقراری ارتباط مؤثر مستلزم به‌کارگیری مجموعه مهارت‌های متنوعی‌ست که شامل ارتباط کلامی و غیرکلامی و همچنین مهارت‌های درست گوش دادن است. برای بهبود روابط خود، از همین امروز شروع کنید به تمرین ارتباطات موثر.

چهار مهارتی که برای برقراری ارتباط موثر ضروری‌ست

همان‌طور که گفتیم، ایجاد فرایند ارتباطی بهتر مستلزم به‌کارگیری چندین مهارت مهم در آن واحد است. در ادامه مهم‌ترین این مهارت‌ها را با هم می‌خوانیم:

مهارت‌های گوش دادن

ارتباط موثر با گوش دادن فعال شروع می‌شود. افرادی که در برقراری ارتباط موثر تلاش می‌کنند، به آنچه که گفته می‌شود توجه زیادی نشان می‌دهند. همین امر باعث می‌شود مخاطب احساس کند که شنیده می‌شود و مورد توجه قرار می‌گیرد.

همدلی

اینکه بتوانید احساسات اطرافیانتان را درک کنید، بخشی جدایی ناپذیر از ارتباط موثر است. همدلی به معنای درک احساسات دیگران است. داشتن هوش هیجانی بالا و نشان دادن توانایی همدلی‌تان باعث ایجاد رابطه‌ی ‌درست بین شما و دیگران می‌شود که درنهایت به برقراری ارتباط موثر ختم خواهد شد.

مهارت‌های ارتباط غیرکلامی

علاوه بر پیام‌های کلامی، ارتباط مؤثر بر نشانه‌های غیرکلامی نیز متکی‌ست. آگاهی از زبان بدن و لحن صدا، مهارت‌های پیام‌رسانی شما را بهبود می‌بخشند. درخصوص انواع زبان بدن مطالعه کنید تا بتوانید پیام‌هایی که از سمت شما فرستاده می‌شود را کنترل کنید.

مدیریت احساسات

توجه داشته باشید که بسیار مهم است که در ارتباط موثر احساسات خود را مدیریت کنید و آنها را به طور مناسب و در زمان و مکان درست بیان کنید.

توجه داشته باشید که ارتباط قاطعانه محیطی را ایجاد می‌کند که به گوینده و شنونده اجازه می‌دهد تا حرف‌های خود را بی‌پرده و محترمانه بیان کنند. به همین خاطر لازم است که صادق و رک باشید. این را هم درنظر بگیرید که رک بودن، به معنای بی‌حرمتی و گستاخی نیست. درواقع قاطعیت باید به ما کمک کند تا پیام خود را به شیوه‌ای دلپذیر و بدون نادیده گرفتن طرف مقابل خود، منتقل کنیم

شناخت درست سبک‌های ارتباطی به ما کمک می‌کند تا با برقراری ارتباط موفق، طعم شیرین موفقیت را در جنبه‌های مختلف زندگی بچشیم. خوشبختانه، ارتباط مهارتی‌ست که می‌توان آن را آموخت و یا بهبود بخشید. اگر فکر می‌کنید که درگیر الگوهای تهاجمی، منفعل یا منفعل-تهاجمی هستید، بهتر است که یک سبک ارتباطی جدید را برای ایجاد تعاملات سالم‌تر یاد بگیرید. درست است که این موضوع بسیار زمان‌بر است، اما با تمرین می‌توانید ویژگی‌های ارتباطی خود را بشناسید و در نتیجه سبک ارتباطی خود را به بهترین شکل ممکن ایجاد کنید. برای حمایت در این مسیر، مشاوره روانشناسی غیر حضوری می‌تواند به شما کمک کند تا به درک بهتری از الگوهای ارتباطی خود دست یابید و ارتباطات مؤثرتری را شکل دهید.