نقش آمیگدال در کنترل استرس و اضطراب

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا وقتی می‌ترسید می‌پرید؟ حتی شاید برای خودتان هم عجیب باشد که چرا در کنترل استرس و اضطراب نسبت به دوستان و خانواده‌ی خود ناتوان‌تر هستید. ممکن است دلیل این کنترل ضعیف‌تان در قسمتی از مغز شما باشد. ترس و استرس با بخش کوچکی به نام آمیگدال (amygdala) مرتبط است. آمیگدال یک ساختار بادام شکل از مغز است که در اعماق لوب گیجگاهی قرار دارد. به همین دلیل به آن بادامه یا بادامه‌ی مغز هم گفته می‌شود. این بخش از مغز اولین بار توسط بورداخ (Burdach) فیزیولوژیست آلمانی در اوایل قرن نوزدهم شناسایی شد. او در ابتدا گروهی از سلول‌هایی را توصیف کرد که اکنون به عنوان کمپلکس آمیگدال (complex amygdala) شناخته می‌شوند. اما آمیگدل چیست و چه نقشی در کنترل استرس، اضطراب و تصمیم‌گیری‌های هرروزه‌ی ما دارد؟ جواب این سوال را می‌توانید در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم بخوانید.

بادامه‌ی مغز چیست؟

بادامه بخشی از مغز است که بیشترین ارتباط را با ترس، احساسات و انگیزه دارد. وقتی چیزی می‌بینید که شما را می‌ترساند، این قسمت از مغزتان به بدن شما می‌گوید که وحشت کند. اگر شرایط به گونه‌ای باشد که واقعاً نیاز به وحشت کردن و نشان دادن عکس‌العمل مناسب داشته باشید این موضوع می‌تواند خوب باشد،  اما اگر در موقعیتی هستید که به شما آسیبی نمی‌رسد (مانند سخنرانی در جمع) و وحشت زده می‌شوید، این پاسخ مغز چندان برای شما و بدن‌تان مفید نیست.

آمیگدال چه می‌کند؟

• پردازش احساسات

مانند بسیاری دیگر از ساختارهای موجود در مغز و بدن، بادامه هم وظایف بسیاری دارد. این بخش با قسمت‌های دیگر مغز جهت کنترل استرس و پردازش احساسات پیچیده کار می‌کنند. بخشی از سیستم لیمبیک را آمیگدال که پردازشگر ترس است، تشکیل می‌دهد. بخش دیگر لیمبیک هم، هیپوکامپ است که مسئول حافظه‌ی ما است.

وقتی استرس دارید یا احساساتی هستید، سیستم لیمبیک شما اضافه‌کاری می‌کند تا به شما کمک کند احساسات‌تان را پردازش کند. از آن‌جایی‌که احساسات و حافظه در مغز انسان بسیار مرتبط هستند، سیستم لیمبیک نیز در حافظه، یادگیری و برانگیختگی جنسی نقش دارد.

• دخالت در رفتارهای کلیدی

اگرچه این ساختار بادامی شکل در مقایسه با سایر اعضای بدن شما عضو کوچکی است، اما کمک می‌کند تصمیمات بزرگی بگیرید و بر رفتارهای مهم شما تأثیرگذار است. درواقع بسته به اطلاعاتی که دریافت کرده، نحوه‌ی عمل ما را در یک بحران تعیین می‌کند. به این معنا که اگر این بخش مغز شما بیش از حد تحریک شود، کنترل استرس خود را از دست می‌دهید، اضطراب شما بر بخش‌های دیگر مغزتان تاثیر گذاشته و باعث وحشت شما خواهد شد.

• شناخت احساسات

آمیگدال همراه با باقی سیستم لیمبیک به شما کمک می‌کند تا احساسات خود و دیگران را بشناسید. در بیماران اوتیسم هم این ناحیه از مغز دارای ناهنجاری‌های مادرزادی است. این افراد در ماه‌های ابتدایی زندگی خود رشد بیش از حد بادامه را تجربه می‌کنند که در نهایت عملکرد شناخت و پردازش احساسات را در آن‌ها مختل می‌کند.

از آن‌جایی که این قسمت مغز با پردازش احساسات و همچنین تشخیص عواطف از روی چهره مرتبط است، محققان بر این باورند که هر چه بادامه رشد بیشتری داشته باشد، علائم اوتیسم در فرد ممکن است شدیدتر باشد.

بادامه‌ی مغز در کجای آن واقع شده است؟

دو آمیگدال در لوب‌های تمپورال مغز درست بالای گوش قرار دارند. همان‌طور که گفتیم ساختار آن‌ها در کنار هیپوکامپ برای پردازش اطلاعات دریافتی با آمیگدال قرار دارد. درواقع بادامه را باید به عنوان هسته‌ی فرماندهی احساسات و کنترل استرس در نظر گرفت که اطلاعات حسی را از بقیه مغز دریافت و سپس تعیین می‌کند که بدن شما بر اساس این اطلاعات چه رفتاری باید داشته باشد.

علائمی که نشان می‌دهد ممکن است مشکلی در آمیگدال وجود داشته باشد چیست؟

اگر بادامه آسیب ببیند چه اتفاقی می‌افتد؟ احتمالاً تحریک‌پذیری، احساسات شدید و حتی سردرگمی را تجربه خواهید کرد.

مشکلات آمیگدال آنقدرها هم که فکر می‌کنید نادر نیستند. به عنوان مثال: اگر با اضطراب یا استرس زیاد دست و پنجه نرم می‌کنید، ممکن است آمیگدال شما آن‌قدرها هم که انتظار دارید، سالم نباشد تا بتوانید کنترل استرس خود را دست بگیرید.

اختلالات مربوط به بادامه‌ی مغز

• آمیگدال ربوده‌شده

این نام عجیب و غریب یک تشخیص پزشکی نیست، بلکه اصطلاحی برای مواقعی است که آمیگدال شما تحت تأثیر استرس قرار دارد. به یاد داشته باشید که عملکرد اصلی آمیگدال پردازش ترس و اضطراب است. پس هنگامی که می‌گوییم بادامه‌ی مغز ربوده شده است، درواقع منظورمان این است که این قسمت از مغز قادر به غلبه بر اضطراب‌ها و کنترل استرس همراه با یک پاسخ منطقی نیست.

• اختلالات اضطرابی

بادامه‌ی مغز نقش زیادی در علائم اختلال استرس پس از سانحه، اختلالات اضطراب عمومی و اجتماعی، حملات پانیک و اختلال وسواس فکری-اجباری دارد.

• افسردگی

افراد مبتلا به افسردگی در آمیگدال خود (به ویژه در سمت چپ) فعالیت بیشتری دارند. با این حال، در موارد اختلال دوقطبی، حجم هر آمیگدال کمتر است.

• مشکل با حافظه

اگرچه هیپوکامپ بیشتر حافظه‌ی شما را پردازش می‌کند، اما به بادامه‌ی مغز متصل است تا به شما کمک کند که عواطف خود را بشناسید و بروز دهید.

• مشکل در بروز ترس

اگر مشکلی در این بخش مغز شما وجود داشته باشد، ممکن است پاسخ طبیعی برای ترس نداشته باشید.

• هوشیاری بیش از حد

چنان‌چه بادامه‌ی شما ناسالم باشد، ممکن است همیشه مراقب یک تهدید باشید یا انتظار بدترین اتفاق را داشته باشید. این علامت هم در اختلالات اضطرابی و هم در اختلال استرس پس از سانحه رایج است.

کلام آخر

اگر هریک از این علائم را تجربه می‌کنید، به‌خصوص اگر احساس می‌کنید که این نشانه‌ها تهدید‌کننده‌ی زندگی است، حتما با یک درمانگر در تماس باشید. کنترل استرس و اضطراب هرچقدر هم که برای بدن لازم باشد، باید در حد و اندازه‌ی معقولی باشد. بنابراین پاسخ‌های طبیعی بدن شما برای انواع ترس، اضطراب و استرس از میزان سلامت شما خبر می‌دهد.