کتامین درمانی چیست و چگونه انجام میشود

آیا شما یا یکی از عزیزانتان از افسردگی مقاوم به درمان رنج می‌برید؟ داروهای مختلف را امتحان کرده‌اید اما همچنان تاثیری احساس نمی‌کنید؟ این وضعیت می‌تواند ناامیدی ایجاد کند و کیفیت زندگی را کاهش دهد. افسردگی طولانی‌مدت ممکن است بر روابط، کار و حتی سلامت جسمانی تاثیر منفی بگذارد. وقتی داروهای معمولی نتیجه‌ای ندارند، چه باید کرد؟

کتامین درمانی روشی جدید و موثر برای افرادی است که به درمان‌های سنتی پاسخ نداده‌اند. این روش با اثرگذاری سریع و بهبود قابل‌توجه در علائم افسردگی، امید جدیدی را ایجاد کرده است. در این مقاله، تمامی اطلاعات موردنیاز درباره کتامین درمانی و مراحل آن را بررسی می‌کنیم. با همراهتم همراه باشید.

کتامین درمانی چیست و چگونه عمل می‌کند؟

کتامین درمانی یک روش نوین برای درمان افسردگی مقاوم به درمان (Treatment-Resistant Depression) و برخی دیگر از اختلالات روانی است. این روش ابتدا در دهه ۱۹۶۰ به‌عنوان بیهوش‌کننده در حیوانات و سپس در انسان‌ها مورد استفاده قرار گرفت. با گذشت زمان، تحقیقات نشان داد که این دارو می‌تواندتاثیرقابل‌توجهی بر کاهش علائم افسردگی داشته باشد.

تاثیر کتامین بر مغز و ارتباط آن با افسردگی

مغز افراد مبتلا به افسردگی شدید، دچار کاهش تعداد سیناپس‌های عصبی (Neural Synapses) می‌شود. استرس مزمن و شرایط بحرانی می‌توانند باعث تحلیل رفتن ارتباطات عصبی شوند. کتامین با تحریک تولید گیرنده‌های گلوتامات و افزایش فعالیت سیناپسی، به بازسازی این ارتباطات کمک می‌کند. مطالعات نشان داده است که طی ۲۴ ساعت پس از دریافت دوز مناسب کتامین، رشد مجدد سیناپس‌های از دست‌رفته در مغز آغاز می‌شود.

چه افرادی کاندیدای مناسب برای Ketamine therapy هستند؟

Ketamine therapy معمولا برای بیمارانی که دچار افسردگی مقاوم به درمان هستند، توصیه می‌شود. این گروه شامل افرادی است که حداقل دو داروی ضدافسردگی را امتحان کرده‌اند اما بهبودی در علائم آن‌ها مشاهده نشده است. سایر افرادی که ممکن است با Ketamine therapy بهبود یابند، شامل موارد زیر هستند:

• افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
• بیمارانی با افکار خودکشی
• بیماران دچار اضطراب شدید یا وسواس فکری عملی (OCD)
• افرادی با دردهای مزمن مانند فیبرومیالژیا (Fibromyalgia)

بااین‌حال، افراد مبتلا به فشارخون بالا، بیماری‌های قلبی، سابقه سوءمصرف مواد یا اسکیزوفرنی، ممکن است برای این روش درمانی مناسب نباشند و باید تحت نظر پزشک، ارزیابی شوند.

انواع روش‌های کتامین درمانی و نحوه اجرای آن‌ها

کتامین می‌تواند به روش‌های مختلفی تجویز شود که هر یک از آن‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند. انتخاب روش بستگی به نیاز بیمار، شدت علائم و تشخیص پزشک دارد.

کتامین وریدی (IV) و مکانیزم اثر آن

در این روش، دارو از طریق سرم وریدی در مدت‌زمان ۴۰ دقیقه به بدن بیمار وارد می‌شود. مزیت این روش، جذب سریع‌تر دارو و اثرگذاری فوری آن است. بسیاری از بیماران پس از چند جلسه اول، کاهش قابل‌توجهی در علائم افسردگی خود احساس می‌کنند.

کتامین داخل عضلانی (IM) و تفاوت آن با تزریق وریدی

تزریق داخل عضلانی (Intramuscular) معمولا در ناحیه بازو یا ران انجام می‌شود. این روش نسبت به تزریق وریدی کمی ارزان‌تر بوده و نیاز به تجهیزات پیچیده‌ای ندارد؛ اما میزان جذب دارو در این روش کنترل کمتری دارد و ممکن استتاثیرآن از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.

اسپری بینی (Esketamine) و کاربرد آن در درمان افسردگی

اسکتامین (Esketamine) نوعی کتامین است که به شکل اسپری بینی تولید شده این روش برای بیمارانی که تحمل تزریق ندارند یا نمی‌خواهند جلسات طولانی‌مدت دریافت کنند، گزینه مناسبی است. بیمار باید پس از استفاده از این اسپری، به مدت دو ساعت تحت نظر پزشک بماند.

قرص‌ها و لوزی‌های کتامین: آیا جایگزین مناسبی هستند؟

کتامین به‌صورت قرص یا لوزی (Lozenge) نیز در برخی موارد تجویز می‌شود. این روش معمولا برای نگهداری اثر درمان و جلوگیری از بازگشت علائم، بین جلسات تزریقی استفاده می‌شود. بااین‌حال، قرص‌های کتامین جذب کمتری نسبت به تزریق دارند و اثربخشی آن‌ها کمتر از روش‌های دیگر است.

مراحل کتامین درمانی و فرآیند انجام آن

قبل از آغاز درمان، پزشک وضعیت سلامت روانی و جسمانی بیمار را بررسی می‌کند. این مرحله شامل بررسی سابقه پزشکی، ارزیابی شدت افسردگی و انجام آزمایش‌های لازم برای اطمینان از سلامت عمومی بیمار است.

مراحل انجام Ketamine therapy در کلینیک‌ها

در یک جلسه استاندارد کتامین درمانی، مراحل زیر طی می‌شود:

• بررسی وضعیت بیمار برای اطمینان از آمادگی بیمار برای دریافت درمان
• انتخاب دوز مناسب بر اساس وضعیت بیمار باتاثیرمطلوب
• نظارت بر روند درمان و عوارض احتمالی شامل بررسی فشارخون و سایر علائم حیاتی بیمار
• انجام جلسات پیگیری برای ارزیابی اثربخشی و تعیین نیاز به جلسات تقویتی

طول دوره Ketamine therapy و نیاز به جلسات تقویتی

بیماران معمولا در طی ۲ تا ۳ هفته اول، شش جلسه درمانی دریافت می‌کنند. پس از تکمیل این دوره، جلسات تقویتی بر اساس شدت علائم بیمار و میزان پاسخ‌دهی به درمان تنظیم می‌شوند. برخی بیماران به جلسات تقویتی ماهانه نیاز دارند، درحالی‌که برخی دیگر ممکن است تا چند ماه بدون نیاز به درمان مجدد، بهبودی خود را حفظ کنند.

کلام آخر

اگر داروهای ضدافسردگی معمول برای شما موثر نبوده‌اند، کتامین درمانی می‌تواند یک گزینه مناسب باشد. این روش با تحریک سیناپس‌های عصبی، تاثیرسریعی دارد و در درمان اضطراب، PTSD و دردهای مزمن نیز موثر است. هر بیمار باید پیش از درمان تحت نظر متخصص بررسی شود تا دوز مناسب تعیین شود.

اگر به دنبال راهکاری جدید برای درمان افسردگی هستید، حتما این مقاله را مطالعه کنید و سایر مطالب همراهتم را نیز ببینید.