هیجانات بخشی اساسی از زندگی انسان است و تاثیر زیادی روی رفتارها و روابط دارد. از هنگام تولد تا آخر عمر، احساسات ما برخوردار از یک چهارچوب گسترده از حالات روحی می‌شوند. گاهی اوقات، تجربه‌ی احساسات مختلف را با دیگران به اشتراک گذاشتن یا حتی به خودمان تشخیص دادن امری چالش‌برانگیز است. درواقع مفهوم ناگویی هیجانی به عنوان یک راه برای برخورد با احساسات بدون کلام تعریف می‌شود.
در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم به شرح ناگویی هیجانی پرداخته‌ایم.
ناگویی هیجانی چیست؟
ناگویی هیجانی به‌معنای بیان احساسات و افکار بدون استفاده از کلام صریح است. این مفهوم اغلب به عنوان یک زبان غیرکلامی برای انتقال احساسات به دیگران یا حتی به خود فرد استفاده می‌شود. این رویکرد معمولا از راه‌های غیرکلامی مانند حرکات بدن، صورت و حتی هنرهای تجسمی مانند نقاشی یا موسیقی بهره می‌برد.
یکی از مزایای اصلی ناگویی هیجانی این است که به افراد اجازه می‌دهد احساسات خود را با دقت و بدون تردیدهای زبانی بیان کنند. بسیاری از افراد ممکن است با دشواری کلامی احساسات خود را به کلام تبدیل کنند یا برخی دیگر ممکن است احساسات خود را به دلیل ترس از پذیرش و یا برخورد با نظرات منفی به کلام بسپارند. ناگویی هیجانی این امکان را به آن‌ها می‌دهد که بدون استفاده از کلمات مستقیم، احساسات خود را باز کنند.
هنرهای تجسمی راهی موثر برای ناگویی هیجانی
یک راه موثر برای ناگویی هیجانی، استفاده از هنرهای تجسمی است. نقاشی، عکاسی یا حتی نمایشنامه‌نویسی می‌تواند وسیله‌ای برای بیان احساسات و تجربیات ناگفته باشد. هنر به افراد اجازه می‌دهد احساسات خود را به صورت خلاقانه و منحصربه‌فرد بیان کنند و این برخورد با هیجانات می‌تواند فرآیند درمانی و تسلط بر احساسات باشد.
تشخیص ناگویی هیجانی
تشخیص ناگویی هیجانی، یا به عبارت دیگر تشخیص احساسات بیان‌نشده به‌وسیله‌ی کلام، یک فرآیند چالش‌برانگیز است و اغلب بستگی به مهارت‌های ارتباطی و حسی شخص دارد. در ادامه، تعدادی از نشانه‌ها و راهکارها برای تشخیص ناگویی هیجانی بیان شده است:
حرکات چشم
جهت نگاه افراد ممکن است نشان‌دهنده‌ی احساسات غیرکلامی باشد. مثلا نگاه رو به پایین یا اجتنابی ممکن است نشانهای از شرم یا تردید باشد.
حالت بدن
نحوه‌ی نشستن، حالت دست‌ها و پاها می‌تواند ناگویی هیجانی را نشان دهد. برخی افراد در مواقع تجربه‌ی استرس ممکن است از تغییرات در حالت بدنی خود استفاده کنند.
-
حالت صورت
تغییرات در صورت
تغییرات در ابروها، نوع لبخند یا جهت لبخند می‌تواند نشان‌دهنده‌ی احساسات بیان‌نشده باشد. مثلا یک لبخند کوچک ممکن است حاکی از راحتی یا خوشحالی باشد.
-
رفتارها
تغییر در رفتارها
تغییرات در عادات و رفتارهای روزمره می‌تواند نشانه‌ی احساسات ناگفته باشد. مثلا کسی که معمولا خوشحال است، اگر ناگهان ترسان یا نگران دیده شود، ممکن است تغییرات در رفتار خود را نشان دهد.
-
استفاده از هنرهای تجسمی
آثار هنری
افراد ممکن است احساسات خود را از طریق نقاشی، نمایشنامه‌نویسی یا سایر هنرها بیان کنند. این آثار می‌تواند ناگویی هیجانی را بازگو کند.
-
شنیداری
تغییرات در صدا
تغییرات در تن صدا، سرعت یا حتی توانایی گفتگو ممکن است نشانه‌های احساسات بدون کلام باشند.
-
مشاهده تغییرات زندگی روزمره
تغییرات در روزمرگی
تغییر دادن علایق، فعالیت‌ها و حتی عادات خوراکی ممکن است به تغییرات در حالت روحی اشاره داشته باشد.
تشخیص ناگویی هیجانی نیاز به تمرکز بر جزئیات و شناخت عمیق از شخص مقابل دارد. هرچه فرد بهتر بتواند نشانه‌های غیرکلامی را تشخیص دهد، می‌تواند بهتر درک کند که چه احساسات مخفی در دل مخاطب می‌گذرد.
درمان ناگویی هیجانی چگونه است؟
درمان ناگویی هیجانی ممکن است از طریق رویکردهای مختلفی انجام شود که به شخص کمک می‌کند احساسات خود را بدون کلام بیان کند و درک بهتری از آن‌ها داشته باشد. در زیر، رویکردهایی که ممکن است در درمان این حالت احساسی مورد استفاده قرار گیرند، ذکر شده است:
-
هنرتراپی
نقاشی، مجسمه‌سازی، موسیقی و…
از این هنرها برای بیان احساسات استفاده می‌شود. این فعالیت‌ها به فرد کمک می‌کند تا احساسات خود را با خلق آثار هنری بیان کند.
-
حرکت‌درمانی
رقص و حرکت
این رویکرد به فرد این امکان را می‌دهد تا احساسات خود را از طریق حرکات بدنی بیان کند. حرکت‌درمانی می‌تواند احساسات ناگفته را آزاد کند و تجربیات جدیدی از بدن را فراهم کند.
-
مراقبه و ذهن‌آگاهی
نشانه‌گیری و تمرکز بر ذهن
این تکنیک‌ها به فرد کمک می‌کنند تا با دقت بیشتر احساسات خود را درک کند و بدون نیاز به کلام، با ذهن خود ارتباط برقرار کند.
-
گفتگو با متخصص
مشاوره روان‌شناختی یا هنردرمان
مشاوره با فرد حرفه‌ای کمک می‌کند تا فرد بتواند احساسات خود را مطرح کند و راه‌های متنوعی برای بیان هیجانات بدون کلام تجربه کند.
-
گروه‌های حمایتی
مشارکت در گروه‌های حمایتی
شرکت در گروه‌هایی که افراد با مشکلات مشابه دیگران راه‌حل‌ها و تجربیات خود را به اشتراک می‌گذارند، می‌تواند برای فرد محیطی امن‌تر فراهم کند.
-
تمرینات توانبخشی
تمرین‌های توانبخشی و ذهنی
فعالیت‌های تناسبی و توانبخشی می‌تواند به فرد کمک کند تا بهتر از احساسات خود آگاه شود و از آن‌ها مراقبت کند.
درمان ناگویی هیجانی ممکن است نیاز به ترکیب چندتا از این رویکردها داشته باشد. همچنین، اهمیت برقراری ارتباط با درمان‌گر در این زمینه، که توانمندی دارد به شخص کمک کند تا درک و مدیریت احساسات خود را بر عهده بگیرد حائز اهمیت است.
کلام آخر
در مجموع، ناگویی هیجانی یک راه موثر برای بیان احساسات بدون کلام است. این رویکرد غیرکلامی به افراد امکان می‌دهد تا احساسات خود را به طریقی مستقیم و بدون تردیدهای زبانی به دیگران یا حتی به خودشان انتقال دهند. هنگامی که کلام به چالش کشیده می‌شود یا ناکافی به نظر می‌رسد، ناگویی هیجانی می‌تواند یک ابزار موثر برای ایجاد ارتباط و انتقال احساسات باشد.