تحمل تنهایی در بسیاری از مواقع بر سلامت جسمانی و روانی تأثیر می‌گذارد. تقریبا همه به‌طور گاه به گاه با تنهایی دست و پنجه نرم می‌کنند. تنهایی ممکن است دوره‌ای یا مستمر باشد. برای بسیاری از افراد این وضعیت در هنگام تعطیلات، روز ولنتاین، روز تولد و زمان‌های پرتنش ملموس‌تر خواهد بود. امروزه حس تنهایی در افراد بیشتری بروز پیدا می‌کند و زندگی تعداد بیشتری از مردم را تحت تاثیر قرار داده است. باید در نظر داشت که معمولا مردم کمتر در ارتباط با حس تنهایی خود صحبت می‌کنند و آن را در میان می‌گذارند. در عین حال افراد کمی وجود دارند که می‌دانند چطور با حس تنهایی خود سازگار شوند.
در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم به شیوه‌ی سازگاری و انطباق‌پذیری با حس تنهایی می‌پردازیم.
آثار تنهایی بر زندگی فرد
تنهایی علاوه بر آن که از لحاظ عاطفی دردناک است آثار مخرب زیر را نیز بر زندگی افراد دارد:
افسردگی
درپژوهشی که در سال 2021 بر بزرگسالان بالای پنجاه سال انجام شد، مشخص شد رابطه‌ی مستقیمی میان حس تنهایی و افسردگی وجوددارد و همچنین در این پژوهش بر افزایش و تاثیر افسردگی و تنهایی بر یکدیگر نیز پرداخته شد.
سلامت جسمانی
مطالعات متعددی نشان داده است که استرس عاطفی با ضعف سیستم ایمنی رابطه دارد. مطالعات دیگری تنهایی و افسردگی را با نقصان در سلامت و تندرستی پیوند داده است. از این رو افرادی که تنهایی را تجربه می‌کنند احتمالا در خطر مشکلات گوناگونی در ارتباط با سلامت‌شان قرار دارند.
درد جسمانی
در بررسی‌های صورت‌گرفته نظر بر این است که بخش‌هایی از مغز که در ارتباط با انزوای اجتماعی هستند فرایند پردازش درد جسمانی را نیز اجرا می‌کنند. این یافته‌ها را می‌توان نشانی نیمه‌علمی از اصطلاح «قلب شکسته» دانست.
اگر شما نیز تنهایی را تجربه می‌کنید، باید بدانید که برای مواجهه با این معضل و رفع آن راه‌هایی وجود دارد. در ادامه به برخی راهکارهای مقابله با تنهایی اشاره می‌کنیم.
شرکت در کلاس‌های دوره‌ای یا پیوستن به باشگاه
دوره‌های هنرآموزی، کلاس‌های ورزشی، باشگاه تفریحی یا گروه کتابخوانی در این مورد تفاوتی با هم ندارند، هدف حضور در اجتماعی از انسان‌ها است، افرادی که دست کم در زمینه‌ی یکی از علایق شما وجه اشتراک دارند. حضور شما در کلاس‌های گروهی و مشارکت در فعالیت‌های جمعی به‌طور ناخودآگاه و تدریجی معضل تنهایی شما را رفع خواهد کرد. پیوستن به گروهی از انسان‌ها و عضویت در کاری جمعی گونه‌ای از حس تعلق به جمع را در شما بیدار می‌کند. این کار برانگیزاننده‌ی حس خلاقیت نیز هست. همچنین بدین ترتیب در طول روز با نگاه به برنامه‌ی مورد علاقه‌تان انگیزه‌ی کاری می‌گیرد و از حس تنهایی رها می‌شوید.
فعالیت داوطلبانه
فعالیت داوطلبانه در امری خیرخواهانه که مطابق باورهایتان باشد نیز فوایدی چون شرکت در کلاس و باشگاه را در بر دارد. ملاقات با دیگران، عضویت در گروهی از انسان‌ها و خلق تجربه‌های جدید بخشی از این فواید است. همچنین این فعالیت‌ها منافعی برای ارضای حس نوع‌دوستی به همراه می‌آورد و به زندگی شما معنایی والاتر می‌بخشد.
این دست فعالیت‌ها علاوه بر آن که حس تنهایی را کم‌رنگ‌تر می‌کند، خوشبختی و رضایت را نیز به زندگی شما می‌افزاید. از آن گذشته کمک به افراد نیازمندتر از خود حس قدرشناسی را از داشته‌های زندگی افزایش می‌دهد و آن را عمیق‌تر می‌سازد.
گروه حمایتی آنلاین
از آن جایی که تنهایی امری فراگیر است، افراد متعددی در فضای آنلاین وجود دارند که در پی یافتن حمایت و ارتباط برقرار کردن با دیگرانند. می‌توانید در شبکه‌های اجتماعی افرادی را با علایق مشترک با خود پیدا کنید یا به گروه‌ها و گردهمایی‌های آنلاین در زمینه‌ی موضوعات مورد علاقه‌تان بپیوندید.
گروه بحث‌های آزاد، گروه‌های حول برنامه‌های کامپیوتری ورزشی، گروه‌های بازی آنلاین و حتی گروه‌های بررسی مراکز خرید همگی برای هدف شما در زمینه‌ی فاصله گرفتن از تنهایی کارآمدند. در بسیاری از موارد می‌توانید حمایت، رابطه یا حتی دوستی پایدار حقیقی از فضای آنلاین پیدا کنید. صرفا باید مراقب باشید که فریب افراد ناجور و ناشایست را نخورید و اطلاعات شخصی خود را در اختیارشان قرار ندهید.
البته باید این نکته را در نظر داشت که در بسیاری از موارد حضور مستمر در رسانه‌های اجتماعی و فاصله‌گرفتن از دنیای بیرون حس تنهایی و افسردگی را افزایش می‌دهد.
تقویت روابط موجود
احتمالا روابط متعددی را از پیش با اطرافیان داشته‌اید که به مرور زمان کم‌رنگ یا فراموش شده است و احتمالا آشنایانی وجود دارند که بخواهید بیشتر بشناسید یا روابط‌تان را با اعضای خانواده عمیق‌تر کنید. می‌توانید به دوستان بیشتری زنگ بزنید و بیشتر با آنها بیرون بروید. تقویت روابط قدیمی یکی از بهترین راه‌ها برای مقابله با حس تنهایی است.
گاهی افراد برای تقویت روابط خود انگیزه‌ی لازم را پیدا نمی‌کنند و در خود اشتیاقی برای قدم پیش گذاشتن در تقویت رابطه با عزیزان نمی‌بینند. بهتر است این کار به تدریج انجام شود. با نزدیکان، عزیزان، دوستان یا اعضای خانواده‌ای که صمیمت بیشتری دارید شروع کنید. رابطه‌ی اجتماعی و عاطفی عمیق برای سلامت روان بسیار اهمیت دارد.
در بسیاری از موارد از سر گرفتن یکی از روابط قدیمی فراموش‌شده بازگشت روابط متعددی را در پی خواهد داشت. ترمیم و اصلاح روابط موجود مهارت اجتماعی بالایی را می‌طلبد و این امر برای برقراری ارتباطات جدید نیز تمرین محسوب می‌شود.
سرپرستی حیوان خانگی را بر عهده بگیرید
نگهداری از حیوانات خانگی مخصوصا سگ‌ها و گربه‌ها فواید متعددی دارد که یکی از آنها مقابله با تنهایی محسوب می‌شود. پذیرش سرپرستی حیوانات بدسرپرست یا محتاج خانه عملی انسانی است و در عین حال همنشینی عالی را برای افراد تنها به ارمغان می‌آورد. این کارها به طرق گوناگون آثار مخرب تنهایی را از میان می‌برد.
همچنین ارتباط با حیوان خانگی شفقت و مهر را در دل افزایش می‌دهد و همین امر باعث تقویت مهارت ارتباط‌گیری با دیگران نیز خواهد شد. علاوه بر آن وقتی سگ خود را برای پیاده‌روی بیرون می‌برید، یا به دامپزشکی مراجعه می‌کنید، فرصتی مناسب برای ارتباط با افرادی پیدا خواهید کرد که چون شما به حیوانات علاقه‌مندند. حیوانات خانگی مهری بی‌چشمداشت دارند و چنین شاخصه‌ای مانند مرهم درد تنهایی است.
با غریبه‌ها صحبت کنید
یکی از راه‌های آسان برای ارتباط برقرار کردن با دیگران و فاصله گرفتن از حس تنهایی گفتگوهای کوتاه با غریبه‌ها در مکان‌های عمومی است. شاید در نظر بسیاری این کار چندان مناسب یا درخور نباشد، ولی در حقیقت پژوهش‌ها نشان از آن دارد که چنین کاری به بهبود سلامت عاطفی و اجتماعی فرد کمک فراوانی خواهد کرد.
اقدامات خودمراقبتی
وقتی احساس تنهایی می‌کنید، به خود برسید و از خود مراقبت کنید. مراقبت از خویشتن فکری عالی برای احیای روحیه و گذران وقت تنهایی است. تدارک غذای خوب، ورزش، خواب کافی و مرتب کردن محیط زندگی علاوه بر آن که فرصت غلبه‌ی حس تنهایی را می‌گیرد، سبب افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس می‌شود که خود برای ایجاد روابط اجتماعی از عوامل بسیار تاثیرگذارند.
سفرهای گروهی
سفر انسان را پخته می‌کند. اما این یگانه مزیت سفر نیست. تورهای تفریحی کوتاه یا بلندمدت فرصت بسیار مناسبی برای آشنایی با غریبه‌ها است. آدم دوست را در سفر می‌شناسد. علاوه بر این می‌توانید در سفر دوست پیدا کنید، به این ترتیب با یک تیر دو نشان می‌زنید، هم دوست پیدا می‌کنید و هم او را به خوبی می‌شناسید.
با شرکت در کلاس‌های گروهی مهارت‌های جدید فرا می‌گیرید، وقت تنهایی خود را پر می‌کنید و ارتباطات اجتماعی تازه می‌‌سازید.
ایجاد سرگرمی
برای خود وقت بگذارید و به علایق کشف نشده‌ی خود فکر کنید. به سرگرمی‌هایی که همیشه برایتان جذاب بوده است بپردازید. دل‌مشغولی و سرگرمی‌های تفریحی زندگی را رنگی‌تر و فضای تنهایی را تنگ‌تر می‌کند. فهرستی از فعالیت‌های جذاب تهیه کنید و برای تجربه‌شان برنامه‌ریزی کنید. ماجراجویی کنید یا به سراغ هنرهایی بروید که در نظرتان بسیار گیرا است.
به تراپیست مراجعه کنید
در بررسی‌ها مشخص شده است که تنهایی و نشانه‌های افسردگی ممکن است یکدیگر را تشدید کنند. معنای این حرف آن است که هر چه بیشتر تنها باشید، افسرده‌تر می‌شوید و هر چه افسرده‌تر شوید، تنها‌تر خواهید شد.
گاهی بیان مشکل و درددل و سر زدن به دوستان و آشنایان کفایت نخواهد کرد. احتمال دارد که افراد حتی در حضور نزدیکان نیز احساس تنهایی کنند و این امر ممکن است نشانه‌ی افسردگی یا اضطراب اجتماعی باشد. شاید نیاز باشد که به تراپیست مراجعه کنید.
گونه‌های متفاوت درمانی مانند رفتاردرمانی شناختی (CBT) برای درمان حس تنهایی و نشانه‌های افسردگی بسیار موثر است.
کلام آخر
تنهایی با انزوای خودخواسته تفاوت دارد. گذراندن وقت شخصی به تنهایی با حس تنهایی دو موضوع کاملا متفاوتند. در بسیاری از موارد می‌خواهیم که از جمع فاصله بگیریم و به خود بپردازیم، گاهی نیز می‌خواهیم فرصتی برای خود مهیا کنیم و عملا هیچ کاری را انجام ندهیم. به نظر بسیاری از متخصصان تنهایی خودخواسته و انتخابی فواید فراوانی دارد، البته به شرط آن که بیش از حد نباشد و نشان از اختلال در ارتباط اجتماعی نداشته باشد.
از آن سو حس تنهایی برای سلامت روان مضر است و باید به سرعت به آن رسیدگی کرد. اگر در زمانی کوتاه و به کمک آشنایان و موارد دیگری که در بالاتر ذکر شد نتوانستید با این حس مقابله کنید، بهتر است به تراپیست مراجعه کنید و پیش از آن که حس زندگی شما را با مشکلات متعدد مواجه کند آن را برطرف کنید.