چطور تعادل را میان زندگی و کار برقرار کنیم؟
بسیار پیش می‌آید که در ساعات کاری غرق در خیال سرگرمی‌هایمان می‌شویم، یا وقتی را که با عزیزان می‌گذرانیم با خیال کارهای انباشته شده از دست می‌دهیم. دلیل این معضل موازنه‌ی اشتباه میان کار و زندگی شخصی است. شاید ایجاد تعادل میان زندگی شخصی و حرفه‌ای دشوار باشد، اما ضرورت دارد. در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم شیوه‌ی برقراری تعادل میان زندگی و کار را در دنیای امروز شرح می‌دهیم.
گاهی پیش می‌آید که کار بر دیگر مسائل زندگی اولویت می‌گیرد. ممکن است میل ما به موفقیت در کار وادارمان کند که سلامت خود را نادیده بگیریم. با این حال، برای بهبود سلامت جسم و روان و احساسات، همچنین برای پیشرفت در کار، برقراری تعادل بین کار و زندگی یا زندگی و کار واجب است.
تعادل میان کار و زندگی چیست و چرا اهمیت دارد؟
به طور خلاصه تعادل میان زندگی و کار وضعیت متعادلی است که الزامات کار و الزامات زندگی شخصی به‌طور یکنواخت اهمیت پیدا می‌کند. برخی از دلایلی که به موازنه‌ی نامناسب میان کار و زندگی می‌انجامد از این جمله است:
- افزایش مسئولیت‌ها در محل کار
- افزایش ساعات کاری
- افزایش مسئولیت‌ها در خانه
- بچه‌دار شدن
کریس چنسی (Chris Chancey) متخصص شغلی و مدیر آمپلیو ریکروئیتینگ (Amplio Recruiting) می‌گوید که تعادل خوب میان کار و زندگی آثار مثبت متعددی دارد که شامل تنش کمتر و احتمال کمتر از پا در آمدن بر اثر کار و حس سلامت بسیار بیشتر است. این تعادل علاوه بر کارمندان برای کارفرمایان نیز فواید فراوان دارد.
چنسی می‌گوید: «کارفرمایانی که محیط بهتری برای برقراری تعادل میان کار و زندگی برای کارمندان فراهم می‌کنند، می‌توانند هزینه‌ها را کمتر کنند، موارد کمتری از غیبت را داشته باشن و از نیروی کار وفادارتر با بازده بالاتر لذت ببرند.» کارفرمایانی که امکان ارتباط از راه دور و برنامه‌ی کاری منعطف را برای کارمندان فراهم می‌آورند به آنها برای ایجاد تعادل بهتر میان کار و زندگی کمک می‌کنند.
در ادامه به هشت شیوه‌ی ایجاد تعادل بهتر میان کار و زندگی اشاره می‌کنیم:
-
بپذیریم که تعادل «بی‌نقص» میان کار و زندگی وجود ندارد
شاید وقتی عبارت «تعادل میان کار و زندگی» به گوش‌تان می‌خورد تصور می‌کنید که لزوما باید روز کاری بسیار پربازدهی داشته باشید و زود از کار خارج شوید و بقیه‌ی روز را با دوستان و خانواده بگذرانید. با این که شاید این حالت آرمانی به نظر برسد، ولی همیشه امکان‌پذیر نخواهد بود.
برای رسیدن به برنامه‌ریزی بی‌نقص تلاش بیش از حد نکنید، بلکه سعی کنید برنامه‌ای واقع‌گرایانه برای خود داشته باشید. ممکن است بعضی از روزها بیشتر بر کار تمرکز کنید و برخی روزهای دیگر وقت و توان بیشتری را برای سرگرمی یا وقت گذراندن با عزیزان‌تان صرف کنید. تعادل به مرور زمان رخ می‌دهد و یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد.
هیتر موناهان (Heather Monahan) موسس گروه ارشاد کاری باس‌این‌هیلز (BossinHeels) می‌گوید: «باید سیال باشید و مدام موقعیت خود را در قیاس با موقعیت اهداف و اولویت‌هایتان ارزیابی کنید. گاهی ممکن است فرزندان‌تان به شما نیاز داشته باشند و گاهی مجبور می‌شوید برای کار به سفر بروید، اما اصل در رسیدن به تعادل در آن است که همیشه دست خود را برای تغییر و ارزیابی نیازهای خود در لحظه باز بگذارید».
-
کاری را پیدا کنید که دوست دارید
کار هنجاری اجتماعی است و از همه توقع می‌رود شغلی داشته باشند، ولی شغل نباید دست انسان را ببندد. اگر از کارتان بیزارید، خوشحال نخواهید بود، به همین سادگی. لزومی ندارد همه‌ی جنبه‌های کار خود را دوست داشته باشید، اما باید آن‌قدر هیجان‌انگیز باشد که هر روز صبح با ترس از خواب بیدار نشوید.
موناهان پیشنهاد می‌دهد شغلی را پیدا کنید که به دلیل علاقه فراوان‌تان حاضر باشید رایگان کار کنید. او می‌گوید: «اگر کارتان شما را از پا در می‌آورد و اگر رسیدن به علایق خارج از کار دشوار است، مشکلی در کار است. احتمالا در محیط کار مسموم یا برای فردی مضر کار می‌کنید یا عملا شغل‌تان را دوست ندارید. اگر این گونه باشد باید دنبال کار جدیدی بگردید».
-
سلامت را در اولویت بگذارید
سلامت جسمی و روانی و احساسی باید دغدغه‌ی اصلی شما باشد. اگر تنش یا افسردگی آزارتان می‌دهد و فکر می‌کنید نیاز به درمان دارید، جلسات درمانی را در برنامه‌ی خود بگنجانید و اگر لازم است زود از محل کار بیرون بزنید و برنامه‌های بعدازظهر خود را لغو کنید. اگر از بیماری مزمن رنج می‌برید، در روزهای ناخوشی بدون وحشت مرخصی استعلاجی بگیرید. کار بیش از حد مانع بهبود شما می‌شود و به احتمال فراوان روزهای بیشتری را ناخوش خواهید بود.
-
بدون نگرانی خود را از دنیای بیرون جدا کنید
گاهی پاره کردن بندهای اتصال به دنیای بیرون برای بهبود تنش و فرصت دادن به افکار و ایده‌ها کمک می‌کند. به جای سر زدن پیوسته به ایمیل، به راحتی می‌توان با مدیتیشن خود را از دنیای اطراف جدا کرد.
موناهان می‌گوید وقتی با رئیسش به سفر کاری می‌رفت، گاهی او را در حال مطالعه‌ی رمان می‌یافت، در حالی که خودش سرگرم کار بود. «در آن زمان متوجه نمی‌شدم که رئیس به خود استراحت می‌داد، در حالی که من داشتم با کار پیوسته خود را از پای در می‌آوردم». حالا موناهان هم همین روش را به کار می‌گیرد. از نظر او برای موفقیت، استراحت در بین کار و جلب انرژی مجدد ضروری است.
-
از تعطیلات استفاده کنید
گاهی برای جدا شدن واقعی از محیط کار رفتن به مسافرت تفریحی و فاصله گرفتن کامل از کار لازم است. طول سفر مهم نیست، مهم زمان دادن برای کسب مجدد انرژی روحی و جسمی است.
-
برای خود و عزیزان وقت بگذارید
با این که شغل مهم است، ولی نباید همه‌ی زندگی را اشغال کند. پیش از این که این موقعیت شغلی را به دست آورید هویت شخصی داشتید، پس باید فعالیت‌ها و سرگرمی‌هایی را که خوشحال‌تان می‌کند در اولویت قرار دهید. چنسی می‌گوید: «برای رسیدن به تعادل بین کار و زندگی باید آگاهانه اقدام کرد».
برای وقت گذراندن با عزیزان تقویمی برای رابطه‌ی عاطفی و ملاقات با خانواده و دوستان بسازید. شاید به نظر خنده‌دار برسد که برای وقت گذراندن با شریک زندگی‌تان برنامه بریزید، ولی همین کار ضامن کیفیت رابطه است و مانع از مزاحمت‌های کاری می‌شود.
-
حریم میان ساعت‌های کار و زندگی شخصی برقرار کنید
برای خود و همکاران حریم تعیین کنید تا مانع از خستگی مفرط شوید. وقتی دفتر کار را ترک می‌کنید، دیگر به پروژه‌های آتی فکر نکنید و به ایمیل‌های کاری پاسخ ندهید. به فکر کامپیوتر یا موبایل مجزا برای کار باشید، می‌توانید پس از ساعات کاری آن را به طور کامل خاموش کنید. اگر امکان این کار را ندارید، از ایمیل و مرورگر و برنامه‌های مجزا برای کارهای شخصی استفاده کنید.
علاوه بر این چنسی پیشنهاد می‌کند که برای خود برنامه‌ی ساعات کاری مشخص تعیین کنید. او می‌گوید: «چه در خانه کار می‌کنید یا بیرون از خانه، تعیین ساعات مشخص برای کار اهمیت فراوانی دارد. در غیر این صورت ممکن است نیمه‌شب یا در طول سفر و تعطیلات مشغول پاسخ به ایمیل‌های کاری شوید».
چنسی توصیه می‌کند که حریم خصوصی خود را برای همکاران و مدیریت تشریح کنید و بیان کنید که بیرون ساعات کاری به دلیل فعالیت‌های شخصی در دسترس نیستید. این امر کمک می‌کند تا محدودیت‌ها و توقعات کاری شما مورد احترام قرار گیرد.
-
هدف و اولویت تعیین کنید (و پایبند بمانید)
با استفاده از استراتژی‌های مدیریت زمانی اهداف قابل دسترس برای خود تعیین کنید و فهرست وظایف خود را بررسی کنید و کارهای کم‌اهمیت را از آن حذف کنید.
با دقت دریابید که بیشترین بازده کاری شما در چه زمانی است و آن ساعات را به مهم‌ترین کارهای خود اختصاص دهید. در ساعات پربازده به تلفن همراه توجه نکنید و ذهن خود را از عوامل منحرف‌کننده‌ی تمرکز دور بدارید. تعیین ساختار برای برنامه‌ی روزانه بازده را بالا می‌برد و زمان آزاد را در برنامه‌ی شما بیشتر خواهد کرد.
محیط کار منعطف چیست؟
بیشتر کسانی که در حفظ تعادل میان کار و زندگی موفق بوده‌اند اغلب به برنامه‌ی کاری منعطف خود اشاره می‌کنند. پژوهشی که اخیرا صورت گرفت نشان داد که طی هفت سال گذشته بسیاری از کارفرمایان به کارکنان خود امکان اعمال انعطاف بیشتر در برنامه‌ی کاریشان را می‌دهند.
کن ماتوس (Ken Matos) پژوهشگر ارشد و مدیر ارشد تحقیقات مشاغل و همکار سازمان غیرانتفاعی پژوهشی موسسه‌ی خانواده و کار می‌گوید: «واضح است که کارفرمایان همواره برای کاستن از هزینه‌ها و یافتن منابع منفعت دست و پنجه نرم می‌کنند، ولی اولویت خود را بر دسترسی کارکنان به منافع بیشتر و برنامه‌ی منعطف‌تر برای رسیدن به نیازهای خانواد‌گی و سلامت قرار داده‌اند».
انعطاف‌پذیری در درازمدت برای کارفرمایان سودآور است. هنک جکسون (Hank Jackson) مدیر انجمن مدیریت منابع انسانی می‌گوید: «در نگاه به آینده مشخص می‌شود که کارفرمایان برای بقا در رقابت باید راهی پیدا کنند تا گزینه‌های کاری منعطف‌تری را برای جذب و حفظ استعدادهای برتر ارائه بدهند».
برای حفظ تعادل میان کار و زندگی باید ارزش همه‌ی فعالیت‌های زندگی کاری و شخصی را ارزیابی کرد و آنها را به یک میزان اولویت داد. بدین ترتیب راه برای پیشروی به سوی موفقیت در محیط کار و لذت بردن از این موفقیت در زندگی شخصی هموار خواهد شد.