اعتیاد جنسی نوعی وسواس شدید به موضوعات جنسی است. فرد دارای این اختلال شهوت جنسی زیاد و غیرعادی دارد، به‌نحوی که تمام فکر و ذکر او درگیر فعالیت‌های جنسی است و سایر قسمت‌های زندگی‌اش تحت‌تأثیر این موضوع قرار می‌گیرد. این فرد همواره درباره‌ی موقعیت‌ها و روابط اطراف خود فانتزی‌های جنسی دارد.
در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم به اختلال اعتیاد در روابط جنسی پرداخته‌ایم.
اعتیاد جنسی چیست؟
اعتیاد در روابط جنسی حالتی است که در آن فرد به‌صورت افراطی به تفکر درباره‌ی مسائل جنسی می‌پردازد و قسمت بزرگی از تفکرات او را اعمال جنسی درگیر کرده است. به نحوی که فرد اغلب مواقع در حال تفکر و ایده‌پردازی درباره‌ی این موضوع است و بیشتر وقتش را به پرورش تفکرات و رفتارهای اعتیادآور جنسی اختصاص می‌دهد. چنین فردی به‌راحتی قادر به مدیریت و کنترل افکار و تصورات خود نیست و شروع و گسترش افکار جدید و درگیری‌های ذهنی او از کنترل خارج است. این ناتوانی در تسلط روی تفکرات مهاجم می‌تواند کیفیت زندگی فردی و اجتماعی انسان درگیر به اختلال را متاثر کند و موجب آشفتگی و اختلالات رفتاری او شود.
اعتیادهای جنسی
رفتارهایی که در عرف جامعه جای نمی‌گیرد و انجام آن‌ها بین مردم رایج به حساب نمی‌آید، پارافیلیا یا رفتارهای پارافیلیک است که در آن فردی که به اعتیاد جنسی دارد، با انجام حرکات و به‌کارگیری حالات غیرمعمول سعی دارد تا به هر نحو، شهوت و غریزه جنسی را در خود بیشتر کند و نیازهای نامتعارف درونش را بیشتر شعله‌ور سازد. در ادامه چند نمونه از انواع این اختلال نام برده شده است:
پدوفیلی: حالتی که در آن فرد با تماشای رفتار جنسی کودکان یا برقراری رابطه جنسی با آن‌ها احساس لذت می‌کند.
فتیشیسم: در این اختلال، شخص توسط بخش خاصی از اعضای بدن یا اشیا و رفتارهای خاص دچار هیجان جنسی می‌شود.
چشم‌چرانی: فرد با تماشا کردن حرکات و رفتارهای جنسی دیگران از لحاظ جنسی تحریک و ارضا می‌شود.
عریان‌نمایی: فرد دارای اعتیاد جنسی در این شکل از رفتارهای نامتعارف، عریان‌شدن و به نمایش درآوردن آلت جنسی خود را لذت‌بخش می‌بیند و از آن لذت می‌برد.
علل ابتلا به اعتیاد جنسی چیست؟
دانشمندان هنوز نظریه‌ای درباره‌ی علل قطعی و ثابت افراد درگیر با اعتیاد روابط جنسی بیان نکرده‌اند، اما مجموعه‌ای از عوامل اجتماعی، روانی، خانوادگی، تربیتی و ژنتیکی را عامل کمک‌کننده به بروز این اختلال می‌دانند. ممکن است در فردی تولید و ترشح انتقال‌دهنده‌های عصبی که کنترل خلقیات و روحیات شخص را بر عهده دارد دچار مشکل شود و این تغییر باعث جذب شدن فرد به رفتارهای افراط‌گرایانه‌ی جنسی باشد.
مناطقی در مغز وجود دارد که وظیفه‌‌ی کنترل رفتار و حالات جنسی را برعهده دارد. این قسمت‌ها ممکن است از بیماری‌های به خصوصی مانند تشنج، صرع و یا زوال عقلی تاثیر بگیرد و تحلیل برود. این صدمات ممکن است باعث تغییر در الگوهای رفتاری جنسی فرد بشود و زمینه‌ی ابتلا به اعتیاد جنسی را ایجاد و یا آن را تشدید کند. همچنین دیده شده است که داروهای خاصی زمینه‌ساز بروز این اختلال شده باشد.
چطور افراد معتاد جنسی را شناسایی کنیم؟
از آن‌جایی‌که ممکن است فرد مبتلا به اعتیاد جنسی از لحاظ روانی و ظاهری کاملا سالم و بدون مشکل و حتی فردی مفید و سودمند به نظر برسد، برای تشخیص این افراد باید حتما فرد متخصص و معالج با شنیدن و بررسی سوابق و مدارک، آن‌ها را معاینه کند و از روی شواهدی که به دست می‌آورد، به نتیجه‌ی نهایی برسد.
همچنین مشاور و متخصص، با معاینات و تست‌های آزمایشگاهی برای پی بردن به وضعیت سلامتی عمومی بیمار و وجود یا عدم وجود بیماری‌های خاص در وی اقدام می‌کند. با بررسی داده‌ها، درمان‌گر خواهد توانست تا مشکلاتی مانند مصرف افراطی الکل، افسردگی، فشارهای روانی و استرس، توهم، جنون و اعتیاد به مواد مخدر را از هم تمیز دهد. از روش‌های دیگر تشخیصی موجود، غربالگری افراد از طریق آزمون ابتلا به اعتیاد جنسی است.
آیا این نوع اعتیاد درمان دارد؟
درمان این نوع از اعتیاد دشوار می‌نماید، به‌دلیل آن‌که فرد به‌طور معمول رفتار و افکار خود را توجیه می‌کند و درست می‌پندارد. از درمان‌هایی که تا حدود زیادی توانسته‌اند اعتیاد جنسی را تحت کنترل درآورند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درمان شناختی رفتاری: در این روش تکنیک‌های متفاوتی به کار می‌رود، ازجمله آموزش مدیریت استرس، بازسازی و بازیابی روابط، شناخت آغازگرهای رفتارهای جنسی اجباری و افکار جنسی، پیدا کردن و جایگزینی رفتارهای سالم به‌جای رفتارهای مخرب در گذشته.
گروه درمانی: مانند بقیه‌ی اعتیادهای جنسی که در آن از گروه‌درمانی استفاده‌ی موفقیت‌آمیز شده است، در درمان اعتیاد جنسی هم از گروه‌درمانی به‌خوبی بهره می‌برند. از جمله‌ی این روش‌ها می‌توان به گروه‌درمانی ۱۲ قدم اشاره کرد.
دارو درمانی: در این روش درمانی، داروهایی برای فرد تجویز می‌شود تا میزان فشار درونی برای انجام عمل جنسی در وجود او کاهش یابد. البته این داروها هنوز توسط ای دی ای مورد تائید قطعی و موثر قرار نگرفته است.
کلام آخر
نکته‌ی مورد توجه و حائز اهمیت این است که هرگونه میل زیاد به رابطه جنسی حتی اگر منجر به اختلال در روابط افراد شود، لزوماً اعتیاد جنسی نام ندارد؛ زیرا می‌تواند ناشی از مسائل متنوعی باشد. به‌همین علت لازم است درصورت مشاهده‌ی علائم اولیه‌ی این اختلال در خود و دیگری، در اولین فرصت به فرد متخصص مراجعه شود.