متون کلاسیک فلسفه بسیار سخت و دیرفهم است. تا چند دهه قبل فلاسفه اعتقاد نداشتند که مطالب فلسفی باید عامه‌فهم باشد. اعتقاد آن‌ها بر این بود که مردم عادی باید سطح خود را ارتقا دهند، نه این‌که سطح زبانی فیلسوف به سطح مردم عادی کاهش یابد. آلن دوباتن که فیلسوف مهربان نام گرفته است از نسل فیلسوفانی است که اعتقاد دارد فلسفه باید برای همه قابل فهم و کاربردی باشد تا بتوانند از شیرینی این رشته استفاده کنند.
در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم به زندگی و تفکرات آلن دوباتن می‌پردازیم.
آلن دوباتن کیست؟
آلن دوباتن در سال 1969 و در شهر زوریخ سوئیس به دنیا آمد. او حالا در لندن زندگی می‌کند و نویسنده‌ی کتاب‌هایی است که خودش به آن‌ها لقب «فلسفه‌ی زندگی روزمره» داده است. دوباتن راجع به عشق، سفر، هنر و ادبیات می‌نویسد. کتاب‌های او همیشه در لیست پرفروش‌ها قرار دارند.
فلسفه از نگاه آلن دوباتن
فلسفه (Philosophy) چیست؟ در زبان یونانی Philo معنای عشق یا خود را وقف چیزی کردن می‌دهد و Sophia به معنای خِرد است. پس فلاسفه افرادی هستند که خود را وقف خرد و حکمت کرده‌اند. کلماتی مثل خرد و حکمت انتزاعی به نظر می‌رسند، درحالی‌که به نظر آلن، مفهوم این واژگان رمزآلود نیست. خردمندی در نگاه دوباتن تلاش برای داشتن زندگی خوب با وجود شرایط سخت آن است. او اعتقاد دارد هدف از خردمند بودن، حس رضایت است و نباید رضایت و خوشبختی را باهم اشتباه گرفت. واژه‌ی خوشبختی در ذات خود به خوشی اشاره دارد و زندگی همیشه سرشار از خوشی نیست. اما رضایت به معنای گذران و پذیرش زندگی با درد و رنج است. بنابراین، فیلسوف کسی است که به دنبال تجربیات ساختارمند درباره‌ی چگونگی رسیدن به رضایت می‌گردد.
اولین کتاب
آلن در جوانی نوشتن را آغاز کرد. اولین کتاب او «جستارهایی در باب عشق» در 23 سالگی او به چاپ رسید. این کتاب با جزئیات منحصربه‌فرد، پروسه‌ی شکل‌گیری عشق را از آغاز تا پایان مورد تحلیل قرار می‌دهد. سبک کتاب مخلوطی از رمان، خاطرات و عناصر غیرداستانی است. این اثر دوباتن، در سرتاسر دنیا به طور گسترده به فروش رفت و هنوز هم طرفداران و خوانندگان بسیاری دارد.
کتاب «پروست چگونه می‌تواند زندگی شما را دگرگون کند»
این کتاب برای آلن طرفداران جهانی به همراه آورد. این کتاب در آمریکا بسیار موفق بود. در این اثر دوباتن خودپروری را با تحلیل شگفت‌انگیز یکی از کم‌خوانده‌شده‌ترین کتاب‌های ارزشمند در غرب درآمیخت؛ کتاب چندجلدی «در جست‌وجوی زمان ازدست‌رفته» نوشته‌ی «مارسل پروست».
«تسلی‌بخشی‌های فلسفه»
اثر بعدی دوباتن، نماینده‌ی همراهی او با فلسفه بود. دوباتن در دو کتاب «پروست چگونه می‌تواند زندگی شما را دگرگون کند» و «تسلی‌بخشی‌های فلسفه» از نظرات متفکران دیگر کمک می‌گیرد تا ایده‌هایی درباره‌ی مفاهیم دوستی، هنر، شوق و رنج را پرورش دهد.
کتاب «هنر سیر و سفر»
در این کتاب آلن با لحنی شاعرانه و نگاه شخصی به روانشناسی سفر پرداخته است؛ این‌که چگونه پیش از دیدن مکان‌های جدید، آن‌ها را در ذهن خود تصور می‌کنیم؟ چگونه زیبایی را به خاطر می‌سپاریم؟ چه اتفاقی برای ما می‌افتد هنگامی‌که به یک صحرا یا جنگل نگاه می‌کنیم یا وقتی در اقامتگاهی خارج از شهر مانده‌ایم؟
کتاب «خوشی‌ها و مصایب کار»
این متن در نتیجه‌ی سفرهای دوسالهی آلن به همراه یک عکاس و مشاهده‌ی مردمی است که در حال کار کردن هستند. چرا کار می‌کنیم؟ چطور کار کردن قابل تحمل‌تر می‌شود؟ معنای زندگی چیست؟ این کتاب، هم جذابیت و سرزندگی یک رمان و هم ایده‌های جدید و تحلیل‌های خاص نویسنده را در خود جای داده است.
«هنر به مثابه درمان»
آلن این کتاب را با همکاری تاریخ‌نگاری به نام «جان آرمسترانگ» نوشته است. آن‌ها در این اثر مطرح می‌کنند که برخی از آثار هنری بزرگ می‌توانند سرنخ‌هایی برای مدیریت تنش و سردرگمی‌های ما در زندگی روزمره باشند. مطالعه‌ی این کتاب، القا می‌کند که می‌توان به کمک هنر به پرسش‌های مهم زندگی پاسخ داد.
«سیر عشق»
کتاب «سیر عشق» در سال 2016 منتشر شده است. این متن به‌نوعی ادامه‌ی اولین کتاب دوباتن یعنی «جستارهایی در باب عشق» است. آلن در این کتاب دوباره به عشق بازمی‌گردد و افکار خود درباره‌ی روابط را با ما در میان می‌گذارد.
آلن دوباتن و مدرسه‌ی زندگی
کار دوباتن به نوشتن کتاب خلاصه نمی‌شود. او پایه‌گذار مدرسه‌ای است که با شیوه‌‌ای جدید و متفاوت آموزش می‌دهد. مدرسه‌ی زندگی (The School of Life) سازمانی جهانی است و فعالیت‌های خود را بر توسعه‌ی هوش هیجانی (Emotional Intelligence) متمرکز کرده است. در این سازمان، روانشناسی، فلسفه و فرهنگ به زندگی روزمره گره میخورد؛ درست مانند آثارش.
تمرکز آلن دوباتن بر عشق است
دوباتن معتقد است باید به‌جای داستان‌های افسانه‌ای، داستان‌های دقیق‌تری درباره‌ی روابط برای خود روایت کنیم؛ قصه‌هایی که مشکلات را عادی و به ما راهکارهایی هوشمندانه و کمک‌کننده برای غلبه بر آن‌ها نشان دهند. پیشنهاد دوباتن برای موفقیت در عشق این است: شریک عاطفی‌تان را کودکی دوساله در نظر بگیرید. ممکن است خنده‌دار به‌نظر بیاید اما راه حل خوبی است. ما با کودکان صبورانه برخورد می‌کنیم اما این صبوری را در مقابل شریک عاطفی یا زندگی‌مان نداریم.
کلام آخر
فلسفه‌ی روزمره یا کاربردی از مفاهیم موردنیاز جامعه‌ی مدرن است. جامعه‌ی مدرنی که در آن انسان‌ها از هر زمان دیگری بیشتر به دنبال دستورالعمل می‌گردند تا بتوانند بهتر و عمیق‌تر به جست‌وجوی درونی بپردازند و نتیجه‌ی کنکاش‌های درونی خود را در زندگی بیرونی عملی کنند. به تعبیر دیگر، انسان معاصر بیش از هر زمان دیگری به دنبال معنا است. آلن دوباتن نویسنده‌ای است که در این راه به مخاطب کمک شایانی می‌کند.