گرایش جنسی، از پیچیده‌ترین و در عین‌حال بنیادی‌ترین جنبه‌های هویت انسانی است که همواره موضوع بحث و بررسی بوده است. این مفهوم، به جذب روانی، عاطفی و جنسی فرد به افراد از جنس مخالف، همجنس و یا هردو اشاره دارد که بخشی عمیق از هویت انسان را شکل می‌دهد و تأثیری گسترده بر روی تجربیات، ارتباطات و درک انسان‌ها از خودشان و دیگران دارد.
در عصر حاضر، با پیشرفت‌های علمی و اجتماعی، درک ما از گرایش جنسی به سوی نگرش فراگیرتر و پذیرش بیشتر سوق یافته است، با این حال، همچنان شاهد چالش‌ها و موانعی بر سر راه درک کامل و پذیرش گرایش‌های جنسی متفاوت هستیم. در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم با نگاهی دقیق و جامع، به بررسی مفهوم گرایش جنسی، عوامل موثر بر آن و نحوه‌ی پذیرش و مواجهه با آن در جوامع مختلف پرداخته‌ایم.
گرایش جنسی چیست؟
گرایش جنسی به الگوهای طولانی‌مدت در جذب جنسی، عاطفی، عشقی یا رمانتیک نسبت به دیگران اشاره دارد. این جذب ممکن است به سمت افراد از جنس مخالف (هتروسکشوالیتی)، جنس مشابه (همجنس‌گرایی)، هر دو جنس (بایسکشوالیتی)، یا بیش از یک گرایش جنسی (پن‌سکشوالیتی) باشد. همچنین، برخی افراد ممکن است خود را آسکشوال توصیف کنند، به این معنی که کمتر جذبه‌ی جنسی نسبت به دیگران احساس می‌کنند یا اصلا نمی‌کنند.
چه زمانی گرایش جنسی بروز می‌کند؟
گرایش جنسی یک بخش طبیعی و ذاتی از هویت فرد در نظر گرفته می‌شود و معمولا در دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شکل می‌گیرد. اگرچه برای برخی افراد ممکن است شناخت و پذیرش این موضوع زمان بیشتری ببرد. مهم است تاکید کنیم که گرایش جنسی از هویت جنسیتی که به تجربهی فردی و درک شخصی از جنسیت خود مربوط می‌شود متفاوت است.
گرایشات جنسی در جوامع متفاوت
پذیرش و درک گرایش جنسی در جوامع مختلف متفاوت است و می‌تواند تحت تأثیر فرهنگ، قوانین و نگرش‌های اجتماعی قرار گیرد.
انواع گرایش جنسی
براساس تحقیقات انجام‌شده و منابع معتبر علمی پنج دسته‌ی متفاوت برای گرایش‌های جنسی در نظر گرفته می‌شود که شامل موارد زیر است:
-
دگرجنس‌گرا (Heterosexual)
افرادی که دارای تمایلات عاشقانه و فیزیکی نسبت به جنس مخالف هستند در این دسته قرار دارند. به زبان ساده‌تر مردها نسبت به زن‌ها و زن‌ها نسبت به مردها گرایش دارند. اغلب افراد جامعه در این دسته جای می‌گیرند و به آن دسته‌ی معمولی (Straight) نیز گفته می‌شود.
-
همجنس‌گرا (Homosexual)
افرادی که در این گروه دسته‌بندی می‌شوند، از لحاظ عاشقانه و تمایلات جنسی، جذب همجنس خود می‌شوند. به‌طورکلی گرایش همجنس‌گرا به ۲ دسته اصلی تقسیم می‌شود:
همجنس‌گرایی مردان
همجنس‌گرایی زنان
-
دوجنس‌گرا (Bisexual)
بای‌سکشوال یا دوجنس‌گرا به افرادی که هم به مرد و هم به زن گرایش دارند گفته می‌شود. با این حال ممکن است علاقه‌مندی آن‌ها به هر ۲ جنس همزمان اتفاق نیفتد.
-
بدون گرایش جنسی (Asexual)
اصطلاح آسکشوالیتی یا ناجنس‌گرایی به افرادی گفته می‌شود که تمایلات جنسی ندارند و هیچ علاقه‌ای به برقراری رابطه جنسی با جنسیت‌های مختلف نشان نمی‌دهند. این گروه از افراد لذت جنسی را هیچ‌گاه تجربه نمی‌کنند. تحقیقات نشان داده است حدود یک درصد از افراد جهان در این دسته قرار دارند. البته لازم به ذکر است این افراد به‌صورت ارادی ناجنس‌گرایی را انتخاب نمی‌کنند، بلکه از لحاظ روانی هیچ علاقه‌ای به برقراری رابطه جنسی ندارند.
-
همه‌جنس‌گرایی (Pansexual)
این نوع گرایش زیرشاخه‌ای از دوجنس‌گرایی است؛ با این تفاوت که فردی با گرایش جنسی پنسکشوال می‌تواند به‌طور همزمان از لحاظ عاشقانه، فیزیکی و روانی جذب هر جنسیتی شود. این افراد برای برقراری رابطه به جنسیت افراد توجه ندارند.
چه عواملی در گرایش جنسی تعیین کننده است؟
غالبا عوامل تعیین‌کننده‌ی جهت‌گیری جنسی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در عین‌حال می‌توان گفت گرایش‌های جنسی از ۲ بخش روانی و رفتاری تشکیل می‌شوند. از این رو باید عوامل تعیین‌کننده برای گرایش‌های جنسی را با هویت جنسی فرد در ارتباط دانست.
محققان به این نتیجه رسیده‌اند که گرایش‌های جنسی فرد ممکن است ناشی از عوامل زیر باشد:
عوامل بیولوژیکی: مانند ژنتیک، هورمون‌ها و ساختارهای بیولوژیکی بدن که می‌تواند دلیل جهت‌گیری جنسی شود.
تجربیات کودکی: اتفاقات و تجربیات زندگی به‌خصوص در دوران کودکی و نوجوانی ممکن است بر گرایش جنسی فرد اثر زیادی بگذارد.
آموزش: تاثیر آموزش، فرهنگ اطرافیان و جامعه در شکل‌گیری گرایشات جنسی نقش اساسی دارد.
عوامل روانی: خصوصیات روانی افراد، از جمله شخصیت، احساسات و انگیزه‌های آن‌ها می‌تواند در تعیین گرایش‌های جنسی موثر باشد.
چرا تعیین گرایش‌های جنسی مهم است؟
- تعیین گرایش‌های جنسی به انسان‌ها کمک می‌کند خودشان را بهتر بشناسد و احساسات خود را به‌درستی درک کنند؛ نتیجه‌ی این امر خودآگاهی و زندگی آسان‌تر است.
- جهت‌گیری درست جنسی، فرد را قادر می‌سازد بر ارتباطات عاطفی و جنسی خود با دیگران تسلط مناسبی پیدا کند.
- شناخت، تعیین و تحلیل گرایش‌های جنسی به برقراری و حفظ روابط عاطفی و جنسی سالم افراد کمک می‌کند.
چه زمانی به فرد متخصص مراجعه کنیم؟
گرایش جنسی رکنی حیاتی از هویت هر فرد است و احترام به تنوع جنسی و تجربیات افراد اهمیت زیادی دارد. از آن‌جاکه افراد به شکل ارادی گرایش‌های جنسی خود را انتخاب نمی‌کنند، درواقع این تمایلات عاشقانه، فیزیکی و روانی از عوامل زیادی اثر گرفته و ایجاد شده است. بهترین راه‌کار برای افرادی که احساس می‌کنند گرایش جنسی متفاوت نسبت به اکثریت جامعه دارند، مراجعه به روانشناس و فرد متخصص در این زمینه است.
کلام آخر
گرایش جنسی به‌عنوان یک جزء ذاتی و بنیادین از هویت فرد، نیازمند درک و حمایت است تا هر انسان بتواند بدون ترس از تبعیض یا سرزنش، به‌طور کامل بروز و رشد یابد. درنهایت، ترویج دانش و آگاهی در مورد گرایش‌های جنسی، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک کند. اگر در خود و یا اطرافیان‌تان وجود نشانه‌های گرایش‌های جنسی متفاوت را مشاهده کردید، بهتر است با یک فرد متخصص در این باره گفتگو کنید.