ارائه‌ی راهکاری جدید برای یک چالش یا یک مساله را خلاقیت می‌گویند. زمانی که برای بازسازی منزل‌تان ایده‌ی جدیدی داشته باشید که پیش از آن کسی آن را عملی نکرده باشد، از خلاقیت خود استفاده کرده‌اید. اگر در اطراف خود کسی را می‌شناسید که برای مسائل پیش رو همیشه راهکارهای منحصربه‌فردی ارائه می‌کند، مطمئنا او یک فرد خلاق است.
خلاقیت به عنوان یکی از ستون‌های اصلی کارآفرینی و موفقیت به حساب می‌آید. برای شروع یک کسبوکار موفق اولین چیزی که به آن نیاز خواهیم داشت، یک ایده‌ی خلاقانه و نوین است. در ادامه‌ی این مقاله قصد داریم، به بررسی چیستی خلاقیت، ایده و نوآوری بپردازیم. این نوشتار کوتاه با تعاریفی ساده و جامع از مفاهیمی که نقش اساسی در فرآیند کارآفرینی دارند (ایده، خلاقیت، نوآوری) تصویر واضح‌تری از مفاهیم خلاقیت را به شما ارائه می‌دهد.
ایده
ایده (انگاره یا طرح)، یک مفهوم یا یک طرح ذهنی‌ست. اولین قدم برای حل یک مشکل یا برآورده کردن یک نیاز ایده است. به عبارت دیگر ایده‌ها ساده‌ترین راهکارها برای مسائل و مشکلات پیش روی ما هستند. ایده پاسخی‌ست برای سوالاتی مانند: چه کنیم؟ چرا؟ چگونه؟ برای چه کسانی؟ پیش نیازها چیست؟
برای عملی کردن ایده‌ها لازم است، به بسیاری از محدودیت‌ها مثل قوانین فیزیک، حقوقی یا غیره توجه کرد. طرح ایده‌های نو، رابطه‌ی مستقیمی با خیال‌پردازی و خلاقیت دارد.
خلاقیت
خلاقیت به‌وجود آوردن چیزی نو از روشی دور از انتظار و جدید است. استرنبرگ و لیوبارت (Sternberg and Lubart) خلاقیت را این گونه تعریف می‌کنند: «توان تولید اثری نو و مفید.» خلاقیت، فرآیند ذهنی‌ست برای کشف کردن ایده‌های جدید و مفاهیمی نو، یا اینکه مفاهیم قبلی و ایده‌های کهنه را به شکلی نو درآوریم. به عبارتی خلاقیت را می‌توان این‌طور هم معنا کرد: « قدرت به کار بستن توانمندی‌های ذهن فرد برای ایجاد یک فکر یا مفهوم تازه»
ایده‌ی برتر
ایده‌هایی عنوان برتر را برای خود کسب می‌کنند که بهترین و باارزش‌ترین راهکارها را برای حل‌و‌فصل مشکلات ارائه داده باشند. علاوه بر آن باید بتوانند به سوالات زیر پاسخ مناسبی بدهند:
- مشکل پیش رو چیست؟
- مخاطب این مشکل چه کسی‌ست؟
- راهکار تازه‌ی مطرح شده چیست؟
تفاوت خلاقیت با نوآوری
در این بین مفهوم دیگری تحت عنوان نوآوری وجود دارد که با خلاقیت تفاوت‌هایی دارد، اما برخی افراد این دو مفهوم را یکسان می‌دانند. در ادامه به بررسی تفاوت خلاقیت با نوآوری پرداخته‌ایم. خلاقیت پیدایش و تولید یک اندیشه و فکر جدید است، اما نوآوری عملی کردن همان اندیشه و فکر است. درواقع نوآوری به معنی به‌کارگیری تفکرات جدید ناشی از خلاقیت است، که در یک سازمان می‌تواند به صورت یک کالای جدید، خدمت و یا راه حل جدید برای انجام دادن کارها باشد.
خلاقیت بر قدرت ایجاد اندیشه های جدید متمرکز است. درحالی‌که نوآوری عملی ساختن افکار تازه و جدید است اختلاف این دو مفهوم در این است که اندیشه‌ای که خلق می‌شود علاوه برتازگی آن، باید در عمل هم قابل اجرا و ممکن هم باشد. حالا که با این سه مفهوم آشنا شدید قصد داریم بدانیم در فرآیند کارآفرینی چه نقشی دارند.
کارآفرینی به چه معناست؟
قبل از بررسی نقش ایده، نوآوری و خلاقیت در کارآفرینی بهتر است با این مفهوم بیشتر آشنا شویم. زمانی که یک فرد از طریق طرح ايده‌هاي نو، خلاقانه و شناسايي فرصت‌هاي جديد و جمع‌آوری منابع مورد نیاز، کسبوکار جدیدی راه می‌اندازد، به این اقدام کارآفرینی می‌گویند. راه انداختن چنین کسب‌و‌کاری با ریسک فراوانی همراه است. با این وجود باید بگوییم که انگيزه‌هاي مختلفي در كارآفرينی موثر است: نياز به موفقيت، نياز به كسب درآمد و ثروت بیشتر، شهرت و مهمتر از همه غلبه بر احساس ناکارآمدی و استقلال طلبي.
حضور خلاقیت، شکل گیری ایده ها و وجود نوآوری، هرسه در فرآیند کارآفرینی نقش مهمی دارند. برای اینکه بتوانید کارآفرین باشید، باید ابتدا خلاق باشید، ایده‌های جدید به ذهنتان خطور کند، توانایی نوآوری داشته باشید و سپس با پذیرش ریسک کار، امکانات موجود، شور و علاقه و اراده ای قوی، دست به عمل بزنید.
به کدام افکار ایده نمی‌گویند؟
میان افکاری که می‌توان به آنها ایده گفت و افکاری که ایده محسوب نمی‌شوند، تفاوت‌ها بسیارند، اما به چه افکاری ایده نمی‌گویند؟ زمانی که یک فکر، به ابداع یا تغییر در ساختار مساله‌ای نپردازد و فقط با مسائل موجود مرتبط باشد به آن ایده نمی‌گویند، اما اگر تفکر موجود، منجر به تولید محصولی جدید شود می‌توان آن را ایده نامید.
برای مثال تولید تلویزیون‌های بزرگ برخوردار از ویژگی‌های خاص و برتر را نمی‌توان ایده دانست، به دلیل اینکه ساختار را تغییر نداده، اما ساخت یک تلویزیون با ساختار جدید مثلا ویژگی اتصال به کامپیوتر و یا LCD, LED درزمان خود ایده‌ی نوینی بوده است. مسلما تنها زمانی می‌توان یک تفکر را ایده دانست که شامل دو عنصر مهم خلاقیت و کارآیی باشد.
معیارهای خلاقانه بودن ایده‌ها
در ادامه به معرفی معیارهایی که به‌وسیله‌ی آنها می‌توان میزان خلاقیت یک ایده را سنجید می‌پردازیم:
- ساده بودن
- زیرکانه بودن
- ترسیم و ارائه‌ی آسان
- آشنا و قابل فهم بودن
- قوی و رسا بودن
- توانایی به‌کارگیری آن در چند زمینه
- جدید و بکر بودنش
- منعطف بودنش
- قدرت چالشی آن
معیارهای کارآیی یک ایده:
- ساده بودن در ع عین بزرگی
- حمایت کننده از کسبوکار
- کاملا جدید بودن
- قابل اثبات کردن
- سودده بودن
- قابل اجرا و آسان بودن
- در راستای اولویت های فناوری کشور قرار داشتن
- خلاقانه بودن
ویژگی‌های یک فرد خلاق
آلن کار (Allen Carr)، نویسنده‌ی انگلیسی کتب‌های روانشناسی و توسعه‌ی فردی، در کتاب روانشناسی مثبت، ویژگی‌های یک فرد خلاق را این‌طور توضیح می‌دهد:
- استعداد یا ذوقی خاص
- انگیزه
- مهارت
- تجربه
- انعطاف‌پذیری
- داشتن روحیه‌ی ساختار شکن
فرد خلاق می‌تواند نوعی دیگر به مسائل نگاه کند، یعنی به راه‌حل‌ها و پاسخ‌های موجود اکتفا نمی‌کند، ذهن پرسشگر او مدام در حال بررسی امکان‌های مختلف است. فرد خلاق نگاه خود را توسعه می‌بخشد و از تعابیر و برداشت‌ها عبور می‌کند ضمناً برای یافتن بهترین راه حل و ایده، صبور است.
برای کارآفرین بودن، باید به ذهن خود اجازه‌ی تخیل کردن بدهیم، نوع نگاه و دید خود را عوض کنیم، از زوایای مختلفی به هر مسئله بیاندیشیم. برای کارآفرین بودن باید ایده‌های‌مان را در چارچوب خلاقیت و کارآمدی دسته‌بندی کنیم تا گرفتار ایده‌نماها نشویم. نوآوری خود نیز می‌تواند به پویایی بیشتر تولید یک محصول یا خدمت کمک کند، به‌همین خاطر همواره از عناصر اصلی پیشرفت در کسب و کار است.
در این مقاله از سایت همراهتم به بررسی مفاهیم ایده، خلاقیت، نوآوری و تاثیرات این مفاهیم در کارآفرینی پرداختیم. امیدواریم که مطالب ذکر شده در این مقاله برای شما عزیزان مفید واقع شده باشد. ممنون که تا انتهای این مطلب با ما همراه بودید.