- صفحه اصلی
-
حوزههای مشاوره
- درمانگران
- وبلاگ
- وبینارها
-
تست‌های روانشناسی
- دربارهی ما
- تماس با ما
ذهن انسان گاهی اوقات مثل یک آینه‌ی شکسته عمل می‌کند؛ تصویری تحریف شده از واقعیت، نشان می‌دهد و ما را درگیر تصمیم‌گیری‌های نادرست می‌نماید. این تحریف‌ها همان چیزی است که روانشناسان به آن می‌گویند: خطاهای شناختی.
در این مقاله سعی داریم با بررسی خطاهای شناختی، کاربرد تست خطای شناختی و نحوه اصلاح این الگوهای ذهنی، گامی در جهت بهبود سلامت روان برداریم.
خطاهای شناختی، محاسبات سرانگشتی مغز انسان است؛ الگوهای تکراری و غیرواقعی که باعث می‌شوند ما نتوانیم واقعیت‌ها را به درستی ببینیم یا تحلیل کنیم.
این خطاها مانند میان‌برهای ذهنی عمل می‌کنند که مغز برای تصمیم‌گیری سریع‌تر، از آنها استفاده می‌کند اما معمولا منجر به قضاوت‌های اشتباه می‌شود.
یکی از بهترین روش‌ها برای شناسایی و اصلاح این خطاها، تست خطاهای شناختی است. تست خطاهای شناختی، ابزاری علمی است که کمک می‌کند افراد شناخت دقیقی نسبت به خطاهای ذهن خود داشته باشند.
این خطاها اغلب، به مرور زمان و در اثر زندگی طولانی مدت روی زمین در مغز ما شکل گرفته‌اند. در حالی که بخشی از آنها به تصمیم‌گیری سریع و بهتر مغز کمک می‌کنند تعداد زیادی از آنها، ذهن ما را به تصمیم‌های نادرست یا قضاوت‌های غیرمنصفانه می‌کشاند.
خطاهای شناختی مثل آینه در برابر ما نیستند که واقعیت اطراف را همان‌گونه که هست نشان دهند، بلکه برعکس حتی ظاهر اشیا اطراف را تغییر می‌دهند و به شکل متفاوت و شاید عجیب بازتاب می‌دهند.
ذهن انسان وقتی دچار خطای شناختی می‌شود، قوانین و فرض‌های غلط خود را درباره خود، دیگران و دنیا
واقعی می‌داند اگرچه شواهد زیادی علیه فرض‌های غلط او وجود داشته باشد.
هرگاه فردی درگیر هیجاناتی مانند ترس، خشم، غم و .. می‌شود، ممکن است به یک نوع از خطاهای شناختی دچار شود.
مثلا وقتی شکست می‌خورید و خود را انسان بدبختی فرض می‌کنید، احساسی منفی نسبت به خود و همه زندگی‌تان پیدا می‌کنید. در حالی که درست این است که بگویید من فقط در یک مورد خاص شکست خورده‌ام؛ اینجا شما دچار خطای شناختی همه یا هیچ شده‌اید.
تست خطای شناختی به شما کمک می‌کند:
در روانشناسی تست‌های متعددی برای سنجش خطاهای شناختی، طراحی شده که معروف‌ترین آنها عبارتند از:
در این بین تست خطای شناختی الیس یکی از معتبرترین و پرکاربردترین‌هاست. آلبرت الیس در سال 2003 پرسش‌نامه‌ای را طراحی کرد که هدف آن ارزیابی تحریف شناختی بین‌فردی بود.
این پرسش‌نامه سه بعد زیر را ارزیابی می‌کند:
برای این که تست خطای شناختی مفید واقع شود ابتدا باید با انواع این خطاها آشنا شوید. تعداد خطاهای شناختی زیاد است اما آلبرت الیس 10 خطای شناختی عمده‌ای را که احساسات و افکار انسان را تحت تاثیر قرار می‌هند بررسی می‌کند. این 10 خطا عبارتند از:
1- ذهن‌خوانی: شما فکر می‌کنید می‌دانید در ذهن آدم‌ها چه می‌گذرد اما شواهدی برای اثبات ادعایتان ندارید. مثلا: حتما همه از حرفم بدشان آمد، چون کسی واکنشی نشان نداد.»
2- پیشگویی: دائم پیش‌بینی می‌کند که اوضاع بدتر خواهد شد؛ به عنوان مثال: با این اوضاع، من در امتحان قبول نمی‌شوم.
با انجام تست خطای شناختی می‌توان مشخص کرد کدام یک از این تحریف‌ها در ذهن شما فعال‌تر است و چگونه بر روابط و احساسات شما تاثیر می‌گذارد.
شما شاید نتوانید وقایع را تغییر دهید ولی این توانایی را دارید که مسیر افکار نادرست‌تان را تغییر دهید. اصلاح خطای شناختی، یک فرآیند ذهنی-رفتاری است که با آگاهی آغاز می‌شود. بنابراین پس از انجام تست خطای شناختی، می‌توانید با روش‌های زیر به بهبود الگوی ذهنی خود کمک کنید:
جمع‌بندی
ذهن انسان ابزار قدرتمندی است اما به دلایل مختلف، گاهی دچار خطا می‌شود. تست خطای شناختی، مثل یک آینه شفاف عمل می‌کند که خطاهای فکری ما را نشان می‌دهد. شما با شناخت این خطاها می‌توانید افکار خود را کنترل کنید، تصمیم‌های بهتری بگیرید و روابط سالم‌تری داشته باشید. با انجام تست خطای شناختی، ذهن خود را دوباره می‌شناسید.
