چگونه یک فرد می‌تواند انعطاف‌پذیری شخصی و تاب‌آوری در محل کار را توسعه دهد؟ برای پاسخ به این سوال، به سراغ مطالعات دو محقق روی کارمندان شرکت مخابرات در ایالات متحده رفته‌ایم. کارمندانی که تحت فشار زیاد توانستند رشد کنند.
در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم به موارد موثر در توسعه‌ی تاب‌آوری در محل کار می‌پردازیم.
تاب‌آوری چیست؟
تاب‌آوری سازه‌ای چندبعدی است که شامل مجموعه‌ای از عوامل می‌شود: رفتارها، افکار، اعمال، نگرش‌ها و مهارت‌ها. مدی و خوشابا در مطالعات خود سه متغیر مرتبط با توانایی افراد برای مواجهه با استرس شدیدی که با آن روبرو بوده‌اند را شناسایی کردند. این موارد تعهد، کنترل و روبرویی با چالش‌ها است.
کارمندان با متعهد شدن به کار خود، بیشتر می‌توانستند خود را وقف وظایف‌شان کنند. این امر به آن‌ها زمان لازم و امکان این را می‌داد تا بفهمند دقیقاً چه اتفاقی برایشان می‌افتد. داشتن حس کنترل روی خود، کارکنان را قادر می‌ساخت تا به گونه‌ای رفتار کنند که بر تغییرات در حال وقوع تأثیر مثبت بگذارد. آن‌ها پذیرفتند که تغییر و استرس بخشی اجتناب‌ناپذیر از زندگی و کار است.
چگونه فرد می‌تواند تاب‌آوری شخصی در محل کار ایجاد کند؟
محققان استدلال کردند که می‌توان تاب‌آوری شخصی را با توسعه‌ی انواع استراتژی‌های موثر که آسیب‌پذیری و حساسیت زیاد به استرس را کاهش می‌دهد، تقویت کرد و به مرور افزایش داد.
همچنین پرورش مهارت‌های کارکنان و توسعه‌ی آن‌ها برای کاهش تأثیری که ناملایمات در محل کار روی آن‌ها می‌گذارد، امری ضروری است. تمرین تمرکز حواس، توسعه‌ی چابکی ذهنی و استراحت منظم مثال‌هایی از این مهارت‌ها است. مواردی که در ادامه ذکر شده برای ایجاد و گسترش تاب‌آوری در محیط کار پیشنهاد شده است:
مثبت اندیشی
با قرارگرفتن در موضع مثبت در محل کار، کارکنان بیشتر می‌توانند خود را با ناملایمات وفق دهند و حس کنترل بر محیط کاری خود را حفظ کنند. گذاشتن انرژی و انگیزه در کار، یا افزایش نشاط با ایجاد انعطاف‌پذیری ارتباط مستقیم دارد. این موضوع برعکس فرسودگی شغلی است که با خستگی عاطفی، خستگی جسمانی و خستگی شناختی مشخص می‌شود. نشاط با داشتن ظرفیت برای گذاشتن حداکثر تلاش در کار و در نتیجه ایجاد انعطاف‌پذیری شخصی ارتباط دارد.
بینش عاطفی
نمونه‌ی دیگری از ایجاد انعطاف‌پذیری شخصی در محل کار، توسعه و تقویت بینش عاطفی است. بینش ارتباط نزدیکی با هوش هیجانی دارد. افراد با گسترش سطح بینش خود، سطح آگاهی در مورد طیف وسیعی از احساساتی که تجربه می‌کنند از «منفی» گرفته تا «مثبت» را بالا می‌برند.
در ادامه این افراد همچنین پیامد واکنش‌ها، رفتار خود و تأثیر اعمال خود بر دیگران را در نظر خواهند گرفت.
تعادل
افراد می‌توانند با برقراری تعادل بین کار و زندگی سالم، انعطاف‌پذیری شخصی در محل کار ایجاد کنند. این تعادل به‌ویژه در دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم چالش‌برانگیز است. دنیای فناوری می‌تواند اینطور باشد که کارکنان 24 ساعت در روز و 7 روز هفته فقط کار کنند.
کارکنان برای اینکه بتوانند از موقعیت‌های استرس‌زا به خوبی عبور کنند، یعنی انعطاف‌پذیر شوند، باید انرژی داشته باشند و اگر تعادل بین کار و زندگی برقرار نباشد، به‌راحتی خالی می‌کنند. کارمندان به زمان نیاز دارند تا استراحت کنند، خود را بازیابند و بهبود پیدا کنند.
معنویت
داشتن حس معنویت با توسعه‌ی تاب‌آوری در کار ارتباط دارد. این مسئله ممکن است به کاهش آسیب‌پذیری و تأثیری که ناملایمات در محل کار روی فرد می‌گذارد مرتبط باشد. یافتن معنا در کار و احساس اینکه هر اتفاق به خیر بیشتر کمک می‌کند، می‌تواند در برابر استرس از افراد محافظت کند.
همچنین ممکن است وجود معنویت کارکنان را وادار کند حتی در موقعیت‌های استرس‌زا جنبه‌های مثبت یا هدف را در نظر بگیرند و به قولی نیمه‌ی پر لیوان را ببینند.
ژرف‌اندیشی
ژرف‌اندیشی روش دیگری است که افراد می‌توانند با تقویت آن تاب‌آوری در محل کار و انعطاف‌پذیری ایجاد کنند. به عبارت دیگر، هماهنگ بودن با احساسات و واکنش‌های عاطفی می‌تواند در برابر تأثیر استرس نقش به‌سزائی ایفا کند. آگاهی از محرک‌های احتمالی استرس می‌تواند فرصتی برای افراد فراهم کند تا منابع را آماده و جمع‌آوری کنند تا بهتر بتوانند به روال طبیعی بازگردند. اگر یک کارمند بداند که شرایط خاص و چالش‌برانگیز خواهد داشت، می‌تواند به استراتژی‌های مقابله‌ای مانند جستجوی حامی بیندیشد.
کلام آخر
تاب‌آوری یک مهارت حیاتی برای زندگی است که کلید بقای نوع بشر شناخته می‌شود. توانایی کنار آمدن با استرس و چالش‌های غیرمنتظره و پیشرفت در چنین شرایطی، همان سازگاری و تقویت انعطاف‌پذیری است. در مورد محل کار هم همین‌طور است. طبیعتاً اگر کارکنان از سلامت روحی و جسمی مناسبی برخوردار باشند، ظرفیت بیشتری برای ایجاد و توسعه‌ی مهارت‌ها برای قرارگیری در موقعیت بهتر و تاب‌آوری در محل کار و مواجهه با ناملایمات خواهند داشت.
با تقویت تاب‌آوری، افراد می‌توانند بهتر با فشارهای شغلی، تغییرات ناگهانی و چالش‌های روزمره کنار بیایند و در نتیجه، بهبود عملکرد و رضایت شغلی را تجربه کنند. برای این منظور، مشاوره روانشناسی می‌تواند به افراد کمک کند تا مهارت‌های تاب‌آوری خود را تقویت کنند و به بهبود سلامت روانی و جسمی خود بپردازند.