فواید باغبانی برای سلامت جسمانی و روانی بسیار زیاد است. پژوهش‌ها نشان داده است که گذراندن وقت در فضای بیرون از خانه برای جسم و ذهن ما بسیار سودمند است. مسلما همه‌ی ما این تجربه را داشته‌ایم که پس از گشت و گذار در طبیعت تنش‌ها و پریشانی‌هایمان را فراموش کرده باشیم. یکی از بهترین راه‌ها برای وقت گذراندن در فضای بیرون از خانه باغبانی است.
در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم به منفعت‌هایی می‌پردازیم که کار با گل و گیاه بر سلامت و روحیه‌ی ما دارد.
تمرین مهارت پذیرش
بسیاری از عوامل رنج‌آور ناشی از تلاش ما برای مدیریت شرایط و اموری است که کنترلی بر آن نداریم. هر چه بیشتر بتوانیم محدودیت‌های توان خود را در اداره‌ی موارد خارج از کنترل و غیر قابل پیش‌بینی زندگی بپذیریم، آرامش و صلح ذهنی بیشتری خواهیم داشت.
باغبانی تمرین خوبی برای این مهارت محسوب می‌شود. شما اختیار شرایط جوی را در دست ندارید و گاهی برای برداشت محصولات یا گردش میان گل‌ها باید خود را تسلیم آب و هوا و گردش فصل‌ها کنید. مسلما پذیرش در باغبانی یا هر مورد دیگر به معنای آن نیست که به طور کلی همه چیز را به حال خود واگذاریم. ما می‌توانیم بیشترین تلاش خود را برای باروری باغ و تغذیه‌ی خاک صورت دهیم و باغی امور غیر قابل اداره را به مادر طبیعت واگذار کنیم.
گذر از کمال‌گرایی
اگر کمال‌گرا هستید، احتمالا می‌دانید که این خصوصیت چه هزینه‌های سنگینی برای شما خواهد داشت. سعی برای بی‌نقص ساختن هر چیز در نهایت راه به کلافگی و سرخوردگی، از دست دادن فرصت‌ها و زمانبندی‌های از پیش تعیین‌شده و فرسایش روابط می‌برد. همچنین این خصیصه در برخی موارد سبب خواهد شد که فرد اساسا دست به اقدام نزند.
با توجه به آن که در باغبانی اداره‌ی بسیاری از امور در اختیار ما نیست، این کار را می‌توانیم به منزله‌ی مرهمی مناسب برای کمال‌گرایی در نظر بگیریم. فرقی ندارد که طرح باغ خود را تا چه حد دقیق ریخته و اجرا کرده باشید، عوامل متعددی وجود دارد که به طور غیرمنتظره چهره‌ی فضای باغ را دگرگون خواهد ساخت. هجوم آفت‌ها، برهم ریختن اعتدال آب و هوا، جانوران موذی و ابر و آفتاب همگی بر رشد گیاهان و ساختار باغ موثرند. برای نمونه اگر همسایه‌ای در روز پرباد علوفه‌های هرزش را سم‌پاشی کند، ممکن است باد این سموم را بلای جان سبزی‌های باغ شما کند. در باغبانی عوامل متعدد خنثی‌کننده‌ی کمال‌گرایی وجود دارد.
رشد طرز فکر
در واقع باید ناتوانی در ایجاد باغ بی‌نقص را جشن بگیریم. دکتر کارول دوئک (Carol Dweck) روانشناس روش ایجاد تمایز میان طرز فکر رشد (growth mindset) و طرز فکر ثبات (fixed mindset) را شکل داد. در طرز فکر رشد فرض را بر آن می‌گذاریم که پیوسته در حال آموختن هستیم. وقتی چیزی مطابق میل ما پیش نرفت، به جای آن که آن را به دید شکست ببینیم، فرصتی برای فراگیری در نظر می‌آوریم.
حتی می‌توانیم در این شیوه چشم به راه شکست‌ها باشیم. بنابراین هر چه شکست‌ها بیشتر باشد، آموزش و رشد بیشتر خواهد بود. می‌توانیم از رخدادهای ناگوار یا حوادث بد متوجه شویم که چه اتفاق‌هایی افتاده است و دلیل آنها چیست. همچنین از درس‌های آموخته شده می‌توانیم در موارد دیگر در زندگی نیز بهره بگیریم. بنابراین اشتباهات بیشتر در این زمینه به معنای آموزش و رشد بیشتر خواهد بود.
ارتباط با دیگران
امور معدودی مانند روابط خوب و سالم است که حال روحی و تندرستی ما را افزایش می‌دهد و باغبانی فرصتی را برای ایجاد ارتباط موثر و مفید برای ما فراهم می‌آورد. باغبانی روحیه‌ای ویژه می‌طلبد و بنابراین اشتیاق مشترک به آن معمولا سبب ارتباط سریع و دوستانه‌ی علاقمندان با یکدیگر می‌شود. مسائل گوناگونی که در باغبانی پیش می‌آید موضوع بحث‌ها و گفتگوهای فراوانی را در اختیار افراد می‌گذارد و همچنین از آن جا که طبیعت پیوسته در حال نمو و تغییر است هیچگاه حرف در زمینه‌ی باغبانی تمام یا تکراری نخواهد شد. انسان‌ها هنگامی که تجربیات مشترک یا مشابه را با یکدیگر در میان می‌گذراند روابط بهتری را شکل می‌دهند.
ارتباط با جهان خود
باغبانی علاوه بر آن که سبب ارتباط بهتر ما با جهان بیرونی می‌شود بلکه رابطه‌ی ما را با جهان خود نیز بهبود می‌بخشد. بسیاری از افراد مشتاق باغبانی در هنگام خوردن محصولاتی که خود کشت کرده‌اند ارتباط درونی را با ماده‌ی غذایی حس می‌کنند. همه‌ی ما ارتباطی درونی با زمین داریم و هنگامی که از محصولات برداشت شده از زمین را مصرف می‌کنیم این رابطه تجلی می‌یابد.
باغبانی به معنای پیوند با پایه و اساس زمینی است که بر آن کار می‌کنیم. هر چه بیشتر در باغ وقت می‌گذارنیم دانش و انس ما با عناصر طبیعی بیشتر می‌شود. با افزایش تجربه‌ی کار بر زمین متوجه مواردی می‌شویم که پیشتر از چشم ما دور می‌ماند. شروع و پایان فصل‌ها، هنگام شروع باران، جهت‌های جغرافیایی و شیوه‌ی تاثیر وزش باد در نظر ما آشکار خواهد شد. همچنین ما به تجربه با چرخه‌ی فصل‌ها مانوس خواهیم شد.
از آن گذشته هنگامی که گیاهان را رشد می‌دهیم حس پرورش والدین در ما تداعی می‌شود و عاطفه و قدرت توجه در ما افزایش چشمگیری خواهد یافت.
غسل در سبزی
در ژاپن اصطلاح «شینرین یوکو» (shinrin-yoku) را می‌توان به صورت «استحمام در جنگل» یا «غسل در سبزی» برگرداند. این عبارت به خوبی نشانگر تجربه‌ی غرقه شدن در سبزی است. تحقیقات بیشماری نشان از تاثیرات مفید گذراندن وقت در چشم‌اندازهای طبیعی دارد.
این پژوهش‌ها شواهد متعددی را یافته‌اند که نشان می‌دهد حضور در فضای سبز یا دست کم نگاه کردن به چشم‌اندازهای سرسبز در تسریع دوره‌ی نقاهت پس از جراحی‌ها، کاهش اضطراب و افسردگی و مدیریت بهتر استرس نقش بسیار موثری دارد.
نکته‌ی بسیار خوب درباره‌ی باغ آن است که شما دقیقا در بیرون خانه‌ی خود هستید و به راحتی و بدون زحمت می‌توانید از فضای طبیعی لذت و بهره ببرید.
حضور در لحظه
حضور در لحظه با ذهن آگاهی فواید بسیار متعددی دارد. از آن جمله می‌توان به رضایت در روابط و واکنش‌پذیری عاطفی کمتر اشاره کرد. واکنش‌پذیری عاطفی به معنای حساسیت فرد در مواجه به مواردی است که مهار آنها را به دست ندارد. باغ را می‌توان مکانی محفوظ و مهارشده در نظر گرفت و در آن در لحظه حضور داشت. در باغ به راحتی می‌توانیم آرامش بگیریم و مهار عواطف و احساسات را به دست آوریم.
فعالیت جسمانی
فعالیت منظم جسمانی تاثیر فراوانی بر روحیه و تندرستی دارد و باغبانی فرصت‌های فراوانی را برای تحرک در اختیار می‌گذارد. نکته‌ی مثبت در ارتباط با ورزیدگی بدن حین باغبانی آن است که با توجه به تحرک بسیار کند گیاهان معمولا بیشتر فعالیت‌ها با آرامش و کندی صورت می‌گیرد و از آسیب‌ها جلوگیری می‌شود. همچنین حرکت‌هایی که در حین باغبانی می‌کنیم بسیار متنوع هستند و تقریبا همه‌ی اندام‌ها را به تناسب ورزیده می‌سازند.
کاهش استرس
تعجب‌آور نیست که باغبانی تاثیر شگفت‌انگیزی در کاهش استرس دارد. در باغ زندگی به آرامی به پیش می‌رود و گرمای خورشید با نوازش سایه‌ی درختان بر شما می‌تابد و خنکای خاک نرم دستان شما را سرحال می‌آورد. علاوه بر آن باغبانی فرصت مشاهده‌ی مناظر زیبای طبیعت را بیشتر در اختیار شما می‌گذارد. باغبان‌ها معمولا با چشم‌اندازهایی مانند رنگین‌کمان و طلوع و غروب خورشید مواجه می‌شوند که طبق بررسی‌ها آثار درمانی دارند.
خوراک سالم
در نهایت شاید یکی از مهمترین بهره‌های باغبانی دسترسی به مواد غذایی سالمی است که خود پرورانیده‌اید. در پژوهشی مشخص شد که تغییر در رژیم غذایی بر افسردگی تاثیر فراوانی می‌گذارد. شما قابلیت آن را دارید که مواد گوناگون را در باغ خود پرورش دهید و پیوسته از مواد غذایی تازه مصرف کنید. همچنین ارتباطی که شما در مقام پرورنده با مواد غذایی باغ خود دارید سبب افزایش نشاط در رژیم غذایی‌تان خواهد شد.
کلام آخر
باغبانی و رسیدگی به گل و گیاه به زمین پهناور نیاز ندارد. نیازی نیست که کار را با تعداد فراوانی گل و گیاه شروع کرد. هیچ کس شما را وادار به اقدامی نخواهد کرد و گیاهان به هیچ عجله‌ای ندارند. شما می‌توانید با یک گلدان ساده در آپارتمان خود آغاز به باغبانی کنید. گیاهان بخشنده‌اند و فرصت آزمون و خطا را به شما می‌دهند. ممکن است در ابتدا گیاه را به سمت خشکی هدایت کنید، اما همچنان فرصت فراوانی برای آموختن از اشتباهات خود خواهید داشت. به کیفیت و سلامت خاک گیاهان و نشاط آنها دقت کنید. به تدریج و به تجربه در می‌یابید که کدام گیاه به چه خاکی نیاز دارد.
در پایان بدانید که شما با باغ‌تان رشد خواهید کرد و ارتباطی صادقانه میان شما ایجاد خواهد شد. طبیعت بخشنده، مفرح و دست‌ودل‌باز است و هر آن چه در خود دارد را با مهر در اختیار شما خواهد گذاشت. شاید ارتباط با طبیعت سالم‌ترین ارتباطی باشد که در سرتاسر طول زندگی تجربه کرده باشیم.