دلایل عاشقی و راز هورمون عشق

دلیل عاشقی چیست؟ عشق قوی‌ترین و عمیق‌ترین احساسی است که از کنترل مغز و قلب نیز خارج است و به همین دلیل بیشتر مردم پاسخی برای این پرسش ندارند. گاهی برای عشق تا قله‌ی قاف می‌رویم و برای معشوق کارهای خارق‌العاده می‌کنیم. اما دلیل چنین تأثیر عظیمی که عشق بر ما دارد چیست؟ در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم به برخی از دلایل عاشقی و عوامل دخیل در آن اشاره می‌کنیم. همراهمان باشید.

چرا عاشق می‌شویم؟

همسازی

یکی از عوامل اساسی است عاشقی همسازی است. همسازی مربوط به جاذبه‌ی جسمانی نمی‌شود، بلکه منظور توانایی ارتباط با یکدیگر و کنار آمدن با هم است. وقتی با شریک زندگی ارزش‌های معنوی و علایق مشترک داشته باشید و بیشتر عقایدتان همخوان باشد، یعنی با عزیزتان همسازید و این امر شما را به هم نزدیک‌تر خواهد کرد.

جاذبه

جاذبه یکی از عوامل عاشق‌شدن، خصوصا در مراحل اولیه‌ی آشنایی، است. جاذبه صرفاً جسمانی نیست و مربوط به جاذبه‌ی عاطفی و جنسی نیز می‌شود. برخی از افراد به علایق، داشته‌ها، جایگاه و نیز تفکرات مشترک جذب می‌شوند.

حال اگر جاذبه بدون قرابت یا صمیمیت عامل اصلی در علاقه شود، این حس را می‌توان شیفتگی در نظر گرفت. معنای این حالت آن است که شما بیش از آن که درباره‌ی شخص مقابل بدانید به او جذب شده‌اید. عشق حقیقی ترکیبی از جاذبه و قرابت است که معمولا بر اثر گذر زمان شکل می‌گیرد.

ارتباط

وقتی دو طرف عمیقا با هم ارتباط داشته باشند احتمالا عاشق می‌شوند. ما انسان‌ها در پی ارتباطات یا پیوندهایی هستیم که زندگی‌مان را پربارتر می‌کند. وقتی با شخصی ارتباط عمیق داشته باشیم، حس رضایت شکل می‌گیرد. ما می‌خواهیم این حس رضایت را بیشتر و تبدیل به تجربه‌ای برای سراسر عمر کنیم.

شباهت‌ها

شاید پیش‌تر این عبارت را شنیده باشید که «که دو قطب مخالف همدیگر را جذب می‌کنند». ولی دلیل اصلی عاشق‌شدن آن است که دو طرف «هم‌فکر» هستند یا شباهت‌هایی با هم دارند ـ شاید هر دو مطالعه، سفر، عرفان یا مکاشفه در تاریخ را دوست داشته باشند. این امر به شکل‌گیری ارتباط عمیق و صمیمی میان دو نفر و عشق دوطرفه کمک می‌کند.

شباهت والدین

در طی رشد به والدین نگاه می‌کنیم. بعضی از ما والدین را الگوی انتخاب شریک زندگی قرار می‌دهیم. ممکن است یافتن خصوصیت‌های یا کردار مشابه در دیگری سبب حس رضایت در رابطه شود. همچنین شاید به شما کمک کند تا ویژگی‌های بد را از خوب تشخیص بدهید.

گفتگو

«روزت چطور گذشت؟» «بذار حالت رو بهتر کنم.» «من همینی که هستی رو دوست دارم». حتی وقتی دو نفر شخصیت‌هایی متفاوت دارند، گفتگو می‌تواند ریسمان ارتباط آنها شود. گفتگوی خوب منجر به تبادل انرژی مثبت می‌شود. وقتی می‌توانید با کسی راحت صحبت کنید، حس خوبی خواهید داشت. احتمالا می‌خواهید کسی را داشته باشید که بدون قضاوت صرفا به حرف‌هایتان گوش بدهد.

مکمل

عشق شما را کامل می‌کند. انسان مشتاق یافتن همراهی شریک زندگی است و وقتی در کنار او باشد شاد خواهد بود. وقتی در کنار عزیزتان هستید و دیگر به شخص دیگری در دنیا نیاز ندارید عاشق خواهید شد.

شوخ‌طبعی

او می‌خنداندم. او طناز است.

خنده‌ی خوب فضا را با انرژی مثبت پر می‌کند. شریک زندگی شوخ‌طبع تنش انسان را از بین می‌برد، حال را خوب و زندگی را راحت می‌کند. شوخ‌طبعی از صفات مثبت است و مردم معمولا در انتخاب شریک زندگی و عاشقی در پی آن می‌گردند.

صداقت

وقتی کسی را صادق می‌یابیم که احساسات خالصی دارد و سعی نمی‌کند حس‌ش را بپوشانند تا همیشه «بی‌نظیر» به نظر برسد، می‌خواهیم همیشه در کنارش باشیم. احتمالا این یکی از صفاتی است که در رابطه‌ی عاطفی به دنبالش می‌گردیم.

هوش احساسی

هوش احساسی به قابلیت تشخیص احساس شخصی و حس دیگران و درک تفاوت میان حس‌های گوناگون و برخورد مناسب با این احساسات گفته می‌شود. این خصیصه به رابطه‌ی عاطفی کمک فراوانی می‌کند زیرا سبب می‌شود طرف حس کند که به خوبی فهمیده می‌شود.

شریک اسرارآمیز

عجیب به نظر می‌رسد؟ گاهی معما و شخصیت مرموز فریبنده است. وقتی برای اولین بار با کسی آشنا می‌شویم یا ملاقات می‌کنیم حسی آشنا به سراغمان خواهد آمد. این معما جذب‌مان می‌کند و می‌خواهیم سر از آن در بیاوریم. ممکن است این حس باعث عاشقی هم بشود.

حس شادی

وقتی شریک زندگی کنارتان است خوشحالید. چنان خوشحالید که نمی‌خواهید این خوشی تمام شود. شواهد عصبی‌ـ‌‌شیمیایی این نظریه را تایید می‌کند. مواد شیمیایی متعددی در حال خوب دخیل است که می‌توان از آنها سروتونین (serotonin)، اکسی‌توسین (oxytocin) و دوپامین (dopamine) را نام برد که وقتی جذب شخص به‌خصوصی می‌شوید ترشح می‌شوند. این مواد شیمیایی حال خوش و رضایت را در شما برمی‌انگیزند.

تنهایی

اگر احساسات گوناگون و تفکرات بی‌شماری که روزانه به سراغتان می‌آید را با شخص خاصی که در زندگی‌تان است به اشتراک بگذارید، موازنه خواهند یافت. مثلا وقتی آهنگی دلنشین را در مسیر کار به خانه می‌شنوید یا در تعطیلات آخر هفته به مکانی زیبا می‌روید، می‌خواهید با کسی درباره‌شان حرف بزنید. این تجربه‌ها را با دوستان‌تان به اشتراک می‌گذارید، اما شخص خاصی میان آنها هست که توجهی ویژه به حرف‌هایتان دارد، شما را بهتر از دیگران درک می‌کند و در شادی شما شریک می‌شود.

حس تعادل

شکیبایی و همدلی او مرا تحت تاثیر قرار می‌دهد. درک و حس احترامش بسیار تاثیرگذار است.

وقتی کسی را پیدا می‌کنیم که با حس آرامش و ثباتی که در زندگی داریم همساز است، احساسات مثبت زندگیمان ارتقا می‌یابد. تعادل حسی در شراکت زندگی سبب تشکیل محیط آرامی مملو از حس مثبت به خود و علایق عاطفی می‌شود.

بی‌دلیل

گاهی عشق ناگهانی رخ می‌دهد. شاید وقت نداشته باشید با منطق به آن فکر کنید و می‌بینید حتی پیش از آن که بد و خوب ماجرا را بسنجید جذب کسی شده‌اید. اگر چنین اتفاقی افتاد شوکه نشوید، اما لحظه‌ای درنگ کنید و فکر کنید که آیا این رابطه در دراز مدت برایتان مفید خواهد بود یا خیر.

هورمون عشق

هورمون عشق چیست و چه می‌کند؟ هورمون اکسی‌توسین یا به بیان دیگر هورمون عشق از فرستنده‌های عصبی است که در بخش هیپوتالاموس (hypothalamus) مغز تولید می‌شود. سپس غده‌ی هیپوفیز (pituitary gland) مغز آن را در خون محلول و وارد جریان خون می‌کند.

هورمون عشق اکسی‌توسین در زنان و مردان وجود دارد، اما ترشح آن معمولا در زنان بیشتر است. هورمون عشق در مردان کارکرد کمتری از کارکرد آن در زنان دارد.

معمولا مغز در هنگام زایمان، رابطه‌ی جنسی و شیردهی این هورمون را ترشح می‌کند. همچنین وقتی رابطه‌ی عاطفی با کسی دارید این هورمون ترشح خواهد شد. البته کارکرد هورمون عشق بسیار بیشتر از این نمونه‌هاست.

چه چیز این هورمون را به هورمون عشق تبدیل می‌کند؟

اگر در ماه‌های اولیه‌ی رابطه‌تان هستید، احتمالا شادی‌تان بر اثر ترشح هورمون عشق اکسی‌توسین است. در پژوهش‌ها مشخص شده است که در اوایل رابطه‌ی عاطفی افراد مدام هورمون عشق اکسی‌توسین ترشح می‌شود.

این میزان فراوان ترشح هورمون عشق در این دسته از افراد تا حدود 6 ماه دوام خواهد داشت. این هورمون همچنین نقشی مهم در تعاملات اجتماعی و روابط جنسی دارد.

وقتی این هورمون به نواحی مشخصی از مغز می‌رسد، احساسات متنوعی از جمله حس حمایت، محبت، حس عشق، اعتماد، همدلی و غیره را تحریک می‌کند.

وظایف دیگر هورمون عشق چیست؟

به دلیل نام «هورمون عشق» بیشتر کار این هورمون مربوط به عشق عاطفی است. با این حال این هورمون نقشی اساسی در پیوند والدین با کودکانشان دارد.

وقتی والدین کودکان را در بغل می‌کنند این هورمون بیشتر ترشح خواهد شد. این هورمون حس حمایتی نیز در انسان ایجاد می‌کند. به دلایل فوق این هورمون را هورمون پیوند یا هورمون آغوش نیز می‌نامند.

جالب است که وقتی با حیوانات خانگی پیوند عاطفی نزدیکی داشته باشید نیز این هورمون ترشح می‌شود.

بیشتر تاثیر ترشح این هورمون مربوط به «شادی» است. بنابراین این هورمون در سبد هورمونهای شادی مانند دوپامین و سرتونین قرار می‌گیرد.

تاثیرات هورمون عشق چیست؟

• زایمان و شیردهی

 این هورمون در هنگان زایمان نقشی مهم برای زنان بازی می‌کند. وقتی میزان فراوانی اکسی‌توسین ترشح شود انقباضات رحم کاهش خواهد یافت و به عبور نوزاد از مجرای تولد کمک خواهد کرد.

گاهی پزشکان از پیتوسین (Pitocin) که اکسی‌توسین مصنوعی است برای کمک به فرایند زایمان استفاده می‌کنند. این هورمون پس از زایمان محرک تولید شیر و انقباضات رحم خواهد شد.

• افزایش مهارت‌های اجتماعی

مطالعات نشان می‌دهد که در افرادی که دچار اختلالات شناختی، چون اوتیسم (Autism)، هستند سطح ترشح اکسی‌توسین در قیاس با دیگران بسیار کمتر است. اوتیسم مشکل رشدی است که سبب ایجاد محدودیت در مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی می‌شود.

در هر حال در پژوهش‌ها مشخص شد که اکسی‌توسین می‌تواند نقش ناجی را بازی کند. در برخی مطالعات نشان داده شد که اسپرس داخل بینی اکسی‌توسین ترشح هورمون‌های عشق را افزایش می‌دهد. این امر سبب بهبود قابلیت‌های اجتماعی افراد مبتلا به اوتیسم می‌شود.

• سازوکار دفاعی

مشخص شده است که اکسی‌توسین در ایجاد حس تدافعی و حمایتی در افراد سهیم است. مثلا در والدینی که از کودکان در برابر عوامل خارجی حمایت می‌کنند میزان فراوانی اکسی‌توسین یافت شده است.

در مورد سربازانی که در برابر دشمن می‌جنگند و از هم‌قطارانشان دفاع می‌کنند نیز همین اتفاق رخ داد. این رخداد برای اولین بار در پژوهش بر رفتار حیوانات در محیط آزمایشگاهی کشف شد که رفتاری مشابه را نشان می‌دادند.

• ترغیب به خواب

 اکسی‌توسین به‌منزله‌ی عامل آرامش‌بخش نیز عمل می‌کند. وقتی مغز هورمون اکسی‌توسین را در بخش هیپوتالاموس ترشح می‌کند، این هورمون با هورمون تنش که کورتیزول (cortisol) است، مقابله می‌کند. این هورمون به‌راحتی محرک خواب است و حس آرامش به شما می‌دهد.

• به غلبه بر ترس کمک می‌کند

دانشمندان مشخص کرده‌اند که هورمون عشق در مردان و زنان حس ترس در مغز را کاهش می‌دهد. افرادی که هورمون اکسی‌توسین فراوان در بدنشان ترشح شده است کمتر از دیگران می‌ترسند.

البته با اسپری اکسی‌توسین درون بینی می‌توان این کاهش حس ترس را در دیگران نیز کاهش داد.

هورمون عشق چه تاثیرات مثبتی بر ما دارد؟

اکسی‌توسین به همراه دیگر هورمون‌های شادی مانند دوپامین و سراتونین با تقویت احساسات به شما کمک می‌کنند. مشخص شده است که این هورمون‌ها قابلیت‌های اجتماعی و توانایی ایجاد ارتباط را بهبود می‌بخشند.

علاوه بر آن حس اعتماد، آرامش و شرایط کلی روان‌شناختی شما را در شما تقویت می‌کند. در مطالعات مشخص شد که در افرادی که مشاجره‌ی طولانی مدت و سختی داشته‌اند، اسپری اکسی‌توسین درون بینی سبب افزایش قابلیت‌های ارتباطی‌شان شده است.

جمع‌بندی

عشق ممکن است به‌مرور زمان شکل گیرد یا ناگهان رخ دهد. شاید بتوانیم برای عشق دلیل پیدا کنیم یا شاید منطق هیچ پاسخی برای عشق نداشته باشد. ممکن است ریشه عشق را در عرفان پیدا کنیم یا علم را در توجیه عشق به خدمت بگیریم. آن چه مسلم است این است که دلیل عشق حس باشد یا هورمون فرقی ندارد، وقتی رخ بدهد زندگی را زیر و رو خواهد کرد.