مسلما شبکه‌های اجتماعی تاثیری عمیق بر زندگی امروزه‌ی ما گذاشته است و این تاثیر روز به روز افزایش می‌یابد. این جهان موازی فضایی برای بیان احساسات و عواطف‌مان، سر زدن به دوستان و خانواده و در واقع تماس با مردم سراسر دنیا مهیا کرده است.
خوشحالی برای سلامتی بسیار حیاتی است. ولی خوشحالی واقعی چیست و چگونه به دست می‌آید؟
در جامعه عادت کرده‌ایم که معیار قضاوت را بر ظاهر افراد یا اشیا بگذاریم و آن چه را می‌بینیم باور کنیم. این امر خصوصا در شبکه‌های اجتماعی رایج است. اما حقیقت فراتر از آن چه در این پلتفرم‌ها دیده می‌شود است. پست‌های خوشبینانه و عکس‌های پرزرق و برق احتمالا واقعیت بیرونی ندارند و جعلی‌اند.
در بسیاری از پژوهش‌ها مشخص شده است که اغلب خوشحالی‌های ظاهری که در سرتاسر اینترنت نشان داده می‌شود واقعیت ندارد، بنابراین این پرسش پیش می‌آید که: «آیا باید ادای خوشحالی را در شبکه‌های اجتماعی در بیاوریم؟»
در ادامه‌ی این مطلب از بلاگ همراهتم به این پرسش پاسخ خواهیم داد.
خوشحالی جعلی به چه معناست؟
وقتی به دیگران نشان می‌دهیم که از زندگی لذت می‌بریم، ولی عملا در درون شادی نداریم خوشحالی را جعل کرده‌ایم. در نظر جهان بیرونی در حال لذت بردن از تجربیاتی هستیم که انگار تا آخر عمر طعم شیرینش در دهانم خواهد ماند، ولی در درون‌مان چیزی گم شده یا تلخی‌های مشکلات شخصی طعم آن تجربه را از بین برده است.
رسانه‌های اجتماعی سریع‌ترین راه برای بیان افکار و احساسات و وقایع زندگی با دیگران است و با این حال هر روز از اعتبار واقعیت‌های منتشر شده در این فضا کاسته می‌شود. اخبار جعلی و ربات‌های متعدد و برچسب‌ها و گل‌های مصنوعی اعتماد ما را به واقعیت اخبار و احساسات و افکار کاهش می‌دهد.
افرادی که جنبه‌های زندگی حقیقی‌شان مملو از نواقص است با نشان دادن خودروها و خانه‌ها و سفرهای تجملاتی‌شان رویایی را نمایش می‌دهند که در محدوده‌ی فضای مجازی زندانی است. همین افراد والدین‌شان را در خانه‌ی سالمندان گذاشته‌اند و از همسرشان جدا شده‌اند و کودکان‌شان از آنها بیزارند.
همچنین در این شبکه‌های اجتماعی ارزش جوهره‌ی انسان را تعداد لایک‌ها و نظرات کسانی نشان می‌دهد که نه لیاقت قضاوت شخصیت را دارند و نه برای قضاوت و ارزش‌گذاری وقت و انرژی صرف می‌کنند. کسانی که در فضای مجازی محبوبند و بسیار موفق به نظر می‌رسند وقت فراوانی را در تنهایی صرف ساختن این دنیای مصنوعی کرده‌اند.
جعل خوشحالی در رسانه‌های اجتماعی
آیا تا به حال برای پوشش گذاشتن بر ناراحتی‌هایی که در زندگی پیش آمده است عکس خوشحالی از خود را بر شبکه‌های اجتماعی پست کرده‌اید؟ حال چرا مردم در رسانه‌های اجتماعی خوشحالی را جعل می‌کنند؟
- نیاز به تایید اجتماع و افراد دارند
- احساس می‌کنند خوشحالی به آنها سرایت کرده است (هنگامی که دیگران را خوشحال می‌بینند، تب خوشحالی به جانشان می‌افتد)
- تشنه‌ی رضایت فوری هستند
- از آن که بازنده به نظر برسند می‌ترسند
- تاثیر پست‌های سلبریتی‌ها (مشاهیر) است
- وسوسه‌ی شدید برای رقابت با دیگران دارند
- از ابراز هویت والدین و خاندان‌شان شرم دارند
- در طلب بازخورد مثبتند و دنبال خریدن محبوبیت از دیگرانند
قطع اتصال دائمی با رسانه‌های اجتماعی
سعی کنید یک ساعت پیش از خواب و پس از برخاستن از خواب به رسانه‌های اجتماعی سر نزنید. در طول روز زنگ اعلان (نوتیفیکیشن Notifications) برای رسانه‌های اجتماعی را برای تلفن هوشمند خود خاموش کنید. هنگامی که مشغول کار هستید تلفن همراه را در کشوی میز خود بگذارید. تلفن همراه خود را در اتاق خواب شارژ نکنید.
سعی کنید به جای نصب رسانه‌های اجتماعی بر تلفن هوشمند از طریق کامپیوتر به آنها دسترسی پیدا کنید. همیشه در صفحه‌ی اصلی نمایشگر خود صرفاً ابزاری را قرار دهید که برای کارکرد دستگاه ضروری است. در هنگام صرف غذا با خانواده یا دوستان، تلفن همراه خود را از میز غذا دور نگه دارید. سعی کنید در ملاقات‌ها تلفن همراه خود را نبرید.
به زندگی واقعی بپردازید
- با مردم حقیقی معاشرت کنید، نه انسان‌های آنلاین
- وقت فراوانی صرف شکیل و بی‌نظیر کردن پروفایل خود نکنید
- به جای یادداشت‌های آنلاین، درباره‌ی وقایع زندگی کتاب بنویسید
- برای سرگرم شدن و مشغولیت در اوقات بی‌کاری به جای فضاها و باشگاه‌های آنلاین به سازمان یا باشگاه ورزشی بپیوندید
- در طلب لایک‌ها یا نظرهای آنلاین نباشید
راه‌هایی برای شناسایی رفتارهای جعلی در پایگاه‌های مجازی اجتماعی
- تغییرات شدید در روحیه: تغییر بی‌درنگ و مکرر روحیه از سرزندگی و لذت بردن به غصه خوردن و درماندگی یکی از نشان‌های جعلی بودن است.
- خستگی: نمایش پیوسته‌ی سرحال و بشاش بودن سبب خستگی پیوسته می‌شود.
- تلاش فراوان برای نمایش شکوه زندگی شخصی: پست‌های مجلل بیش از حد معمول برای نشان دادن شکوه و جلال زندگی خصوصی، نشان از این جعلی بودن دارد.
- منزوی بودن: بهانه‌سازی دائمی برای فاصله گرفتن از دیگران احتمالا نشان از جعلی بودن خوشحالی دارد.
- سوءمصرف مواد: انطباق دادن خود با پریشانی‌ها و دیگر مشکلات زندگی احتمالا نشان از مشکلاتی بزرگتر و دوگانگی‌ها دارد.
جمع‌بندی
رسانه‌های اجتماعی مکانی عالی برای ارتباط و گفتگو و مشارکت است. در این فضا بسیاری سعی می‌کنند خود را بی‌نقص و محبوب و ثروتمند و متفکر و موفق نشان دهند. انگار رسانه‌های اجتماعی قرصی است که پس از مصرف آن احساس می‌کنیم همه چیز خوب است و دنیا به شما روی خوش نشان داده است.
خوشحالی جعلی در رسانه‌های اجتماعی آثار مخرب فراوانی خصوصا بر جوانان دارد. ممکن است گرفتار دام قیاس یا افسردگی شویم.
طبق تحقیقات ممکن است در پی جعل خوشحالی در رسانه‌های اجتماعی دچار مشکلات زیر شوید:
- این احتمال وجود دارد که کسانی که تظاهر به خوشحالی می‌کنند دچار مشکلات سلامت روان شوند.
- تظاهر به خوشحالی نشان از آن دارد که خوشحالی فرد را دیگران مشخص می‌کنند.
- خوشحالی جعلی نشان از مشکل در عزت نفس دارد.
- کسانی که خوشحالی خود را جعل می‌کنند، فرصت زندگی کردن را که صرفاً یک بار رخ می‌دهد از دست می‌دهند.
- کسانی که مدام دیگران را قضاوت می‌کنند در رنج به سر می‌برند.
- خوشحالی جعلی توقعات اشتباه ایجاد می‌کند.
- در پایان مسیر زندگی جعل احساسات به پشیمانی در از دست دادن آرزوهای حقیقی منتهی می‌شود.
هیچ ایرادی ندارد که گهگاهی صورت خود را با سیلی سرخ نگه داریم تا به خود یا دیگری نشان دهیم که مشکلات قابل حلند. اما این کار برای فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی نیست و نباید تبدیل به عادت شود. لایک‌های گذری و نظارت سرسری در رسانه‌های اجتماعی هیچگاه حفره‌های وجودی انسان را پر نمی‌کند و جایگزین آغوش و همدلی عزیزان نیست.
ممکن است بازخوردهای مثبت دنبال‌کنندگان رسانه‌های اجتماعی موقتا روحیه را افزایش دهد، ولی خوشحالی حقیقی از رشد درونی انسان بیرون می‌آید.
آن چه در زندگی حقیقتا ما را تشویق می‌کند یا به جلو می‌راند احساسات واقعی ما در جهانی است که با پوست و گوشت حسش می‌کنیم. بازخوردها و ابراز احساساتی که در فضای مجازی از طریق ایموجی‌های (emoji) از پیش ساخته شده و تکراری به ما می‌رسد در تجربیات واقعی زندگی ما را همراهی نخواهد کرد و در گرفتاری‌ها روحیه‌ی پیشروی را به ما نخواهد داد. بدترین و دورترین راه برای درک احساسات درونی اتکا به قضاوت دیگران در شبکه‌های اجتماعی است.