مفهوم مسئولیت‌پذیری همان‌طور که با صداقت و انجام تعهدات همراه است، اشتباه کردن و درس گرفتن از آن را هم دربر می‌گیرد. فواید مسئولیت‌پذیری می‌تواند روابط کاری شما را بهبود بخشد، عملکرد حرفه‌ای‌تان را بهتر کرده و رفاه شما را در محل کار افزایش دهد.
در این مقاله توضیح می‌دهیم که چرا مسئولیت‌پذیری مهم است، چند راه برای توسعه‌ی آن فهرست می‌کنیم، ویژگی‌های کلیدی آن را مرور خواهیم کرد و از فواید مسئولیت‌پذیری صحبت خواهید کرد.
اهمیت و فواید مسئولیت‌پذیری در کار
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های یک محیط کاری سالم، داشتن یک روحیه‌ی عالی برای مسئولیت‌پذیری‌ست. محل کارهایی که برای مسئولیت‌پذیری ارزش قائل هستند، اغلب به اعضای تیم در کارهای روزمره‌ی خود استقلال می‌دهند. آنها می‌دانند که می‌توانند از تیم خود کمک بخواهند. حتی در صورت بروز مشکل، چنین تیمی قادر است که مشکلات خود را سریع‌تر از دیگر گروه‌های کاری رفع کند.
کارکنانی که احساس مسئولیت‌پذیری قوی‌تری دارند، تعهد بیشتری نسبت به سازمان از خود نشان می‌دهند، در نقش خود احساس امنیت بیشتری می‌کنند و رضایت شغلی بیشتری هم دارند. کسی که در محل کار خود مسئولیت‌پذیر باشد، به خوبی کنترل امور را در دست دارد، زیرا پذیرفتن مسئولیت با قدرت تصمیم‌گیری همراه است و این حس موجب خلق فرصت‌های بیشتری برای رشد شخصی و پیشرفت حرفه‌ای در اختیار شخص قرار می‌دهد. علاوه بر آن، احساس مسئولیت در کار می‌تواند به افراد آموزش دهد که هر اشتباهی فرصتی برای یادگیری‌ست.
5 راه برای توسعه‌ی حس مسئولیت‌پذیری
راه‌های زیادی وجود دارد که از طریق آنها می‌توانید یاد بگیرید که مسئولیت‌پذیری بیشتری داشته باشید. در ادامه به پنج راهکار موثر اشاره شده است:
-
نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنید
اولین قدم برای ایجاد حس مسئولیت‌پذیری در کار این است که در مورد جایی که اکنون هستید صادق باشید. شما می‌توانید نقاط قوت و ضعف خود را با توجه به مسئولیت‌های که به عهده دارید، شناسایی کنید. حتی می‌توانید از دیگران در این‌باره بازخورد بگیرید. سپس می‌توانید از این اطلاعات جهت ایجاد برنامه‌ای برای رفع نقاط ضعف خود و ایجاد نقاط قوت‌تان استفاده کنید. در امور حرفه‌ای همیشه جایی برای ضعف و درنتیجه پیشرفت کاری وجود دارد، شناسایی نقاط ضعف و قدرت خود را به عنوان اولین قدم در ایجاد احساس مسئولیت بیشتر امتحان کنید.
-
هدفمند برای بهبود و توسعه‌ی کاری خود تلاش کنید
افرادی که هدفمند هستند و برای رسیدن به اهداف خود برنامه‌ریزی می‌کنند، شانس موفقیت بیشتری در کار دارند. اهداف مهم هستند زیرا به تلاش‌های شما جهت و ساختار می‌دهند، شما را مسئول تصمیم‌ها و کارهای‌تان نگه می‌دارند و به شما کمک می‌کنند که در مسیر موفقیت بلندمدت بمانید. اگر می‌توانید مسئولیت بیشتری را در زمینه‌ای خاص به عهده بگیرید، دست‌دست نکنید. سعی کنید هدفی برای انجام آن تعیین کنید. سپس تا زمانی که به آن می‌رسید، روی هدف‌تان تمرکز کنید.
-
از اشتباهات خود درس بگیرید
اشتباهات اجتناب‌ناپذیر هستند، اما شما می‌توانید از آنها درس بگیرید و در آینده تصمیم‌های بهتری بگیرید. احساس مسئولیت‌پذیری شما را تشویق می‌کند که بفهمید همه اشتباه می‌کنند و آنچه مهم است نحوه‌ی روبرو شدن شما با خطاهای‌تان است. درس گرفتن از اشتباهات خود، به جای تلاش برای اجتناب از آنها، می‌تواند باعث ایجاد تغییرات مهمی شود. به عنوان مثال: اگر هدفی را تعیین کردید و آن را در چارچوب زمانی کوتاهی که برنامه‌ریزی کرده‌اید انجام ندادید، می‌توانید از این تجربه برای تعیین اهداف واقعی‌تر در آینده استفاده کنید. درک عمیق‌تر توانایی‌های‌تان نیز می‌تواند به شما کمک کند تا در کار به موفقیت بیشتری برسید.
-
به تعهدات خود عمل کنید
مسئولیت‌پذیری به این معناست که وقتی به کسی تعهدی داده‌اید، باید آن را به بهترین شکل ممکن انجام دهید. پیروی از تعهدات، صداقت و قابل اعتماد بودن شما را نشان می‌دهد و به شما کمک می‌کند که نسبت به خودتان هم اطمینان بیشتری داشته باشید. توجه داشته باشید که آگاهی از توانایی‌های‌تان در رابطه با زمان و انرژی، کلید اجرای موفقیت‌آمیز تعهدات شماست. تعهد تضمین خواهد کرد که شما تمام تلاش خود را می‌کنید، ضرب‌الاجل‌ها را رعایت می‌کنید و کار را همان‌طور که توافق کرده‌اید به پایان می‌رسانید.
-
مهارت‌های ارتباطی خود را توسعه دهید
یک فرد حرفه‌ای با مهارت‌های ارتباطی موثر می‌تواند افکار و احساسات خود را کاملا واضح به دیگران منتقل کند. ارتباط موثر شامل هر دو شکل بیان کلامی یا نوشتاری و ارتباط غیرکلامی مانند زبان بدن، لحن صدا و حالات چهره است. فردی با مهارت‌های ارتباطی کارآمد با دیگران ارتباط معناداری برقرار می‌کند. او می‌تواند بر تصمیماتی که در محل کار گرفته می‌شود، تأثیر بگذارد.
ویژگی‌های کلیدی یک فرد مسئولیت‌پذیر چیست؟
ویژگی‌های بسیاری وجود دارد که شخصیت یک فرد مسئولیت‌پذیر را می‌سازد. این ویژگی‌ها همان فواید مسئولیت‌پذیری هستند:
خودآگاهی
خودآگاهی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های شخصیتی‌ست که شما را از دیگران متمایز می‌کند. اولین قدم در خودآگاهی این است که درک کنید که نقاط قوت و ضعف متفاوتی دارید. با این دانش، می‌توانید از موقعیت‌هایی که ممکن است عملکرد بهتری در آنها داشته باشید، استفاده‌ی بهتری داشته باشید.
شجاعت
پذیرفتن یک اشتباه شجاعت می‌خواهد، به خصوص زمانی که می‌دانید ممکن است روی تیم کاری‌تان یا تجربه‌ی مشتری شما تأثیر بگذارد. شاید در ابتدا ناراحتی کوتاهی از اقرار به اشتباه داشته باشید، اما بعدا یاد می‌گیرید که مهارت‌های خود را ارتقا دهید. علاوه بر این داشتن شجاعت در اقرار به اشتباه، به تیم کاری شما نشان می‌دهد که صادق هستید و می‌خواهید مسئولیت کارهای‌تان را بپذیرید و از اشتباهات خود درس بگیرید.
صداقت
صداقت نیاز به شجاعت و اعتماد به نفس دارد. پنهان کردن یک اشتباه خیلی ساده‌تر از صحبت کردن در مورد آن و پذیرش مسئولیت آن است. صداقت داشتن نه تنها گفتن حقیقت بلکه مدیریت عواقب اشتباهات شماست. روراست بودن در مورد کاری که انجام داده‌اید به شما فرصت رشد و توسعه می‌دهد و در عین حال کاریزمای شما را حفظ می‌کند.
سخت‌کوشی
سخت‌کوشی همیشه با تلاش کردن همراه است اما کوشا بودن همیشه به تلاش زیاد نیاز ندارد. درواقع مستلزم این است که به برنامه‌ی خود پایبند باشید و برای هدف خود تا جایی که می‌توانید بجنگید. برای اینکه مسئولیت‌پذیر باشید لازم است پیگیر نظم و انضباط شخصی باشید، نسبت به خوب و بد کارهای خود آگاه باشید و با اشتیاق پیش روید.
تعهد
تعهد به نقش خود یا به یک کار خاص نشان می‌دهد که شما به آنچه که انجام می‌دهید و نتیجه‌ی آن اهمیت می‌دهید. به‌علاوه موجب پیشرفت در کسب‌و کار شما هم خواهد شد. وقتی به انجام کاری متعهد هستید، می‌توانید اشتباهات یا مشکلات خود را سریع‌تر برطرف کنید، زیرا توجه شما بیشتر به نتیجه معطوف است تا مشکلی که دارید.
مهارت‌های تصمیم گیری
مهارت‌های تصمیم‌گیری صحیح و اصولی یک ویژگی کلیدی برای کسانی‌ست که مسئولیت کارهای‌شان را بر عهده می‌گیرند. وقتی مشکلی برای‌تان پیش آید، با داشتن مهارت‌های لازم در تصمیم‌گیری می‌توان بدون معطلی تصمیمات مهمی بگیرید. این مساله به شما کمک می‌کند تا مسئولیت یک کار یا وظایفی را که در محل کار دارید به عهده بگیرید.
فواید مسئولیت‌پذیری قابل شمارش نیست. کسانی که چنین روحیه‌ای داشته باشند، در تمام جنبه‌های زندگی، افراد موفق‌تر، قوی‌تر خلاق‌تر و با اعتماد‌به‌نفس بیشتری هستند.
افراد مسئولیت‌پذیر احساس ارزشمندی بیشتری دارند و از عزت نفس بالایی برخوردار هستند. آنها با چالش‌های زندگی خود راحت‌تر کنار می‌آیند و آینده‌ی روشنی دارند.