از زبان بدن و تفسیر آن چه می‌دانید؟

زمانی که با دیگران ارتباط رو‌در‌رو داشته باشیم، تمام مکالمه‌ی ما در کلمات محدود نمی‌شوند. ارتباط غیر کلامی از طریق حالات صورت، حرکات بدن، تماس چشمی، حرکات دست، لحن، تون صدا و آواهای معنادار برقرار می‌شود تا معانی دقیق‌تر فهمیده شود. این زبان بر خودآگاه و هم روی ناخودآگاه مخاطب موثر است. درک درست زبان بدن می‎تواند به بهبود ارتباطات کمک کند.

اهمیت ارتباط زبان بدن

ارتباط موثر، راهی برای موفقیت است. به‌همین خاطر استفاده‌ی درست از این زبان می‌تواند ما را به اهداف‌مان برساند، اما باید بدانیم چگونه از آن استفاده کنیم. همان‌طور که با به‌کارگیری درست زبان بدن می‌توانیم به آنچه که می‌خواهیم برسیم، با استفاده‌ی نادرست از آن نیز از دستیابی به چیزهایی که می‌خواهیم، بازمی‌مانیم. با آگاهی و تسلط بر زبان بدن می‌توان داشته‌ها را حفظ کرد و به نداشته‌ها رسید.

 مبنای ارتباط غیرکلامی چیست؟

زبان بدن آن‌چنان قدرتمند است که برای آشکار کردن احساسات واقعی مخاطب‌تان قابل اتکا‌ست. این زبان در بیشتر مواقع نیت مخاطب شما را آشکار می‌کند، اما برای ارزیابی زبان بدن شخص مقابل باید مراقب باشید. گاهی ممکن است ارتباط غیرکلامی او را به شکلی تفسیر کنید که برای او معنایی کاملاً متفاوت داشته باشد. بنابراین هنگام ارزیابی زبان بدن، آگاهی از تفاوت‌های فرهنگی و روحی بین افراد، بسیار مهم است.

تفاوت‌های فرهنگی

پیشینه‌ی فرهنگی افراد می‌تواند تأثیر زیادی بر نحوه‌ی استفاده و تفسیر ارتباط غیرکلامی داشته باشد. این نمونه‌ها را در نظر بگیرید:

در بسیاری از فرهنگ‌های غربی، تماس چشمی در حین صحبت نشان‌دهنده‌ی اشتیاق گوینده و شنونده به بحث است. درصورتی که افراد بیشتر کشورهای آسیایی، خصوصا شرق آسیا، از تماس چشمی طولانی‌مدت خودداری می‌کنند. تکان دادن سر در بعضی از فرهنگ‌ها نشان‌دهنده‌ی این است که شنونده سراپا گوش است و به حرف‌های ما توجه کامل نشان می‌دهد درحالی‌که در بسیاری از فرهنگ‌ها این کار نشانه‌ی موافقت و تصدیق حرف‌های مخاطب است.

تفاوت‌های روحی

برخی از شرایط روحی ما می‌تواند بر زبان‌مان تأثیر بگذارد. برای مثال، ممکن است برای فردی که دارای اضطراب اجتماعی است، تماس چشمی مستقیم و نگاه کردن به او بسیار سخت باشد.

افرادی که ترجیح می‌د‌هند از دست زدن به دیگران خودداری کنند، ممکن است هنگام احوالپرسی با شخص مقابل دست ندهند یا افراد نزدیک خود را در آغوش نگیرند. آگاهی کلی از شرایط روحی مخاطب‌تان به شما کمک می‌کند که کمتر دچار سوءبرداشت شوید. به همین خاطر است که ارتباط با شخصی که نمی‌شناسیم می‌تواند سخت و حتی نگران‌کننده باشد.

بنابراین در فهم درست پیام‌های غیرکلامی که از طریق زبان بدن ارسال می‌شوند، شناخت شرایط روانی و فرهنگ فرد مقابل بسیار بااهمیت است.

رمزگشایی از پیام‌های غیرکلامی

همان‌طور که اشاره کردیم ارتباط می‌تواند مفاهیم زیادی را به دیگران منتقل کنید. اگر در ارتباطات خود با دیگران به بدن آنها توجه کرده باشید، متوجه حرکات و اشاراتی خواهید شد که بیان‌کننده‌‌ی فکر و احساس فرد مقابل شما‌ست. در ادامه چند نمونه از پیام‌های غیرکلامی فرهنگ خود را معرفی خواهیم کرد.

تماس چشمی

تماس چشمی می‌تواند نشان‌دهنده‌ی علاقه‌ی شنونده به بحث باشد. توجه به نوع ارتباط شما با مخاطب بسیار مهم است. برای مثال اگر فردی غریبه به شما زل بزند اصلاً خوشایند نیست، اما اگر همسرتان هنگام مکالمه با شما مستقیماً به چشمان شما نگاه نکند، می‌تواند موجب دلخوری شما شود. در عین حال نگاه کردن به زمین باعث می‌شود ضعیف و بی‌اعتماد به نظر برسید. باید نگاه خود را هم‌سطح صورت شخص مقابل نگه دارید. اگر با یک غریبه صحبت می‌کنید، هرچند ثانیه یک‌بار نگاه‌تان را از او بردارید به اطراف نگاه کنید. این کار به این معنی‌ست که شما حین گوش دادن در حال پردازش اطلاعات هستید.

تکان دادن پاها

باتوجه به تحقیقات صورت گرفته در ارتباط با نشانه‌های زبان بدن، تکان دادن پاها معمولاً نشانه‌ی ضعف طرف مقابل است. هنگامی که فردی مقابل شما نشسته و مدام پاهایش را تکان می‌دهد، می‌تواند به این معنا باشد که مضطرب یا ناراحت است، البته این موضوع می‌تواند نشانه‌ی هیجان طرف مقابل هم ‌باشد.

دست به سینه نشستن

دست به سینه نشستن فرد غالباً نشان‌دهنده‌ی حالت تدافعی او است. معمولا چنین کاری از حالت تدافعی داشتن فرد مقابل خبر می‌دهد. کسانی که عادت دارند دست به سینه بنشینند، غالبا نگاهی از بالا به دیگران دارند. این رفتار از سمت روسا بیشتر دیده می‌شود و افراد پایین‌دست در مقابل آنها چنین کاری نمی‌کنند.

لبخند

اگر فردی موقع خندیدن دور چشم‌هایش چروک نشود می‌تواند نشانه‌ی تصنعی بودن خنده او باشد. لبخند واقعی عملی غیرارادی است. خطوط اطراف چشم که اصطلاحاً به آنها پنجه کلاغی گفته می‌شود در زمان‌هایی که از روی لذت و شادی واقعی لبخند می‌زنید، خودشان را نشان می‌دهند. با این‌حال بسته به حالت چهره، لبخند می‌تواند معانی مختلفی داشته باشد. لبخندهای شاد، خجالتی، گرم و کنایه‌آمیز را می‌توان از طریق زبان بدن از یکدیگر تفکیک کرد.

لرزیدن صدا

لرزیدن صدا در هنگام صحبت نشان‌دهنده‎‌ی ترس و نداشتن تسلط بر موضوع مورد بحث است. اما پایین آمدن صدا در مردان می‌تواند خبر از احساس علاقه به مخاطب‌شان بدهد.

 ضرب گرفتن با انگشتان

وقتی با انگشتان‌تان به میز ضربه می‌زنید، بی‌صبر و عصبی به نظر می‌رسید. معمولا افراد این کار را زمانی انجام می‌دهند که از انتظار کشیدن خسته شده‌اند یا تحت استرس شدید هستند.

کج کردن سر به طرفین

وقتی سر خود را به طرفین خم می‌کنید، معمولاً به این معنی است که با دقت گوش می‌دهید و عمیقاً علاقه‌مند به بحث مطرح شده هستید. حتی ممکن است به این معنا باشد که شما خیلی سخت تمرکز می‌کنید.

 دست زیر چانه گذاشتن

وقتی دست‌تان را زیر چانه‌ی خود قرار می‌دهید، نشان‌دهنده‌ی این است که به اطلاعاتی که دریافت می‌کنید فکر می‌کنید و با دقت آنها را  ارزیابی می‌کنید. اما معمولا این کار در هنگام صحبت با یک بالا دستی نشانه‌ی بی‌احترامی به اوست.

دست به‌کمر ایستادن

این ژست می‌تواند به این معنی باشد که شما عصبی هستید و ممکن است رفتار پرخاشگرانه‌ای داشته باشید. با این حال ممکن است به این معنا هم باشد که شما مشتاق و آماده‌ی انجام کاری هستید. اینکه با این کار چه پیامی را منتقل می‌کنید، به شخص مقابل شما و موضوع ارتباط شما برمی‌گردد.

یادگیری زبان بدن هم آسان است و هم سخت. هرچه بیشتر معاشرت کنید و به دیگران و رفتارهای‌شان توجه کنید، چیزهای بیشتری در این زمینه یاد می‌گیرید. این کار ساده‌ترین و ارزان‌ترین آموزشی‌ست که می‌توانید در زمینه‌ی زبان بدن داشته باشید. شرکت در کلاس‌های آموزش روابط‌عمومی و ارتباط غیرکلامی هم می‌تواند کمک‌کننده باشد. در کنار آن نیز مطالعه در بهبود مهارت‌های ارتباطی شما نقش مهمی دارد.