خیانت یکی از سخت‌ترین شرایطی‌ست که یک فرد می‌تواند در رابطه‌ی عاطفی با آن مواجه شود و متاسفانه عواقبی جدی برای سلامتی شخص مقابل به همراه دارد. تاثیر روانی خیانت در رابطه را نمی‌توان دست کم گرفت. خیانت می‌تواند مشکلات روحی از جمله اضطراب، افسردگی و واکنش‌های شدید و غمگین را ایجاد کند. علاوه بر این مشکلات، خودسرزنشی از واکنش‌های معمول در رابطه با این مساله است.
قربانیان و حتی مرتکبین به خیانت، پیامدهای درون فردی منفی زیادی را تجربه می‌کنند. کاهش عزت نفس، افزایش خطر مشکلات سلامت روان، احساس گناه و افسردگی، از جمله‌ی این تجربیات است.
چرا مردم خیانت می‌کنند؟
سوالات زیادی در ذهن قربانیان خیانت ایجاد می‌شود. در بین صدها سوالی که فرد از خودش و طرف خیانت‌کار رابطه می‌پرسد، یکی از سوال‌ها مهم‌تر است؛ اینکه: «چرا؟»
دلایل خیانت در روابط پیچیده و متنوع است. از جمله دلایل رایجی که افراد در روابط‌شان خیانت می‌کنند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عزت نفس پایین (میل به اطمینان از اینکه فرد مطلوب است)
- مشکلات صمیمیت عاطفی، مانند ناتوانی در مطرح کردن نیازهای عاطفی و متعاقب آن احساسات منفی که در مسیر احساسات عاشقانه قرار می‌گیرند
- دلایل موقعیتی یا فرصتی
- تکانشگری
- جستجوی هیجان
- ترس از پیری
- مصرف مواد مخدر و الکل
- سبک‌های شخصیتی خاصی مانند خودشیفتگی و روان‌پریشی
مردان زیادی هستند که با دلایل عقلانی‌سازی احمقانه مبتنی بر تکامل انسان، خیانت خود را توجیه می‌کنند. آنها بهانه‌های بیولوژیکی برای انتخاب چند شریک عاطفی می‌آورند. درصورتی که این ادعا هیچ پشتوانه‌ی علمی ندارد و متاسفانه افراد متقلب همیشه به دنبال راهی برای توجیه کردن کارهای غلط خود هستند. اما به طور کلی اغلب خیانت‌ها با تلاش برای جلب توجه آغاز می‌شود.
دلیل عمده‌ی دیگر این کار هم انواع کمبودهاست. زمانی که فرد نمی‌تواند روی در‌دسترس بودن شریک زندگی‌اش در زمان نیاز حساب کند، به مقایسه‌های نامطلوب، فاصله‌ی عاطفی و در نهایت خیانت منجر می‌شود.
نشانه‌های خیانت در رابطه
باید توجه داشته باشید که خیانت کردن معمولا به یک‌باره انجام نمی‌گیرد. درواقع فرآیندی پله‌پله و مرحله‌ای‌ست که می‌توان با شناسایی مراحل آن از یک فاجعه‌ی عاطفی در رابطه جلوگیری کرد:
- رویگردانی از شریک زندگی خود
- فاصله گرفتن یا تعارض
- صرف وقت کمتر در رابطه
- مقایسه شریک عاطفی خود با دیگران
- احساس وابستگی کمتر
- فداکاری کمتر
- بی‌احترامی
- احساس رنجش و تنهایی
- حفظ اسرار
- عبور از خط قرمزهای شریک عاطفی خود
خیانت، یک ناهنجاری معمول
حدود 35 تا 40 درصد روابطی که به ازدواج ختم نشده است، خیانت را تجربه می‌کنند و در بین 15 تا 20 درصد همسران نیز شاهد این ناهنجاری هستیم. البته این اعداد، ارقامی کلی در سطح دنیاست که در بین فرهنگ‌ها و ملل مختلف کم‌و‌زیاد می‌شود.
موضوع دیگری که در گستردگی این معظل عاطفی-اجتماعی بسیار مهم است، تعریف خیانت است. متاسفانه باتوجه به صبغه‌ی مردسالاری در تمام دنیا، مردان تنها رابطه‌ای را خیانت می‌دانند که نهایتا به رابطه‌ی جنسی ختم شود، درحالی‌که اغلب زنان صرف مخفی بودن یک رابطه را به عنوان خیانت شناسایی می‌کنند. بنابراین باید بگوییم که خیانت انواع مختلفی دارد.
بهبود رابطه پس از خیانت
اینکه آیا فردی که مورد خیانت قرار گرفته است می‌تواند پس از حادثه بهبود یابد به عوامل مختلفی بستگی دارد:
چگونگی برخورد فرد خیانت‌کار
بخشی از بهبودی شما مربوط به همدلی و پشیمانی فرد خطاکار است. آیا آنها مسئولیت کار خود را می‌پذیرند؟ آیا آنها می‌توانند صدمه‌ای را که به بار آورده‌اند ببینند؟ آیا خودشان را متعهد رسیدگی به مشکل پیش‌آمده می‌دانند؟
متاسفانه باید بگوییم که اگر فرد خیانت‌کار، سبک شخصیت خودشیفته‌ای داشته باشد، احتمال بهبودی شما و رابطه‌ی بین‌تان نیز بسیار کمتر است.
میزان کمیت و کیفیت خیانت
مدت زمانی که خیانت به طول می‌انجامد، در روند بهبود رابطه بسیار موثر است. شخصی که مدت زیادی در حال خیانت کردن باشد، نمی‌تواند به یک‌باره از رابطه‌ی غلط خود بیرون بیاید و یا اینکه رابطه‌ی اصلی را ترمیم کند. به‌علاوه چگونگی خیانت نیز در این رابطه موثر است. هرچه اشکال خیانت گسترده‌تر باشد در طولانی‌تر شدن روند بازسازی رابطه، تأثیر بیشتری خواهد داشت.
سابقه‌ی خیانت
متاسفانه خیانت پس از مدتی به عنوان یک رفتار در فرد درونی می‌شود. به علاوه در بعضی فرهنگ‌ها یا خانواده‌ها، به‌خاطر تجربیات فراوانی که در این مساله داشتند، خیلی تمایلی به ترک این معظل ندارند. اگر شریک عاطفی شما نیز جزو چنین افرادی باشد، باید بگوییم کار شما بسیار سخت خواهد بود. زیرا باید با باورهای او درخصوص موضوع خیانت بجنگید.
توجه داشته باشید که در تمامی شرایط لازم است که از درمانگر و زوج‌درمان‌ها برای بهبود رابطه‌ی عاطفی‌تان استفاده کنید، وگرنه پس از مدتی ممکن است این خطا دوباره تکرار شود.
تلاش برای کار روی رابطه‌ی عاطفی‌تان و بهبودی آن، با مجموعه‌ای از چالش‌های فردی یا زوج‌درمانی همراه است.
بسیار مهم است که درمانگر شما تخصص زوج‌درمانی داشته باشد تا بتواند برای بهبود اعتماد رابطه‌تان کمک‌کننده باشد.
سعی کنید با خودتان نجنگید. چنین درمان‌هایی با سختی همراه است. ممکن است رابطه‌ی شما دو قدم رو به بهبودی پیش برود، سپس یک قدم بازگردد. جای نگرانی نیست. اگر شریک عاطفی‌تان در ایجاد اعتماد دوباره مشارکت داشته باشد، با روند جلسات زوج‌درمانی حتما به نتیجه خواهید رسید.
اما درصورتی که رابطه به پایان برسد، روانشناس‌تان حتما موارد زیر را به عنوان بخشی از بهبودی حال‌تان به شما توصیه می‌کند:
به دنبال حمایت اجتماعی باشید
سعی کنید با دوستان و خانواده‌ی خود وقت بیشتری بگذرانید. حمایت‌های آنها در بهبود حال‌تان بسیار موثراست.
خودمراقبتی داشته باشید
برای مراقبت بیشتر از خودتان، سبک زندگی خود را تغییر دهید. سرگرمی‌ها یا فعالیت‌های جدید می‌توانند کمک زیادی بکنند.
به خودتان برگردید
کارهایی را انجام دهید که در طول رابطه نمی‌توانستید انجام دهید. همه‌ی ما در روابط عاطفی‌مان با محدودیت‌هایی همراه هستیم. به عنوان مثال: ادامه‌ی تحصیل، رفتن به یک سفر ماجراجویانه، آموختن یک هنر و ده‌ها کار دیگری که رابطه‌ی عاطفی مانع انجام آن می‌شد، را دوباره از سر بگیرید.
روان‌درمانی کنید
دیدن خیانت از طرف کسی که عاشقش بودیم، موضوع بسیار غم‌انگیزی‌ست. پس به خودتان زمان بدهید که با این سوگ کنار بیایید و برای درمان و بهبود خودتان حتما زیر نظر یک مشاور باشید.
نکته‌ی کلیدی که باید به خاطر بسپارید این است که شما هرگز دوباره به رابطه‌ای که داشتید برنمی‌گردید. در عوض وارد یک رابطه‌ی جدید با قوانین جدید، انتظارات جدید و کمی مشکلات و خلاها خواهید شد.