مهارت آینده نگری؛ تربیت فرزندان آینده نگر

آینده نگری علاوه بر اینکه یک مهارت است، یکی از خصلت‌های انسان نیز به حساب می‌آید. در واقع این خصلت در برخی از تیپ‌های شخصیتی، نمود بیشتری دارد. آیا تقویت مهارت آینده نگری، برای فرزندان ما ضروری است؟

ابتدا بهتر است با تعریف آینده نگری آشنا شویم. آینده نگری به این معنی است که با یک دید تقریبی از ادامه راه، خود را برای مواجهه با احتمالات آماده کنیم.

برخی معتقداند این خصلت ممکن است لذت زندگی کردن در لحظه را از آدم دریغ کند. اگر انسان مدام به فکر آینده باشد و در تصمیماتش سود و ضررهای آتی را در نظر گیرد، نمی‌تواند از زندگی لذت ببرد.

بهتر است بگوییم فکر کردن به آینده یا زندگی در لحظه، اگر از حالت تعادل خارج شوند، می‌توانند انسان را از مسیر موفقیت دور کنند.

مهارت آینده نگری، اگر به درستی و به اندازه در نهاد ما و فرزندان‌مان نقش بندد، یکی از اهرم‌های رسیدن به قله موفقیت به حساب می‌آید.

در ادامه این مقاله راه‌کارهایی برای آموزش آینده نگری به کودکان را به شما ارائه خواهیم داد.

ویژگی های شخصیتی افرادی با مهارت آینده نگری

افرادی که دارای خصلت آینده نگری هستند، ترجیح می‌دهند بر اساس شواهد و مدارک موجود با بهره‌گیری از قدرت عقلی خود، تصمیم‌گیری کنند.

درواقع آینده‌نگرها، معمولا با رخدادهای غیر قابل پیش‌بینی، میانه‌ی خوبی ندارند. آن‌ها ترجیح می‌دهند، طبق یک روتین از پیش تعیین شده و در یک مسیر مشخص قدم گذارند.

افرادی که از مهارت آینده نگری استفاده می‌کنند، بیشتر تحلیل‌گرا هستند و با تحلیل مسائل، سعی می‌کند تصمیماتی که به واقعیت نزدیک‌تر است را اتخاذ نمایند.

گاهی آینده نگرها ممکن است از حد تعادل خارج شوند و به خرافات رو آورند. این مرحله یکی از خطرناک‌ترین ویژگی‌های افراد آینده نگر خواهد بود.

آینده نگر بودن می‌تواند نوعی راه میان‌بر برای رسیدن به اهداف باشد. به عبارت دیگر اگر شخصی به این خصلت و مهارت اعتقادی ندارد، ملزم به شکست نخواهد بود. گرچه با استفاده از آینده‌نگری می‌توانیم مسیر را کوتاه‌تر و لذت‌بخش‌تر کنیم.

مزایای مهارت آینده نگری در زندگی فرزندان ما

مهم‌ترین مزیت مهارت آینده نگری، برقراری نظم در زندگی شخص است. از آن‌جایی که آینده نگر بودن مستلزم این است که شخص مرتبا برای رسیدن به یک نقطه خاص، برنامه‌ریزی و طبق آن عمل کند، افراد آینده نگر منظم هستند.

یکی از معضلات زندگی امروزی، عدم توانایی در ایجاد یک روتین منظم و اجرای به موقع آن است. اگر خصلت آینده نگری را در فرزندان خود تقویت کنیم، آن‌ها ناخودآگاه، در برنامه‌ریزی‌های کوتاه یا بلندمدت، ماهر خواهند شد.

شخص آینده نگر، هدف‌گذاری را می‌آموزد. همه ما قله‌های بلندی برای فتح کردن در نظر داریم. یکی از راه‌های رسیدن به اهداف بزرگ، خرد کردن آن به هدف‌های کوتاه‌مدت است. این روش را افرادی با مهارت آینده نگری، به خوبی بلد هستند.

افرادی که از آینده نگری خود، نتیجه مناسبی دریافت می‌کنند، به مرور نگرش مثبت پیدا خواهند کرد. این نگرش مثبت می‌تواند آن‌ها را در رسیدن به هدف یاری کند. در کتاب نگرش یعنی همه چیز، به طور مفصل تاثیر این موضوع بر زندگی افراد، توضیح داده شده است.

راه کارهایی برای تربیت فرزندان آینده نگر

اگر قصد دارید آینده نگری را به یکی از صفات فرزند خود تبدیل کنید، باید ذهن و عملکرد کودک را از ابتدا، برای این مهارت تمرین دهید.

تمرینات لازم برای تربیت فرزندانی با مهارت آینده نگری:

• طراحی بازی‌هایی که کودک را وادار به تصمیم‌گیری کند.
• یادگیری پذیرش مسئولیت آینده نگری و مواجهه با عواقب آن
• تقویت خلاقیت کودک با استفاده از تفکر خلاقانه
• استفاده از روش‌های متفاوت برای آموزش آینده نگری مادی و معنوی
• انجام بازی‌های مرحله‌ای برای آموزش هدف‌گذاری‌های کوچک برای یک هدف بزرگ‌تر

برای انجام هر یک از این تمرینات می‌توانید تمهیدات متفاوتی بیندیشید. در ادامه هر یک از مواردی که در بالا ذکر کرده‌ایم را با مثال و به صورت کامل برای شما توضیح خواهیم داد.

بازی هایی برای آموزش آینده نگری

به نظر شما چه بازی‌هایی کودکان را وادار به استفاده از خصلت آینده نگری می‌کند؟ بازی‌هایی که در آن مجبور به تصمیم‌گیری شوند. برای تقویت مهارت آینده نگری فرزندانتان، بازی‌هایی را طراحی کنید که کودک برای انتخاب در یک دوراهی قرار گیرد.

در این صورت او مجبور می‌شود، ابتدا به هدف فکر کند و با تحلیل و آینده نگری مسیر، یک راه را برگزیند.

در پایان راه، اگر مسیر درستی را انتخاب کرده باشد، باید او را تشویق کنید و تاکید کنید که آینده نگری توانسته به او کمک کند.

بهتر است در ابتدا، بازی‌هایی را در نظر گیرید که با هر دو مسیر کودکتان به هدف برسد یا یکی از راه‌ها را آسان‌تر و کوتاه‌تر کنید. اما اگر کودک راه اشتباهی را انتخاب کرد، چه واکنشی باید نشان دهید؟

پذیرش مسئولیت و عواقب آینده نگری

مرحله دوم از آموزش مهارت آینده نگری به کودک، مواجه کردن او با عواقب تصمیم‌اش است. اگر کودک، مسیر اشتباهی را در بازی انتخاب کرد، از ابتدا واکنش منفی نشان ندهید.

اجازه دهید تا انتهای مسیر پیش رود و اگر خواست برگردد، او را به ادامه دادن تشویق کنید. در نهایت باید با نرسیدن به هدف رو به رو شود.

این کار به او یاد می‌دهد، همیشه آینده نگری و تحلیل‌های ما، درست عمل نمی‌کند و ممکن است نتیجه برخلاف انتظارمان باشد.

نکته‌ای که مهم است، این است که کودک احساس بازنده بودن نداشته باشد. باید به او بگویید، این اشتباه او را به هدف نزدیک‌تر می‌کند زیرا به تجربیاتش افزوده است. مقابله با شکست، مهارت توسعه فردی بسیار مهمی است.

تقویت تفکر خلاقانه کودک

مهارت آینده نگری کودک با خلاقیت او رابطه مستقیم دارد. وقتی مسئولیت انتخابش را پذیرفت، باید بداند اینجا پایان راه نیست. تا زمانی که می‌تواند خلاقانه فکر کند و راه‌های جدید ابداع کند، هیچ مسیری برای او اشتباه نخواهد بود.

تفکر خلاقانه یعنی قدرت پردازش ایده‌های جدید و راه‌حل‌های نو، برای حل مسائلی که پیش روی انسان قرار می‌گیرند.

برای اینکار باید روی خلاقیت فرزند خود سرمایه‌گزاری کنید. خلاقیت کودک یکی از مهم‌ترین صفاتی است که باید برای تقویت آن تلاش کرد.

تفاوت آینده نگری مادی و معنوی

هرچند آینده نگری مادی، مهم است و می‌تواند در ادامه به کودک شما کمک کند اما آینده نگری معنوی ارزش معنایی بالاتری دارد.

در ابتدا برای آموزش این مفهوم می‌توانید از آینده نگری مادی استفاده کنید. برای مثال مقدار محدودی پول روزانه را به فرزند خود دهید و بگویید می‌تواند آن را خرج یا پس‌انداز کند.

سپس با پول‌هایی که پس‌انداز کرده برای او یک هدیه تهیه کنید تا نتیجه مادی مهارت آینده نگری خود را ببیند.

به مرور بهتر است این مفهوم را به سوی ارزش‌هایی مانند عشق، دوستی، نظم و … سوق دهید. برای مثال به او بگویید اگر برای مادر یا پدر خود گل بخرد او را خوشحال خواهد کرد. اگر اسباب‌بازی یا خوراکی را با دوستش تقسیم کند، مهربانی کرده است.

بازی‌هایی برای آموزش هدف‌گذاری

بازی‌هایی را انتخاب کنید که رسیدن به نتیجه را وابسته به مراحل قبلی کند. بازی خانه‌سازی یکی از همین بازی‌ها است.

یک تصویر نهایی را به کودک خود نشان دهید، به او یاد دهید برای رسیدن به خانه‌ای بزرگ ابتدا باید سازه‌های کوچک را درست کند و در نهایت آن‌ها را به هم متصل سازد.

چنین بازی‌هایی در مسیر آموزش مهارت آینده نگری، ضمیر ناخودآگاه فرزند شما را برای برداشتن گام‌های کوچک اما مصمم آماده می‌سازد.

نتیجه‌گیری

همان‌طور که در ابتدا عنوان کردیم، گاهی آینده نگری افراطی می‌تواند لذت زندگی در زمان حال را زایل کند. این خصلت تا جایی کارآمد است که مسبب استرس و نگرانی افراد نباشد.

برقراری تعادل در هر صفتی می‌تواند آن را به یکی از اهرم‌های موفقیت ما تبدیل کند. برعکس این موضوع هم صدق می‌کند.

تمام صفت‌های مثبت اگر به درستی استفاده نشوند، نه تنها ما را به مسیر نمی‌رسانند بلکه گاهی آسیب‌های جبران ناپذیری همراه دارند.