پژوهش های بیشتر درباره ی اساس و اصول برقراری ارتباط، حاکی از این است که زبان گفتار از حرکات بدن نشأت گرفته است. در پیشینه ی تکاملی، تکلم (سخن گفتن) ابزاری نسبتاً جدید برای برقراری ارتباط محسوب میشود و حدود 500 تا 2 میلیون سال است که به بخشی از فرآیند ارتباط انسان تبدیل شده است.
2-اصول اولیه ی زبان بدن
هدف اولیه ی کلمات و گفتار، انتقال اطلاعات، حقایق و داده هاست، درحالی که زبان بدن برای بیان افکار، دیدگاه ها، احساسات و هیجانات طرح ریزی شده است. ممکن است بگویید که کلمات هم خُلق ، افکار، احساسات و هیجانات را بیان میکنند که البته حق با شماست، اما فقط گاهی اوقات!
3-نمادها
نمادها پیام ها و اشاراتی برابر با گفتارند. آنها به آسانی تشخیص داده میشوند، زیرا بیشتر مواقع در شرایط و موقعیت های خاصی استفاده می شوند. فردی که این گروه از حرکات بدنی را میبیند، به سرعت متوجه معنا و منظور آنها میشود. مانند علامت پیروزی به شکل V و یا مشت گره کرده و بازو رو به بالا.
4-توضیح دهنده ها
توضیح دهنده ها حرکاتی هستند که از یک چیز، تصویری مجسم می سازند و پیام های گفته شده را تأیید میکنند. این حرکات نیمه هشیارند و از حرکتات نمادین انجام میشوند. مانند نگه داشتن دستها با فاصله از یکدیگر برای نشان دادن اندازه ی چیزی.
5-تظاهرات عاطفی
تظاهرات عاطفی، حرکات و معمولاً حالاتی چهره ای اند که هیجانات خاصی را به نمایش می گذارند. استفاده از تظاهرات عاطفی، ناهوشیارانه تر از حرکات توضیح دهنده است و کمتر اتفاق می افتد. با وجود اینکه آنها هیجانات جهانی را منتقل می کنند و تقریباً به راحتی درک میشوند، به شدت و فراوانی رخداد آنها به وسیله ای آداب و رسوم فرهنگی تعیین میشود.
نمونه ی این حرکات مانند حالات چهره ای عشق، ناکامی و خشم، است.
به یاد داشته باشید که کمبود تظاهرات عاطفی به معنای نداشتن احساس و هیجان نیست، بلکه ملاحظات فرهنگی مشخص می کنند که چه رفتاری پذیرفتنی است.
6-تنظیم کننده ها
تنظیم کننده ها حرکاتی هستند که به کنترل، تعدیل و حفظ جریان گفت و گو کمک میکنند و اغلب، به بازخوردِ گرفته شده از فهم شنونده نسبت به پیام وابسته اند.
مانند: تکان دادن سر و حرکت چشم ها.
7-تطبیق دهنده ها
این حرکات شامل تغییراتی در حالات قرارگیری و حرکات بدن هستند که با آگاهی و هوشیاری کمی انجام می شوند. این تنظیمات بدنی به منظور اجرای یک عملکرد خاص یا آرام و راحت تر کردن شخص انجام میشود. از آنجایی که این حرکات با آگاهی کمی انجام میشوند، کلیدی مهم برای فهم آن چیزی هستند که فرد واقعاً به آن فکر میکند. اصولاً تطبیق دهنده ها، حرکاتی متمرکز بر بدن، مثل مالش، لمس کردن، خاراندن و امثال آن را در بر می گیرند. مانند: جابه جایی بدن یا تغییر حالت پاها هنگام نشستن.
8-پاسخ های غیراکتسابی و ذاتی
برخی واکنش های ما مادر زادی و ذاتی هستند که به محرک های خاص، تمرین یا دانش نیاز ندارند و ناخودآگاه، بدون یادآوری و تحلیل و به خودی خود انجام میشوند. یک مثال برای رفتارغیر اکتسابی، بالابردن و پایین آوردن سریع ابروها به نشانه سلام و احوالپرسی است؛ حرکتی بدنی که در سراسر دنیا دیده میشود. حرکاتی مانند کوبیدن پاها به زمین موقع عصبانیت و نشان دادن دندان ها هنگام خشم هم رفتارهایی ذاتی اند.
9- حرکات بدنی اکتسابی
انسان گنجینه ای متنوع از اعمال و رفتارها را دارد که علاوه بر رفتارهای ارثی و ژنتیکی شامل رفتارهای آموخته شده و اکتسابی هم می شود. برخی از این رفتارها کشف، برخی دیگر تقلید، برخی به فرد آموخته شده اند و بعضی دیگر از ترکیب این شیوه ها و راه های به دست می آیند.
10- حرکات تقلیدی
انسانها موجوداتی تقلید گرند که به راحتی تحت تأثیر حرکات و اعمال دیگران قرار می گیرند، به خصوص اگر به نظرشان دیگری از موقعیتی برتر برخوردار باشد. هر آن چه فرد موقعیت برتری داشته باشد، بیشتر از او تقلید میشود. افراد درون یک گروه، بدون آگاهی از این موضوع، رفتار، حرکات و حالات بدنی و چهره ی سایر افراد گروه را بازتاب میدهند و تقلید میکنند. شما بیشتر رفتار افرادی را تقلید میکنید که به نظرتان قابل تحسین اند.
11- حرکات آموزشی
برخی رفتارها یا حرکات باید آموخته شوند. مانند دست دادن، چشمک زدن و … که در کودکی به ما آموخته شده اند.
12-حرکات اصلاحی
برخی مقوله های رفتاری بر بسیاری از رفتارهایی که در بزرگسالی انجام میدهید، تأثیر میگذاراند. بعضی از رفتارها مثل گریه کردن ذاتی و مادر زادی اند، اما اکنون که ما بزرگ شده ایم، می توانیم احساسات خود را بسته به تأثیرات فرهنگی و بومی ابراز یا گریه خود را سرکوب کنیم.
به شیوه ای که پاهایتان را روی هم می اندازید، دقت کنید. احتملاً وقتی که کودک بودید متوجه شده اید که نشستن در چنین حالتی وضعیت راحتی است؛ در مرحله ی بعد، جامعه وارد عمل می شود و همانطور که شما رشد می کنید و بالغ میشوید، شیوه ی روی هم انداختن پاهایتان از جنسیت، ملیت، گروه سنی و طبقه ی اجتماعی تان تأثیر میپذیرد، ولی حتی متوجه این اتفاق هم نمیشوید.
برای اینکه هیجانات، نگرش و احساسات خود را به صورت هوشیارانه یا ناهوشیارانه افشا کنید، لازم نیست ذهن خوانی بدانید. فقط باید به حرکات بدنی ای که انجام می دهید یا شاهد آن هستید، آگاه باشید و آنها را درک کنید. در صورتی که بدانید دنبال چه چیزی هستید، از معانی همه ی آنها پرده برداشته و مقصود آشکار می شود.
